Wśród wielu szkodników występujących od wiosny na plantacjach ziemniaka bezpośrednie zagrożenie dla jakości i wielkości plonu może powodować stonka ziemniaczana (Leptinotarsa decemlineata Say) pochodząca z Ameryki Płn. a zawleczona do Europy w XIX w.
Występowanie stonki na terenie naszego kraju obserwujemy od 1945 roku i wiąże się dzięki temu szkodnikowi z dynamicznym rozwojem ochrony roślin, ponieważ pustoszyła on pola ziemniaczane i była uważana za szkodnika strategicznie ważnego (wręcz imperialistycznego), w kraju, w którym ziemniak uprawiany na ponad 2 mln ha był podstawą wyżywienia, ważną paszą dla zwierząt i produktem w przetwórstwie rolno-spożywczym.
Stonka ziemniaczana żerując na roślinie powoduje zniszczenie jej powierzchni asymilacyjnej a tym samym utratę plonu bulw i jedynym skutecznym sposobem jej niszczenia na dużym areale jest stosowanie środków chemicznych. Zniszczenie 20% powierzchni rośliny ziemniaka i sprzyjające rozwojowi stonki ziemniaczanej warunki pogodowe (temperatura w granicach 20-25oC i brak opadów) to wskazówka do wykonania zabiegu. Zabieg insektycydem powinien być wykonywany opryskiwaczem polowym wyposażonym w rozpylacze płaskostrumieniowe zapewniające wydatkowanie od 150 do 300 l cieczy na 1 ha, średniokropliste, ciśnienie około 3 barów.
Za próg ekonomicznej szkodliwości stonki ziemniaczanej uznaje się wystąpienie 1 złoża jaj lub 15 do 60 larw na 1 roślinie ziemniaka. Liczebności populacji stonki mogą być zależne od roku (gradacje) a także płodności samic (nawet do 1000 jaj), głównie rozwijając się na plantacjach niechronionych, z których migruje na pola uprawne.
Stosując środki ochrony roślin należy pamiętać o efekcie następczym, jakim może być wykształcenie odporności stonki ziemniaczanej, która ma bardzo rozbudowane mechanizmy odporności. Odporność to naturalny proces ewolucyjnego przystosowania się żywego organizmu do zmieniających się warunków środowiska. Dlatego ważna jest przemienność stosowanych insektycydów a nie stosowanie tylko tego jednego – choćby sprawdzonego. Insektycydy niszczą w populacji osobniki wrażliwe, pozostawiając te, które mają dziedzicznie uwarunkowane cechy odporności. Jednym ze sposobów ograniczania procesu odporności jest stosowanie środków o różnym mechanizmie działania w organizmie szkodnika. Większość insektycydów to tzw. neurotoksyny (działanie na system nerwowy owada).
Środki z grupy pyretroidów powodują początkowo nadmierną ruchliwość (pobudzenie owada), a następnie paraliż. Skutecznie działają w temperaturach otoczenia, w granicach 20oC. Natomiast neonikotynoidy (grupa układowych) mają zdolność przemieszczania się w chronionej roślinie, czyli działają układowo, stosowane w szerokim przedziale temperatur (także wyższych latem). Tak, jak po zastosowaniu innych neurotoksyn, końcowym efektem jest paraliż zwalczanego owada.
W dostępnej gamie środków pojawiają się coraz to nowsze insektycydy należące do nowych grup chemicznych. W ostatnim czasie do zwalczania stonki zarejestrowano środki Alverde 240 SC z nowej grupy chemicznej karbonylohydrazydów oraz Nuprid 200 SC i Proteus 110 OD z grupy neonikotynoidów. Alverde 240 SC jest najnowszym produktem i zawiera nową substancję – metaflumizon, który działa kontaktowo i żołądkowo na stonkę (larwy i chrząszcze) przez zaburzenia w kanałach sodowych i przewodzeniu impulsów (neurotoksyna). Zalecane jest opryskiwanie drobnokropliste i maksymalnie 2 zabiegi Alverde na jednym polu w sezonie wegetacji – od fazy 5 liści właściwych do końca fazy dojrzewania owoców (zielone jagody).
