Łamliwość podstawy źdźbła jest jednym z problemów, z którymi borykają się rolnicy w całej Polsce. Dowiedz się, na co zwracać uwagę, aby jej uniknąć lub odpowiednio wcześnie zwalczyć.
Wywołana przez grzyby łamliwość podstawy źdźbła wpływa na wielkość zbieranego plonu, a tym samym powoduje nieodwracalne straty w zbiorach zbóż. Najczęściej objawy choroby stają się widoczne dopiero w fazie dojrzałości, co uniemożliwia podjęcie działań ochronnych wczesną wiosną podczas pierwszych zabiegów fungicydowych.
Wywoływana przez grzyby rodzaju Oculimacula acuformis łamliwość podstawy źdźbła może zagrażać wielu rodzajom zbóż, takim jak żyto, pszenżyto, czy jęczmień, ale największe straty powoduje na plantacjach pszenicy. Zboża jare są mniej narażone niż ozime ze względu na krótszy okres, w którym może wystąpić infekcja, dlatego u nich rzadziej stwierdza się straty o znaczeniu ekonomicznym. W zbożach ozimych porażenie liści następuje już jesienią w początkowej fazie krzewienia, ale objawy są niedostrzegalne lub słabo widoczne, co rodzi trudności w podjęciu decyzji o zabiegach ochronnych.
Nasilenie objawów choroby zależy od warunków pogodowych: infekcjom sprzyja wysoka wilgotność powietrza (w granicach 80-90%), i temperatura od 2 do 10°C. Pierwsze symptomy to małe, jasnobrązowe plamy na pochwie liściowej, które zostają w późniejszych etapach pokryte przez mniejsze, czarne plamki przypominające osad. Jeżeli na tym etapie nie zostają podjęte odpowiednie kroki, grzyb doprowadza do zniszczenia tkanek źdźbła przy podstawie i murszenie. W efekcie, łamliwość źdźbła powoduje wyleganie łanów zbóż i olbrzymie straty w zbiorach. Zapowiedzią niskich plonów ziarna są również inne objawy wywołane przez tę chorobę, tj. uschłe kłosy o białej barwie, które są efektem zakłóceń w dostawie wody z solami mineralnymi z gleby do górnej części rośliny.
Zwalczanie grzybów powodujących łamliwość podstaw źdźbła powinno być przeprowadzone w odpowiedniej fazie rozwojowej rośliny. Najlepsze wyniki przynoszą zabiegi wykonane na początku strzelania w źdźbło (w skali BBCH faza 30) lub w fazie pierwszego kolanka (BBCH 31). W wyborze fungicydów należy zwrócić też uwagę na zdolność jednoczesnego zwalczania innych chorób, bowiem nie wszystkie zarejestrowane fungicydy wykazują w tym zakresie wystarczającą skuteczność.
Aplikacja odpowiednich fungicydów we wczesnych fazach rozwojowych może zapewnić długotrwałą i skuteczną ochronę zbóż. Ważne, by stosowane środki zwalczały szerokie spektrum chorób, w tym łamliwość podstawy źdźbła, której objawy są często niedostrzegalne, a przez to pomijane przy zabiegach ochronnych.
Renata Struzik, za: BASF
