Odmiany pszenicy jarej

Pszenica jara jest zbożem umożliwiającym produkcję ziarna o wysokich parametrach jakościowych, ale ma duże wymagania środowiskowe i agrotechniczne, czyli jest zbożem gospodarowania intensywnego. Zmniejszenie areału uprawy od 2000 roku związane jest najpewniej z wprowadzeniem do praktyki odmian pszenicy ozimej o poprawionej jakości ziarna. Dobre warunki przyrodnicze , a zwłaszcza jakość gleb, przesądzają o wysokim plonowaniu pszenicy jarej.

Krótki okres wegetacji oraz słabo rozwinięty system korzeniowy sprawiają, że pszenica jara ma największe wymagania glebowe spośród uprawianych w Polsce zbóż. Wymagania glebowe uprawianych w kraju odmian są zróżnicowane w stopniu niezbyt dużym, dlatego nie jest to czynnik eliminujący możliwość uprawy jakiejś odmiany na określonych glebach.

Aktualnie w rejestrze dopuszczonych do uprawy w Polsce jest 30 odmian. Znaczna ich większość pochodzi z polskiej hodowli, jednak jest dziewięć zagranicznych (niemieckie, holenderskie i szwedzkie). Szeroki zestaw odmian daje producentowi możliwość wyboru najodpowiedniejszej do warunków jego gospodarstwa i celu uprawy. Ważne, aby decyzję o wyborze odmiany do uprawy poprzedzić zdobyciem wyczerpujących informacji zarówno na temat poziomu plonowania, jak innych cech użytkowych, jak również odnośnie wymagań agrotechnicznych. Uprawiane w kraju odmiany zalicza się do czterech grup jakości ziarna. Najwyższymi parametrami jakościowymi charakteryzują się odmiany Torka, Viniett, Zebra i Bombona (pszenice elitarne E). Najlepiej plonująca odmianą z grupy elitarnej jest Bombona. W ostatnich trzech latach wykazała wyższy poziom plenności od znacznej części odmian jakościowych. Ziarno tych odmian wykorzystuje się głownie do produkcji mąki używanej do poprawienia jakości mąki pszennej grupy B. Do grupy pszenic jakościowych (A) należy 20 odmian. Mąka z ziarna tych odmian w latach korzystnych dla cech jakościowych może być ulepszaczem” a w latach przeciętnych – pełnowartościowym surowcem piekarskim. Do grupy odmian chlebowych (B) zaliczono 5 odmiany a do grupy paszowych jedną (Pasteur). Obecnie w krajowym rejestrze znajdują się dwie odmiany ościste – Bryza (A) i Zadra (B). Odmiany te szczególnie są przeznaczone dla odbiorców – rolników uprawiających pszenicę w pobliżu lasu.

Uprawiane w Polsce odmiany pszenicy jarej różnią się nie tylko cechami jakościowymi ziarna np. masą 1000 ziaren, wyrównaniem, szklistością ziarna , zawartością białka i glutenu, ale również właściwościami biologicznymi, np. tempem wzrostu, wysokością roślin, terminem dojrzewania, podatnością na wyleganie i choroby oraz wymaganiami agrotechnicznymi.

Odporność na poszczególne choroby w mniejszym lub większym stopniu różnicuje zarejestrowane odmiany. Największe różnice odmianowe występują w odporności na mączniaka, rdzę brunatną i septoriozę liści. Dużą odpornością na większość ważniejszych chorób wykazuje się odmiana Pasteur. Odmiany pszenicy jarej na ogół charakteryzują się bardzo dużą odpornością na wyleganie. Stąd u gatunku tego stosowanie regulatorów wzrostu można traktować jako zabieg drugoplanowy, a czasami zbędny.

Największy udział w kwalifikacji polowej mają odmiany: Bombona (E), Nawra (A) i Tybalt (B). Najwyżej plonującą odmianą w latach 2005-2007 wg COBORU jest odmiana Tybalt. Wysokie plony uzyskują odmiany: Monsun, Waluta, Parabola, Hewilla i Bryza.Do uprawy w mieszankach zbożowych poszukiwane są odmiany wcześniej dojrzewające, wyróżniają się tutaj odmiany Radunia i Żura.

Tabela 1.Charakterystyka odmian aktualnie wpisanych do Rejestru Odmian (opracowanie własne).

* – odmiany ościste

:

“