Ochrona zbóż w terminie T-1 chroni rośliny przed porażeniem podstawy źdźbła i korzeni oraz chorobami liści. Wyjaśniamy, jak wyznaczyć najlepszy moment na zabieg i jaki fungicyd zastosować.
Dobry gospodarz – producent zbóż ma świadomość, że trzeba dbać o uprawiane rośliny, aby uzyskać opłacalną ilość ziarna. Tylko w ograniczonym zakresie można to wykonać bez stosowania środka grzybobójczego.
Pomocne są działania takie jak: przygotowanie roli, wybór odmiany, odpowiedni płodozmian, harmonijne żywienie roślin. Są to elementy w uprawie i nie są związane z używaniem środków chemicznych. Jest to przykład jak metody niechemiczne właściwie zastosowane mogą wpływać na poprawę stanu fitosanitarnego w uprawie roślin rolniczych. Są ważne, ponieważ są zależne od producenta zbóż. Gdy się je zastosuje to uzyskuje się wyższe plony, ponieważ plantator ma kontrolę nad zdrowiem roślin. Często te działania nie są związane z nakładami finansowymi, tylko z podjęciem tych działań.
Jakie choroby zwalczamy w T-1
Wszechstronna wiedza o uprawie i środkach ochrony roślin bardzo się tutaj przydaje. Ten sposób postępowania jest potrzebny, ale zdajemy sobie sprawę, że stosując zabieg w terminie T-1, który chroni zboża przed porażeniem podstawy źdźbła i korzeni przez gatunki grzybów należących do rodzaju Fusarium i Oculimacula. Te pierwsze powodują fuzaryjną zgorzel podstawy źdźbła i korzeni, a grzyby Oculimacula są sprawcami łamliwości źdźbła zbóż i traw.
Korzenie, źdźbło pojawiające się w tym czasie, pochwy liściowe tworzą fundament dla dalszego rozwoju i funkcjonowania roślin. Bogaty system korzeniowy, mocne źdźbło, które się nie łamie powodując wyleganie gwarantuje powstanie silnych roślin. Zabieg przeprowadzony przy użyciu fungicydu zbudowanego z jednej lub z kilku substancji czynnych, które zapobiegają i zwalczają sprawców powodujących choroby podstawy źdźbła wywoływanych przez grzyby Oculimacula spp. i Fusarium spp.
Fungicydy na termin T-1
Najlepsze możliwości zwalczania tych sprawców chorób i grzybów porażających liście zapewnia duża ilość różnorodnych fungicydów zarejestrowanych do ochrony pszenicy. W pozostałych gatunkach ilość fungicydów do zwalczania chorób podstawy źdźbła jest zdecydowanie niższa. Połączenie różnych s.cz. należących do odmiennych grup chemicznych daje możliwość skutecznego zwalczania grzybów w terminie T-1.
Najlepiej użyć fungicyd zbudowany z s.cz. działających poniżej 10°C. Przykłady fungicydów zarejestrowane do zwalczania chorób podstawy źdźbła w terminie T-1 zestawiono w tabeli. Zawierają s.cz. działające w niższych temperaturach jak np. proquinazid, metrafenon, mefentriflukonazol i inne. Jest to dobre rozwiązanie gdy zabiegi wykonuje się we wczesnych fazach rozwojowych zbóż lub innego gatunku. Substancje należące do grupy chemicznej strobiluryn oraz karboksyamidów mogą działać powierzchniowo lub układowo, a połączenie tych i s.cz. o podobnym działaniu umożliwia skuteczne działanie użytego fungicydu.
Termin T-1
Grzyby rodzaju Fusarium powodujące fuzaryjną zgorzel podstawy źdźbła i korzeni pierwszą z wymienionych chorób są powszechne. Zasadnym terminem w którym są zwalczane jest faza wzrostu będę BBCH 29-31 (koniec krzewienia do fazy pierwszego kolanka) i zabieg ten w tym terminie należy wykonać dotyczy również walki ze sprawcami łamliwości źdźbła.
Jeden w optymalnym terminie zabieg opryskiwania fungicydem zwalcza lub w dużym stopniu ogranicza rozwój sprawców chorób podstawy siedziba.
Sprawców fuzaryjnej zgorzeli podstawy źdźbła i korzeni zwalczamy kompleksowo (zaprawianie materiału siewnego, płodozmian, zabiegi opryskiwania w czasie wegetacji), ponieważ natężenie występowania tych grzybów przez cały sezon jest stałe i wymaga kontroli.
Z kolei sprawcy łamliwości źdźbła zbóż i traw zwalcza się też kompleksowo, ale walka przy użyciu fungicydu polega na stosowaniu środka grzybobójcze go tylko raz w sezonie wegetacyjnym i wymaga to wcześniej podanego terminu BBCH 29–31. Zabieg wykonany wcześniej lub później nie jest skuteczny z wielu powodów.
Ważnym czynnikiem jest to że jak wcześnie wykona się zabieg to stężenie w sokach roślin po pewnym czasie ulega obniżeniu i wtedy gdy grzybnia jest namnożona i powoduje duże szkody brakuje s.cz. fungicydu o skutecznym stężeniu, który zabije grzybnię. Zabieg w późniejszej fazie rozwojowej powyżej BBCH 32 (faza drugiego kolanka) nie jest w stanie odwrócić uszkodzeń podstawy źdźbła, które grzyby już dokonały
Monitoruj i oceń rośliny czy czas na zabieg T-1
Tylko dokładny i częsty monitoring plantacji zbóż pokazuje rzeczywistą wielkość nasilenia występowania sprawców podstawy źdźbła. Występowanie objawów obecności sprawców tych chorób na 20% ocenianych roślin to przy intensywnej uprawie zbóż ozimych wielkość, która upoważnia producentów zbóż do wykonania zabiegu.
Ryzyko rośnie gdy zboża uprawiane są na glebach zwięzłych, wilgotnych, a zboże uprawia się na polu co dwa lata. W takim płodozmianie monitorowanie plantacji wykonujemy gdy rusza wegetacja na plantacji.
Oceniając rośliny zwracać trzeba uwagę na zmiany chorobowe na pochwie liściowej w przyziemnej części roślin. Po zdjęciu pochwy liściowej należy obserwować plamy na nibyźdźble. Obserwacje te wykonuje się do czasu przeprowadzenia zabiegu. Przy tym monitoringu zwracać należy też uwagę na oznaki występowania grzybów powodujących choroby liści, a później też kłosów w celu określenia ich progu szkodliwości, aby uzyskać podstawę do wykonania zabiegu środkiem grzybobójczym w późniejszych terminach. Wystarczy w terminie T-1 użyć jeden z wymienionych w tabeli fungicydów, aby rośliny były zdrowe, a rolnik mógł spokojnie spać.
Przykłady fungicydów do zwalczania chorób podstawy źdźbła w terminie T-1
Artykuł autorstwa prof. dr hab. Marka Korbasa i dr inż. Joanny Horoszkiewicz z Instytutu Ochrony Roślin – PIB, Poznań, który ukazał się w marcowym wydaniu WRP
