O sukcesie w ochronie roślin w dużym stopniu decyduje opryskiwacz oraz sposób jego przygotowania i użytkowania. Zanim ruszymy w pole, należy poczynić określone przygotowania natury technicznej i organizacyjnej.
Przed rozpoczęciem sezonu należy sprawdzić ważność badań sprawności technicznej opryskiwacza. Nowy opryskiwacz powinien być przebadany w stacji kontroli opryskiwaczy w okresie nie dłuższym niż 5 lat od daty zakupu.
Rozruch opryskiwacza po zimie należy od stanu w jakim pozostawiono maszynę na ten okres. Opryskiwacz powinien być przed zimą przepłukany płynem niezamarzającym, zdemontowane wkłady filtrów, rozpylacze, manometr oraz wykręcone śruby spustowe w pompie Najlepiej na okres zimy, zalać pompę płynem niezamarzającym, np. płynem do spryskiwaczy samochodowych. Wtedy należy odkręcić przewód zasilający pompę w ciecz i odbierający ją pod wytworzonym przez nią ciśnieniem, a do otworu wejściowego wlewamy płyn niezamarzający i wtedy należy obrócić parę razy wałkiem pompy, aby płyn rozprowadził się po całym jej układzie i wypchnął wodę.
Wszystkie elementy ruchome, które wymagają smarowania, warto nasmarować przed zimą. Świeżo uzupełniony smar usunie z tych miejsc wodę, która zapewne przyczyni się do korozji. Wszystkie wcześniej usunięte elementy opryskiwacza należy teraz zainstalować . Usunięte elementy czyści się, płucze, a części uszkodzone należy wymienić.
Pompa sercem opryskiwacza
Podstawowe czynności obsługowe i kontrolne pompy to sprawdzenie szczelności pompy, poziomu oleju oraz wysokości ciśnienia w powietrzniku, które powinno wynosić 1/3 – 2/3 ciśnienia roboczego. W przypadku, kiedy powietrze z powietrznika uchodzi, oznacza to, że jest pęknięta membrana powietrznika lub uszkodzony wentyl – części te należy wymienić. Głośna praca pompy to najczęściej wybicie łożysk lub uszkodzenie mimośrodu, należy je wymienić. W pompie sprawdzamy stan przepon tłocznych, w przypadku jeżeli są na nich powierzchniowe spękania, przepony takie należy wymienić.
Wymiana przepon tłocznych wymaga spuszczenia oleju i wymontowanie głowic, a wskaźnikiem do jej wymiany są wycieki oleju z cieczą roboczą. Przy obsłudze pompy opryskiwacza powinno się regularnie kontrolować stan oleju w zbiorniczku wyrównawczym i w razie potrzeby uzupełniać go olejem zalecanym przez producenta. Powinno się kontrolować też ciśnienie w powietrzniku pompy, sprawdzając obecność w nim wody, co może sugerować pęknięcie memrany.
Mieszadło opryskiwacza
Mieszadło musi działać intensywnie, aby zapewnić prawidłowe mieszanie cieczy roboczej bez osadzania się cząstek zawiesiny. Wizualnie widoczny efekt mieszania przy pracującym zespole hydraulicznym opryskiwacza. Efekt mieszania jest uzyskiwany poprzez skierowanie w pobliże dna zbiornika znacznych ilości cieczy pod ciśnieniem do specjalnie skonstruowanych dysz mieszających lub perforowanej rury.
Sprawdza się je przy niewielkim napełnieniu zbiornika wodą. Należy zwrócić uwagę na dyszę mieszadła, czy tworzy silny strumień cieczy oraz na drożność przelewu zwrotnego. Bezwzględnie należy kontrolować stan mieszadła. Zbiornik opryskiwacza posiada w górnej części otwór wlewowy, zabezpieczony jest filtrem siatkowym, który nie może być uszkodzony. Sprawdzić należy stan osłon elementów ruchomych opryskiwacza.
Belka opryskiwacza
Sprawdzając belkę polowa – trzeba zwrócić uwagę na stan przegubów i zawieszenia, oraz położenie belki w pionie i poziomie. Dokładnie należy skontrolować przewody cieczy wzdłuż całej belki polowej oraz szczelność połączeń. Nieszczelności występują najczęściej na połączeniach węży z krućcami na skutek złego docisku opasek śrubowych. Wszystkie rozpylacze zainstalowane na belce muszą być tego samego typu i rozmiaru. Powinny charakteryzować się tym samym kątem rozpylania cieczy i odznaczać się jednakowym natężeniem wypływu cieczy.
