Polon, międzyplon w ekoschemacie rolnictwo węglowe

Zwiększone w ostatnim czasie zainteresowanie poplonami związane jest z dopłatami. Rolnik za uprawę poplonu ozimego w ramach ekoschematu – rolnictwo węglowe – może otrzymać 5 punktów, które odpowiadają wartości 500 zł za hektar takiej uprawy.

Należy spodziewać się, że wariant dla ekoschematu rolnictwo węglowe będzie najczęściej wybierany przez rolników. Jednak poplony to nie tylko dodatkowe pieniądze – to przede wszystkim bardzo ważny element pracy nad glebą. Trzeba pamięć, że nieustanna praca nad glebą polegająca na poprawie jej struktur, życia biologicznego itp. to podstawa produkcji roślinnej. Dlatego należy postawić na poplony, nie zapominając, aby były to poplony, które spełnią swoje zadanie, a nie te, które w niewielkim stopniu wpłyną na glebę. 

Jakie rośliny na poplon?

W Polsce uprawa roślin prowadzona jest na różnych glebach. Sytuacja ta sprawia, że rolnicy posiadający lepsze gleby uprawiają rośliny bardziej wymagające. Z kolei mający do dyspozycji gleby słabsze, stawiają na rośliny mniej wymagające. Sytuacja ta dotyczy także poplonów.

Rośliny poplonowe muszą zostać dobrane do rodzaju gleby, jaką posiada rolnik. Na gleby:

• ciężkie najlepsze są: bobik, wyka, łubin wąskolistny,
• średnie: łubin, peluszka, wyka,
• słabe: łubin żółty, seradela oraz facelia.

Dokonując wyboru rośliny poplonowej należy pamiętać, że gatunkami najlepiej użyźniającymi glebę są te, które stosunkowo szybko rosną i późno wchodzą w okres kwitnienia. Najlepszymi roślinami pod tym względem są zboża, takie jak: owies czy żyto, a także wyka, łubin, koniczyna, gorczyca itp. Uwzględniając rodzaj gleby oraz wegetację rośliny, można dokonać trafnego wyboru roślin, które zostaną wysiane jako poplon.

Stawiając na poplony należy pamiętać, aby nie uprawiać tylko jednego gatunku. Za takim stanem rzeczy przemawia fakt, że urozmaicony płodozmian w większym stopniu spełni swoje zadania, ponadto będzie można uzyskać dopłaty. Wysiew jednego gatunku nie spełnia wymogów oraz w mniejszym stopniu wpływa na glebę.

Mieszanka w ekoschemacie

Chcąc aby poplon zastał zakwalifikowany w ramach praktyki z ekoschematu rolnictwo węglowe, musi być wysiany w formie mieszanki składającej się z co najmniej dwóch gatunków roślin. Gatunki chodzące w skład mieszanki muszą być z różnych grup. Forma czy są to gatunki jare czy ozime odgrywa mniejszą rolę. Rośliny uprawiane jako poplony ozime podzielono na 6 następujących grup: zboża, oleiste, pastewne, bobowate drobnonasienne, bobowate grubonasienne oraz miododajne.

Termin siewu poplonu w ekoschemacie

Przygotowanie stanowiska pod siew poplonów należy rozpocząć bezpośrednio po żniwach. Wcześnie wykonana uprawa pożniwna sprawi, że straty wody zostaną istotnie ograniczone, a resztki pożniwne wymieszane z wierzchnią warstwą gleby.

Poplony należy wysiać w dobrze przygotowaną glebę oraz odpowiednio uwilgotnioną. Ma to duże znaczenie, gdyż rośliny poplonowe wymagają odpowiedniej ilości wody do szybkich i równomiernych wschodów.

Chcąc aby poplon został zakwalifikowany w ramach ekoschematu rolnictwo węglowe, musi być wysiany w terminie do 1 października i utrzymywany co najmniej do 15 lutego roku następnego. W czasie utrzymania poplonu dopuszcza się jego mulczowanie, jednak nie wcześniej niż po 15 listopada.

Nie wolno zapominać, że uprawiając poplony w ramach ekoschematu rolnictwo węglowe nie wolno stosować środków ochrony roślin przez cały okres ich utrzymania.

Mieszanka roślin

Siejąc poplony często rodzi się pytanie, czy samodzielnie sporządzić mieszczankę poplonową czy może kupić gotową. Na to pytanie każdy musi odpowiedzieć sobie sam.

Za gotowymi mieszankami przemawia fakt, że są one odpowiednio dobrane, proporcje poszczególnych gatunków są odpowiednio określone, nasiona charakteryzują się odpowiednią zdolnością kiełkowania, są wolne od chwastów oraz innych zanieczyszczeń.

Jeśli rolnik chce sam sporządzić mieszankę może to uczynić, jednak musi pamiętać o zachowaniu proporcji, wykorzystaniu odpowiednich nasion oraz upewnić się, że wysiewana mieszanka jest wolna od chwastów. Projektując samodzielnie mieszankę poplonową należy pamiętać, aby podczas doboru gatunków uwzględniać wielkość nasion. Wynika to z faktu, że nadmierna rozpiętość w wielkości nasion może doprowadzić do rozwarstwienia mieszanki poplonowej.

Korzyści z poplonów

Uprawa poplonów to bez wątpienia zaangażowanie czasowe rolników, a także ich środków finansowych. Dlatego rodzi się pytanie, czy warto wysiać rośliny poplonowe czy może z uprawy ich zrezygnować. W tym przypadku odpowiedz jest prosta i jednoznaczna. Wielu rolników dobrze ją zna. Brzmi ona: z poplonów nie rezygnuj.

Za uprawą poplonów przemawia fakt, że dzięki ich uprawie następuje uzupełnienie substancji organicznej w glebie. Ponadto poplony ograniczają zachwaszczenie, korzystnie wpływają na strukturę gleby, a także ograniczają straty składników pokarmowych, które nie są najtańsze, szczególnie w ostatnim czasie.

Obecność poplonów na polu to nie tylko znaczna ilość nadziemnej masy organicznej, to także duże ilości korzeni. Organy te utrzymują drogi wodne w glebie oraz tworzą kolejne. Dzięki temu następuje cyrkulacja wody oraz rozpuszczonych w niej soli mineralnych, mikroorganizmów oraz gazów. Duża ilość żywych korzeni w wierzchniej warstwie gleby to także znaczne przeciwdziałanie erozji wodnej.

Nie wolno zapominać o funkcji jaką spełniają poplony pozostawione jesienią na polu. One nie tylko przeciwdziałają erozji wodnej, ale także wietrznej, z którą mamy coraz częściej do czynienia. Mnogość korzyści jednoznacznie przemawia za uprawą polonów, rolników do ich wysiewu zachęcają dodatkowo dopłaty. Dlatego nie należy się długo zastanawiać tylko po żniwach przystąpić do siewu.

dr inż. Przemysław Kardasz, PSD IOR-PIB w Winnej Górze