Jednym z warunków prawidłowego wzrost roślin warzywnych oraz uzyskania dobrych i wysokiej jakości plonów jest prawidłowa uprawa międzyrzędowa, a co z tym związane zapewnienie roślinom warzywnym wzrostu w środowisku wolnym od chwastów.
Najbardziej powszechne są zabiegi chemiczne, jednakże zmniejszająca się na rynku liczba herbicydów sprawia, iż coraz większego znaczenia nabierają zabiegi mechanicznego zwalczanie chwastów, których zaletą jest również możliwość spulchnienia i napowietrzenia gleby w trakcie wegetacji roślin. Obecnie producenci maszyn oferują coraz skuteczniejsze i precyzyjniejsze pielniki, opielacze i obsypniki różnego typu. Są to już nie tylko bierne urządzenia z redliczkami czy zębami sprężystymi, ale również glebogryzarki pracujące międzyrzędowo.
Pielniki, opielacze, obsypniki
Na glebach lżejszych w uprawie międzyrzędowej powszechnie stosuje się pielniki bierne, które zapewniają szybką, precyzyjną i stosunkowo wydajną pracę, dobrze podcinając chwasty. Są maszynami zawieszonymi na TUZ ciągnika i wyposażonymi w 2 lub 7 sekcji roboczych, o zmiennym rozstawie na belce. Pielniki zbudowane są modułowo, co umożliwia dopasowanie elementów roboczych do technologii uprawy poszczególnych gatunków roślin, a co za tym idzie umożliwia prowadzenie uprawy w różnych szerokościach międzyrzędzi, a także przy różnej głębokości roboczej regulowanej przez zmianę położenia kół podporowych mocowanych do belki narzędziowej lub przez zmianę kół podporowych każdej sekcji roboczej. Prawidłową pielęgnację zapewnia pielnik wyposażony w różne konfiguracje elementów roboczych. Zaczynając od noży kątowych, dłut, gęsiostupek oraz zębów sprężynowych aż po – w przypadku uprawy redlinowej – korpus obsypujący, zgrzebła, talerze profilujące i wałki strunowe. Wadą pielników biernych, jest oprócz nie zawsze dobrego wytrząsania chwastów z gleby, także trudność w zachowaniu małej głębokości pielenia, co sprawia, że nasiona chwastów wyrzucone są z głębi gleby na powierzchnię i powoduje wtórne zachwaszczenie.
Na glebach silnie zaskorupionych, średnio zwięzłych i zwięzłych stosuje się pielniki aktywne, pozwalające uzyskać intensywniejsze oddziaływanie narzędzi na glebę w porównaniu z tradycyjnymi pielnikami biernymi. Pielniki te mają różną liczbę i wielkość poszczególnych sekcji. Zespół roboczy sekcji napędzany jest za pośrednictwem wału odbioru mocy ciągnika. Sekcje zamontowane są na stalowej ramie, gdzie zęby, śruby i wałek mogą być wzmacniane, co zabezpiecza maszynę przed uszkodzeniami. Pielniki te przeznaczone są do mechanicznych zabiegów pielęgnacji roślin uprawnych m.in. takich jak: burak, kukurydza, a także upraw ogrodniczych. W uprawach warzyw znajdują zastosowanie modele serii od 2 do 7-rzędowej. Pielniki aktywne służą do spulchniania i przemieszania gleby, szybkiego uprawiania pól po kulturach wieloletnich, po orce łąk i pastwisk do kruszenia brył i niszczenia chwastów. W trakcie pracy gleba jest spulchniana do głębokości ok. 6 cm przez obracające się na wałku zęby, które dzięki wzmocnieniu dobrze się sprawdzają również na glebach kamienistych. Intensywność uprawy gleby można regulować przez szybkość przejazdu i ustawienie narzędzi.
Istnieje też inne rozwiązanie pielnika aktywnego, w którym elementami roboczymi są segmenty szczotki wykonanej z polipropylenu. Pielnik posiada układ zawieszenia oraz poprzeczną belkę narzędziową, na której mocowane są wszystkie zespoły pielnika. Szczotka napędzana może być mechanicznie od WOM ciągnika lub hydraulicznie od silnika hydraulicznego. Szczotki umieszczone na osi pionowej obejmują rząd i wymiatają” chwasty rosnące w międzyrzędziach i w rzędach roślin. Niszczą skorupę glebową, spulchniają glebę w międzyrzędziach, powodując dokładne wytrzęsienie ziemi z korzeni chwastów ,co utrudnia ich dorastanie oraz powoduje spulchnienie wierzchniej warstwy, a w konsekwencji przerywa parowanie. Z takich szczotek można korzystać w warzywach uprawianych z rozsady i dobrze ukorzenionych roślinach uprawianych z siewu w szerokiej rozstawie rzędów. Pielnik ten w jednym przejeździe pozwala uzyskać wysoką jakość uprawy przez pełne zniszczenie chwastów oraz wykonywać zabiegi w różnych stanach wilgotnościowych gleby. Wadą jest natomiast wysoki nakład pracy przy zmiennej szerokości międzyrzędzi i wymóg bardzo równej powierzchni zagonów.
W przypadku roślin uprawianych w redlinach wykorzystywany jest pielniko-obsypnik lub sam obsypnik. Pielniko-obsypnik jest narzędziem przeznaczonym do prac pielęgnacyjnych w uprawie ziemniaków i innych roślin okopowych uprawianych w redlinach oraz w uprawie warzyw, a także do formowania redlin. Sekcje robocze pielniko-obsypnika zbudowane są w taki sposób, aby podczas pracy zapewniały pielenie, spulchnianie i obsypywanie redlin. O uniwersalności zastosowania tego narzędzia decyduje fakt, iż możliwa jest regulacja rozstawu jego sekcji roboczych (w zależności od różnych odległości rzędów redlin na plantacji), w wyniku czego może być on wykorzystywany nie tylko przy pielęgnacji ziemniaków, lecz również innych redlin, np. marchwi.
Również w uprawie międzyrzędzi stosuję się obsypywanie (obredlanie), podobnie jak w uprawie innych gatunków warzyw. Zabieg ten wiąże się z intensywnych spulchnianiem gleby w międzyrzędziach i przysypywaniem chwastów w rzędach. Do warzyw dobrze znoszących obredlanie należą: kapusta głowiasta, kalafior, brokuł, por, fasola karłowa, marchew i inne. Obsypniki przeznaczone są do współpracy z ciągnikami wyposażonymi w standardowe obciążniki kół. Obsypniki mogą być wyposażone w noże kątowe, pazurowe lub zęby sprężynowe. Do uprawy międzyrzędzi mogą być wykorzystane jako dodatkowe wyposażenie wałki strunowe mocowane w tylnej części korpusu obsypnika. W uprawie międzyrzędowej m.in. szparaga przy użyciu kultywatora stosuje się spulchnianie, podczas którego ziemia osypuje się do bruzd i niszczy siewki chwastów gleby lub z wykorzystaniem agregatu talerzowego z sekcją redliczek do formowania wałów.
“
