Międzynarodowy Dzień Świadomości o Stratach i Marnowaniu Żywności, ustanowiony przez ONZ na 29 września, zyskuje na znaczeniu w związku z obecną sytuacją ekonomiczną. Jak wynika z danych Komisji Europejskiej, tylko w UE w ciągu roku wyrzucanych jest 88 mln ton żywności wartej 143 mld euro. Oprócz strat finansowych, zmarnowana żywność odpowiada za 6 proc. emisji gazów cieplarnianych w krajach UE.
Dane Federacji Polskich Banków Żywności wskazują, że najczęściej marnujemy pieczywo, owoce i warzywa, wędliny i jogurty. Eksperci Farmy Świętokrzyskiej przypominają kilka prostych sposobów, dzięki którym można ograniczyć straty.
– Produkcja i dystrybucja żywności zużywa dużo zasobów. To nie tylko koszt samego produktu ponoszony w sklepie, ale również koszty środowiskowe, m.in. eksploatacja gleby, zużycie wody, paliwa do transportu, a także pracy człowieka. Im dalej w łańcuchu dostaw marnowana jest żywność, tym większe są straty. Z badań w ramach projektu PROM wynika, że w Polsce do kosza wyrzucamy około 5 ton jedzenia rocznie, a większość takich odpadów podchodzi z gospodarstw domowych. Cele ograniczenia marnowania żywności ma zarówno Komisja Europejska w strategii „Od pola do stołu”, jak i ONZ wśród Celów Zrównoważonego Rozwoju. W obecnej sytuacji zmian klimatu, niedożywienia na świecie, wysokiej inflacji i niedoboru surowców wszelkie działania ograniczające straty żywności powinny mieć priorytet – mówi mówi Łukasz Gębka, prezes Farmy Świętokrzyskiej
Jak wynika z danych Komisji Europejskiej w UE wytwarza się 88 mln ton odpadów spożywczych, a związane z tym koszty szacowane są na 143 mld euro. To oznacza, że około 20 proc. żywności produkowanej w UE jest marnowane. Odpady żywnościowe mają ogromny wpływ na środowisko, odpowiadając za około 6 proc. całkowitej emisji gazów cieplarnianych w UE i niepotrzebnie obciążają ograniczone zasoby naturalne, takie jak ziemia i woda.
Co ląduje w koszu?
Jak wynika z raportu Federacji Polskich Banków Żywności, niemal połowa (49 proc.) Polaków przyznaje, że zdarza się im wyrzucać chleb. Wychodzimy z założenia, że lepiej mieć go za dużo niż gdyby miało zabraknąć lub kupujemy pieczywo kiepskiej jakości, które szybko się psuje. Na drugim miejscu są owoce, które marnuje 46 proc. z nas. To, podobnie jak w przypadku warzyw, które wyrzuca 37 proc. Polaków, często efekt złego przechowywania albo wybierania tylko tych produktów, które są ładne i nie mają żadnych skaz, np. bruzd czy nietypowego kształtu. Dodatkowo warto pamiętać, że ekologiczne warzywa i owoce lepiej się przechowują i dłużej zachowują świeżość, ze względu na większą zawartość suchej masy. Wysoko w tym zestawieniu są również wędliny (45 proc.) i jogurty (27 proc.).
Jak wyrzucać mniej jedzenia?
Data przydatności do spożycia. Przede wszystkim warto zwracać uwagę, czy data trwałości podana na opakowaniu produktu opisana jest jako „należy spożyć do” czy „najlepiej spożyć przed”. Przestrzeganie terminu wymagane jest tylko w przypadku pierwszej opcji. Druga oznacza, że produkt może być spożywany po dacie na opakowaniu, o ile oczywiście nie zmienił zapachu, nie ma na nim pleśni czy innych sygnałów zepsucia. Do takich produktów należą przede wszystkim produkty sypkie, m.in. mąki, ryże, makarony, herbaty, ale także niektóre słodycze, a nawet jogurty, które mogą być dobre jeszcze kilka dni po dacie.
Dobrze przechowuj i zamroź. Odpowiednie przechowywanie to klucz do dłuższej trwałości żywności. Po zakupie warto sprawdzić w jaki sposób przechowywać wybrane warzywa i owoce. W lodówce powinniśmy przechowywać m.in. paprykę, pora, marchew, brokuły, śliwki, jabłka, a poza nią m.in. ogórki, pomidory, banany, awokado. Nadwyżki wielu świeżych warzyw i owoców można mrozić, np. do zamrażarki nadają się maliny, banany, marchewki, selery, papryki.
Bądź kreatywny i zorganizowany. Ważną kwestią jest również dobra organizacja. Podstawowe elementy to planowanie posiłków na najbliższe dni oraz robienie list zakupowych. W trakcie gotowania często nie trzeba precyzyjnie trzymać się przepisów, np. zamiast kupować bakłażana dodać cukinię, którą mamy w lodówce albo paprykę zamiast marchewki. W sytuacji, gdy w spiżarce czy lodówce pojawiają się nadwyżki warto dzielić się jedzeniem np. z kolegami z pracy lub oddawać je do jadłodzielni, placówek pomocowych, schronisk. Częstą przyczyną marnowania żywności jest także nadmiernie estetyczne podejście, które dotyczy przede wszystkim świeżych owoców i warzyw. Krzywa marchewka czy jabłko o gorszym kolorze niż reszta jest tak samo smaczne i zdrowe, dlatego warto wybierać je w sklepie by nie trafiło do odpadów.