Do ochrony przed stonką ziemniaczaną od początku sezonu wegetacyjnego możemy stosować zaprawianie sadzeniaków zaprawą insektycydowo-fungicydową Prestige 290 FS w dawce 75 ml na 100 kg bulw do ochrony ziemniaków jadalnych i przemysłowych lub Prestige Forte 370 FS w dawce 60 ml na 100 kg bulw do ochrony plantacji towarowych (nie jest wymagane stosowanie późniejsze zabiegów nalistnych). Zaprawa charakteryzuje się szerokim zakresem działania (rizoktonioza, drutowce, stonka i mszyce – wektory chorób wirusowych). Prestige 290 FS i 370 FS przemieszcza się w roślinie, czyli działa w niej układowo. Skuteczność zaprawy obserwujemy tak długo, jak długo utrzymuje się w roślinie odpowiednie stężenie środka, najczęściej do 12 tygodni od posadzenia zaprawionych sadzeniaków.
Wykaz insektycydów do zwalczania stonki ziemniaczanej wg MRiRW, które powinny być dostępne w sezonie 2010 podano w tabeli 1.
Konsekwencją zmniejszenia liczby środków jest dostosowywanie naszych przepisów do wymogów unijnych. Zgodnie z art. 47 ustawy o ochronie roślin (Dz. U. z 2004 r. Nr 11, poz. 94 z późniejszymi zmianami) prowadzony jest rejestr środków ochrony roślin dopuszczonych do obrotu zezwoleniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Rejestr zawiera następujące informacje: datę ważności i numer zezwolenia na dopuszczenie środka ochrony roślin do obrotu, nazwę środka ochrony roślin, producenta środka, rodzaj środka, zawartość, nazwę oraz producenta substancji aktywnej wchodzącej w skład danego środka, informacje dotyczące klasyfikacji środka ochrony pod względem stwarzania przez niego zagrożeń zdrowia człowieka, pszczół i organizmów wodnych oraz informacje o dopuszczeniu środka ochrony roślin do stosowania w strefach ochronnych ujęć wody oraz na terenie uzdrowisk, otulin parków narodowych i rezerwatów przyrody.
Tabela 1. Insektycydy do zwalczania stonki ziemniaczanej w 2010 r.
|
Grupa chemiczna |
Nazwa substancji aktywnej |
Dawka |
Karencja |
|
nazwa handlowa środka |
na 1 ha |
dni |
|
|
Karbonylohydrazydy (K) – najnowsza grupa |
|||
|
Alverde 240 SC |
metaflumizone |
0,2-0,25 l |
14 |
|
Pyretroidy (K) |
|||
|
Ammo super 100 EW |
cypermetryna |
0,1-0,12 l |
2 |
|
Bulldock 025 EC |
beta-cyflutryna |
0,2-0,3 l |
7 |
|
Cyperkil Super 25 EC |
cypermetryna |
0,1-0,12 l |
14 |
|
Decis 2,5 EC |
deltametryna |
0,2-0,3 l |
7 |
|
Fastac 100 EC |
alfa-cypermetryna |
0,08-0,1 l |
7 |
|
Fury 100 EW |
zeta-cypermetryna |
0,15-0,2 l |
14 |
|
Karate Zeon 050 CS |
lambda-cyhalotryna |
0,12-0,16 l |
7 |
|
Patriot 100 EC |
deltametryna |
0,05-0,075 l |
7 |
|
Rapid 060 CS |
gamma-cyhalotryna |
0,08 l |
14 |
|
Sherpa 100 EC |
cypermetryna |
0,25-0,3 l |
14 |
|
Sumi-Alpha 050 EC |
esfenwalerat |
0,2-0,25 l |
<span font-si     Najpopularniejsze artykuły NAJNOWSZE WIADOMOŚCI [s4u_pp_featured_products per_row="2"] INNE ARTYKUŁY AUTORA
ARTYKUŁY POWIĄZANE (TAG) |
