Brak zapraw zmusza producentów do stosowania zabiegów ograniczających występowanie szkodników. Są to m.in. metody higieniczno-agrotechniczne. Przestrzeganie profilaktyki znacznie ogranicza populację szkodników. Zalecane metody są opisane poniżej przy każdym warzywie lub grupie warzyw.
Warzywa kapustne
Najgroźniejszym szkodnikiem jest śmietka kapuściana (Delia radicum), której larwy (białawe,beznogie, długości do 7 mm) żerują na korzeniach, w szyjce korzeniowej i głównych nerwach liści kapusty. Śmietka kapuściana występuje w trzech pokoleniach w ciągu roku.
Profilaktyka
Liczebność śmietki kapuścianej znacznie ogranicza:
– zwalczanie chwastów przed ich zakwitnięciem, na plantacji i wokół niej, ponieważ muchówki przed złożeniem jaj odżywiają się nektarem kwiatów,
– przedplonem dla warzyw kapustnych (kapusta, kalafior, brokuł, kalarepa) nie mogą być rośliny z rodziny kapustowatych (rzodkiewka, rzodkiew, chrzan, rzepak, gorczyca), ponieważ może nastąpić nagromadzenie szkodników żerujących na tych gatunkach.
– na mniejszych powierzchniach warzyw kapustnych stosuje się okrywanie siatką syntetyczną (markizeta) o oczkach 1 mm x 1 mm lub 1 mm x 1,5 mm albo włókniną poliuretanową. Rośliny należy przykryć bezpośrednio po sadzeniu na miejsce stałe, a odkryć dopiero w okresie zbiorów. Metoda ta jest bardzo skuteczna tylko wtedy, gdy rośliny zostaną dokładnie przykryte. Źle umocowane brzegi siatki lub włókniny oraz uszkodzone (rozdarte) okrywy nie spełniają swojego zadania i samice mogą składać jaja,
– unikać uprawiania kapustnych bezpośrednio po oborniku.
Cebula
Najwięcej szkód w uprawie cebuli wyrządza śmietka cebulanka (Delia antiqua). Stadium szkodliwym są beznożne, białawe larwy, które wgryzają się w roślinę od piętki i tam żerują. Jedna larwa uszkadza około 10 roślin w rzędzie. Uszkodzone rośliny pozbawione są korzeni, szczypior więdnie, żółknie i zasycha. Podobne szkody wyrządzają larwy innej muchówki – udnicy cebulówki (Eumerus strigatus). Zimują larwy w cebulach.
Profilaktyka
Szkodliwość pierwszego pokolenia śmietki cebulanki i udnicy cebulówki można ograniczyć:
– unikając częstej uprawy cebuli na tym samym polu lub w jego bezpośrednim sąsiedztwie,
– wykonując głęboką orkę po ostatnim zbiorze – część bobówek jest wówczas wyrzucana na powierzchnię gleby, gdzie jest zjadana m.in. przez ptaki lub ginie w niskich temperaturach,
– nie dopuszczając do zakwitnięcia chwastów, ponieważ przyciągają one muchówki odżywiające nektarem.
Ogórek, fasola, groch
Kiełkujące nasiona są zagrożone przez śmietkę kiełkówkę (Delia florilega) i śmietkę glebową (Delia platura). Ich larwy wgryzają się do wnętrza nasion, żerują w mięsistych liścieniach i pęczniejących kiełkujących nasionach lub drążą korytarze w części podliścieniowej. Zaatakowane nasiona nie wschodzą, a siewki zamierają. W przypadku opóźnionego kiełkowania niszczą całkowicie liścienie i wierzchołek wzrostu.
Profilaktyka
– starannie przyorywać obornika i innych zielone nawozy okresie wiosennym, ponieważ przyciągają samice, które składają w nie jaja. Również rozkładające się szczątki roślin wabią samice i stymulują je do składania jaj,
– pole, na którym będą uprawiane te gatunki warzyw, należy wcześniej przygotować, aby zastosowane nawozy miały czas się rozłożyć.
Marchew, pietruszka, seler, pasternak
Na plantacjach tych warzyw duże szkody powodują larwy połyśnicy marchwianki (Psila rosae). Drążą one pod skórką korzenia płytkie chodniki wypełnione czarno-rdzawymi, płynnymi odchodami larw. Larwy pierwszej generacji wyrządzają największe szkody w okresie wschodów. Korzenie uszkodzone przez larwy drugiej generacji tracą na jakości, szybciej zagniwają, przez co nie nadają się do przechowywania. Silnie porażone korzenie gniją.
Profilaktyka
– plantacji nie należy zakładać w bezpośrednim sąsiedztwie ubiegłorocznych upraw marchwi, pietruszki, selera lub pasternaku,
– najbardziej są zagrożone plantacje usytuowane w pobliżu zarośli i drzew, ponieważ zapłodnione samice po oblocie pola i złożeniu jaj na marchwi powracają w ciągu dnia w zarośla, gdzie odpoczywają,
– największą liczbę jaj samice składają na roślinach rosnących w pasie 30 m w głąb wielohektarowej plantacji. Rośliny rosnące w dalszej odległości od brzegu są znacznie mniej uszkadzane, ponieważ tylko około 10% muchówek pokonuje większy dystans składając jaja w głębi pola.
Sytuacja na rynku zapraw dopuszczonych do zaprawiania nasion warzyw jest nie najlepsza. Wybór zapraw nasiennych w uprawie warzyw jest mocno ograniczony. W roku 2011 wycofano z programu ochrony prawie wszystkie najbardziej efektywne preparaty do zaprawiania nasion. Staraniem Instytutu Warzywnictwa i Polskiej Izby Nasiennej przywrócono stosowanie Zaprawy Nasiennej T, może więc należy spróbować zrobić to samo z zaprawami owadobójczymi.
