Co zrobić, aby nawożenie dolistne przyniosło oczekiwanie rezultaty, a roślina mogła swobodnie pobrać dostarczane jej składniki? Warto przyjrzeć się bliżej zasadom efektywnego dokarmiania pozakrzeniowego roślin oraz błędom jakie są popełniane przy wykonywaniu tych zabiegów.
Termin wykonywania jesiennych zabiegów nawożenia dolistnego jest już za nami, niemniej firmy handlowe nie ustają w oferowaniu swoich rozwiązań już na wiosnę. Nalistne stosowanie nawozów kiedyś zalecane było wyłącznie interwencyjnie – w przypadku widocznych niedoborów składników pokarmowych, lecz obecnie stało się jednym z podstawowych elementów zabiegów agrotechnicznych.
Mikroelementy dostarczane w formie nawozu dolistnego nie tylko pokrywają zapotrzebowanie roślin na dane składniki odżywcze, ale również decydują o efektywnym wykorzystaniu makroelementów przez rośliny.
Zgodnie z prawem minimum Liebiega, wysokość plonów roślin zależy od składnika pokarmowego, którego w glebie jest najmniej, czyli wstępuje w najmniejszej ilości (niedobór składnika, który potrzebny jest nawet w minimalnych ilościach ogranicza plonowanie). Istotne jest zatem, aby nawożenie było oparte na znajomości potrzeb pokarmowych danego gatunku.
Sole, chelaty i pułapki cenowe
Przy wyborze odżywek warto zwrócić uwagę na formę oraz zawartość (g/l lub % m/m) składnika pokarmowego, jaki w niej występuje. Na rynku najpopularniejsze są nawozy dolistne w formie: soli (np. siarczany, azotany) oraz w postaci schelatowanej.
Zaletą stosowania nawozów dolistnych w formie soli nieorganicznych jest możliwość ich stosowania w niższych temperaturach
Często atrakcyjny cenowo produkt przekłada się na gorsze wykorzystanie zawartych w nim składników pokarmowych przez rośliny, a w przypadku nawozów krystalicznych, na gorszą rozpuszczalność.
Niższa cena nawozu, a co za tym często idzie, mniejsza koncentracja składników pokarmowych nie pokrywa zapotrzebowania roślin na poszczególne pierwiastki. Zabieg ten w konsekwencji jest nieefektywny i często należy go wykonać ponownie.
Częstym błędem wśród rolników jest wykonywanie zabiegów wczesną wiosną lub późną jesienią nawozami chelatowymi, które ze względu na występującą w tym okresie niższą temperaturę, są nieskuteczne. Nawozy na bazie chelatów optymalną temperaturę stosowania mają w zakresie od 15°C do 20°C.
Przed wykonaniem każdego zabiegu bardzo ważnym elementem jest zapoznanie się z etykietą produktu, ponieważ tam producent zawiera najważniejsze informacje dotyczące stosowania wybranego nawozu. Niestety często aspekt ten jest pomijany, skutkiem czego mogą być uszkodzenia roślin czy nieprawidłowa praca opryskiwacza związana z nieprawidłowo przygotowanym roztworem.
Dopasuj termin zabiegu dokarmiania
Poszczególne składniki pokarmowe znajdują się w znacznym stopniu w glebie, ale ze względu na warunki zewnętrzne, takie jak: temperatura, wilgotność czy pH gleby, nie są dostępne dla roślin. Z ekonomicznego punktu widzenia warto zaplanować nawożenie dolistne w jednym zabiegu, celem uzupełnienia kilku składników jednocześnie. Ze względu na zbieżność terminów z technologią ochrony roślin, warto przygotować oprysk również ze środkami ochrony roślin. Ma to uzasadnienie w oszczędności czasu oraz pieniędzy.
Częstym odstępstwem wśród rolników jest pominięcie zapoznania się z tabelą mieszalności stosowanych produktów oraz brak wykonywania prób mieszalności. Konsekwencją tego może być:
- wytrącanie się substancji,
- powstawanie osadów,
- zapychanie rozpylaczy opryskiwacza,
- występowanie niebezpiecznych dla roślin reakcji z substancjami czynnymi.
Istotną kwestią jest również stosowanie nawożenia dolistnego w odpowiednich fazach rozwojowych. Jeżeli z jakiegoś powodu (np. brak możliwości wjechania w pole ze względu na panujące warunki pogodowe) zabieg nie został wykonany w odpowiednim dla danego gatunku terminie, tj. fazie rozwojowej, to nieuzasadnione może być wykonanie tego zabiegu w terminie późniejszym, ponieważ roślina może nie pobrać składników odżywczych z nawozu.