Niepoprawnie rozpylona ciecz to typowy objaw niedrożności rozpylacza. W czasie wymiany rozpylaczy; trzeba zwrócić uwagę na małe filterki, które niekiedy zostają w oprawie lub wyjmują się z kołpakiem i rozpylaczem. Po zainstalowaniu kołpaka może się okazać, że uszczelniacz nie spełnia swojego zadania i ciecz zamiast być rozpylana, wydostaje się między rozpylaczem a oprawą. Spowodowane to jest tym, że stary odkształcony uszczelniacz nie nadaje się do ponownego zamontowania. Należy sprawdzić, czy w posiadanym opryskiwaczu wyposażonym w rozpylacze szczelinowe każdy z nich jest identycznie ustawiony na belce polowej, czyli z lekkim odchyleniem 5-10º od osi podłużnej. Ma to na celu takie usytuowanie poszczególnych strumieni cieczy, aby nie zderzały się ze sobą. Gwarantuje to uzyskanie równomiernego rozkładu poprzecznego cieczy na całej opryskiwanej powierzchni.
Belki polowe opryskiwaczy ustawia się w zależności od kąta rozpylania cieczy. Przy większym kącie rozpylania belka polowa powinna być ustawiona niżej. Dla rozpylaczy o kącie rozpylania 120º, należy belkę ustawić w odległości 40 cm, dla 110º – 50 cm, a dla 80º – 60 cm od wierzchołków opryskiwanych roślin. Gwarantuje to uzyskanie równomiernego rozkładu poprzecznego cieczy na całej opryskiwanej powierzchni
Podczas przepływu cieczy roboczej od zbiornika do rozpylaczy, znajdują się filtry. Przed rozpoczęciem sezonu, należy sprawdzić stan i czystość poszczególnych filtrów, w tym sita wlewowego oraz szczelność połączeń. Filtry zanieczyszczone należy oczyścić, a uszkodzone wymienić.
Zawory sterująco – rozdzielcze muszą poprawnie działać, być szczelne i charakteryzować się dobrą stabilnością. Po chwilowym wyłączeniu i powtórnym włączeniu zaworu odcinającego, przy stałych obrotach pompy, różnica ciśnień nie powinna przekraczać 5-7%.
W zespole zaworu sterującego trzeba sprawdzić:
– prawidłowość działania przełączników załączających lub odcinających dopływ cieczy do belki opryskującej;
– pokrętło regulujące ciśnienie robocze oraz działanie manometru.
Wszystkie czynności z zakresu obsługi technicznej i konserwacji opryskiwaczy trzeba wykonywać bardzo starannie, ponieważ wpływają one na ich sprawność i trwałość maszyny. Przed rozpoczęciem opryskiwania należy dokładnie sprawdzić m.in. połączenie opryskiwacza z ciągnikiem, zwracając szczególną uwagę na połączenie wału odbioru mocy ciągnika z wałem przegubowym i pompą opryskiwacza. Wszystkie punkty smarowania należy nasmarować zgodnie z instrukcją i sprawdzić szczelność połączeń. W czasie pracy należy utrzymywać stałe ciśnienie robocze cieczy.
Po przeglądzie poszczególnych podzespołów, należy sprawdzić działanie całego opryskiwacza. Wszelkie czynności sprawdzające przeprowadzamy po napełnieniu zbiornika czystą wodą. Po zdemontowaniu rozpylaczy, należy dokładnie przepłukać zbiornik i cały układ cieczowy. Po przepłukaniu sprawdzamy równomierność wyprysku poszczególnych rozpylaczy. Można wykonać to za pomocą naczyń miarowych, zawieszonych na belce polowej lub podstawianych pod poszczególne rozpylacze.
Skuteczność zabiegu zależy nie tylko od sprawności technicznej opryskiwacza, ale również od przestrzegania zlecanego dawkowania preparatu.
Dla wstępnego ustalenia parametrów pracy opryskiwacza w zależności od dawki, kategorii oprysku oraz warunków pracy dla określonej prędkości wiatru opracowane są tabele. Wyjeżdżając na pole, trzeba pamiętać o zabraniu tabeli wydatku cieczy rozpylaczy, a najlepiej nakleić ją na zbiorniku opryskiwacza. Tabela ta niezbędna jest również opryskiwaczach sterowanych komputerem. Dla określenia rzeczywistego wydatku cieczy roboczej posiadanego opryskiwacza, należy go skalibrować, przed każdą serią zabiegów.