Przygotowywanie cieczy roboczej
Ciecz roboczą należy przygotowywać bezpośrednio przed jej zastosowaniem. Przetrzymywanie roztworu w zbiorniku przed dłuższy czas od jego sporządzenia może spowodować wytrącenie się składników pokarmowych. Rolnicy zapominają o tym warunku, bądź świadomie pozostawiają napełniony opryskiwacz do wykonania zabiegu w późniejszym terminie.
Optymalna temperatura do przygotowania mieszaniny to 12°C. Jest to ważny parametr, ponieważ powoduje prawidłowe ujednolicenie cieczy roboczej oraz dobrą rozpuszczalność nawozu. Niezwracanie uwagi na minimalną temperaturę przygotowywanego roztworu jest istotnym błędem, ponieważ obniża skuteczność jego wymieszania. Z kolei wykorzystywanie do oprysków zbyt ciepłej wody może spowodować gorszą przyswajalność składników przez rośliny, a w najgorszym przypadku poparzenia roślin.
Pogoda podczas zabiegu ma znaczenie
Temperatura
Kluczowymi elementami w skuteczności zabiegu są odpowiednia temperatura oraz wilgotność powietrza. Zabiegi wykonywane w temperaturze poniżej 5°C oraz powyżej 25°C powodują zmniejszenie efektywności działania nawozu oraz utrudniają roślinom pobieranie składników z roztworu.
Zbyt wysoka temperatura powietrza może spowodować poparzenia roślin, ponieważ znajdujące się na częściach roślin krople cieczy roboczej działają jak soczewka, która skupia na sobie promienie słoneczne. Może powodować również zbyt szybkie odparowywanie cieczy, przez co nawóz nie zdąży wchłonąć do rośliny.
Zbyt niska temperatura znacząco zmniejsza przyswajanie nawozu.
Wilgotność
Odpowiednia wilgotność powietrza mieści się w zakresie 60-80 proc. Wysoki zakres wpływa dodatnio na utrzymywanie się cieczy na powierzchni rośliny, pomaga jej efektywniej wnikać do rośliny i w efekcie podnosi skuteczność jej działania.
Opady deszczu
Każdy składnik pokarmowy ma określony czas wchłaniania do rośliny, dlatego istotne jest, aby po wykonanym zabiegu nie wystąpiły opady deszczu co najmniej przez kilkanaście godzin. Nalistny zabieg dokarmiania może nie przynieść efektów w przypadku wystąpienia opadów, ponieważ może dojść do całkowitego zmycia nawozu z powierzchni liści.
Planowany zabieg nawożenia dolistnego należy dostosowywać do panujących warunków pogodowych w oparciu o prognozy.
W przypadku wykonywania zabiegu po wystąpieniu opadów deszczu, należy pamiętać o regulowaniu stężenia cieczy roboczej. Krople deszczu częściowo zmywają z liści barierę ochronną w postaci nalotu woskowego. Przy nieobniżonym stężeniu roztworu cieczy możemy poparzyć rośliny.
Pora dnia
Zabieg nawożenia dolistnego należy wykonywać wczesnym rankiem lub późnym popołudniem. Rośliny w tych porach dnia mają największy turgor i wpływa to na lepsze pobieranie składników z roztworu. Podczas zabiegu w ciągu dnia występuje większe nasłonecznienie, które może spowodować poparzenia roślin, a wilgotność powietrza spada poniżej wymaganego zakresu. Z kolei zbyt niska wilgotność powoduje szybsze odparowanie cieczy roboczej z roślin.
Efektywne dokarmianie
Celem uniknięcia szkód wynikających z nieprawidłowego wyboru, przygotowywania oraz stosowania nawozów dolistnych, należy pamiętać o najważniejszych elementach efektywnego zabiegu dokarmiania pozakorzeniowego:
- zakup dobrego jakościowo nawozu,
- dostosowanie terminu zabiegu do panujących warunków pogodowych,
- odpowiednie przygotowanie cieczy roboczej z przestrzeganiem ogólnie obowiązujących zasad,
- zapoznanie się z etykietami stosowanych produktów.
Największym błędem w przypadku nawożenia dolistnego jest całkowita rezygnacja z jego wykonywania lub ograniczenie liczby zabiegów, pomimo zaleceń producenta, które jasno wskazują na 2- lub 3-krotne powtórzenie czynności w podanych na etykiecie fazach rozwojowych.
