W kolejnym materiale przedstawiamy najważniejsze informacje o sposobie zakażenia, objawach i walce z najgroźniejszą chorobą grzybową plantacji pomidorów polowych, jaką jest zaraza ziemniaka oraz alternariozą, której źródłem infekcji może być zakażona gleba lub niezaprawiane nasiona.
Spośród chorób grzybowych i grzybopodobnych najgroźniejszą chorobą porażającą pomidory jest zaraza ziemniaka. Ten patogen zimuje w bulwach pochodzących z chorych ziemniaków. Zakażone ziemniaki stanowią poważne źródło infekcji dla pomidorów w okresie końca lipca i w sierpniu, szczególnie w warunkach temperatury poniżej 15oC. Wówczas zarodniki pływkowe są przenoszone za pośrednictwem wiatru i deszczu na zdrowe rośliny pomidorów. Pierwsze objawy choroby na pomidorach mogą pojawić się pod koniec lipca, bądź w sierpniu. Jest to typowy, wegetatywny sposób rozwoju patogena. W Polsce istnieje drugie źródło infekcji Phytophthora infestans, sprawcy zarazy ziemniaka i są to zarodnie przetrwalnikowe, zimujące w glebie. Stają się bardzo groźnym źródłem infekcji dla pomidorów w uprawach pod osłonami już nawet w kwietniu. Stanowi to oczywiście zagrożenie dla pomidorów uprawianych w polu, za pośrednictwem rozsady pomidorów produkowanych w pomieszczeniach sąsiadujących z chorymi pomidorami. Dlatego też w ciągu ostatnich kilku lat ochrona pomidorów przed zarazą ziemniaka jest bardzo trudna.
Zwalczanie zarazy w okresie wegetacji polega na przemiennym stosowaniu polecanych fungicydów do opryskiwania roślin. Lista tych fungicydów jest pokaźna. Warto tylko pamiętać, że zabiegi profilaktyczne, zanim choroba się pojawi, można wykonać środkami zawierającymi mankozeb (Dithane NeoTec 75 WG), lub chlorotalonil (na przykład Bravo 500 SC), zaś w czasie obserwowanych objawów zarazy na niektórych roślinach polecałbym środki o działaniu wgłębnym lub systemicznym, czyli takie, które wnikają do rośliny. Są to na przykład: Acrobat MZ 69 WP, Curzate M 72,5 WP (o działaniu wgłębnym, częściowo wnikającymi do rośliny) lub Amistar 250 SC, Mildex 711,9 WG, Ridomil Gold MZ 67,8 WG o działaniu systemicznym, całkowicie wnikającymi do rośliny opryskiwanej.
Kolejnym patogenem jest grzyb Alternaria solani, powodujący alternariozę pomidora. Źródłem infekcji dla pomidorów jest zakażona gleba, ponieważ grzyb egzystuje w wierzchniej warstwie gleby na resztkach chorych roślin, i może może przetrwać 2-3 lata. Drugim źródłem infekcji mogą być nasiona pomidorów, które powinny być zaprawiane przed siewem zaprawami grzybobójczymi zgodnie z zaleceniami. W okresie wegetacji grzyb rozprzestrzenia się za pośrednictwem zarodników konidialnych, które są przenoszone są z wiatrem i wodą. Od infekcji roślin do powstania nowych zarodników upływa krótki okres, około 5-7 dni. Pierwsze objawy choroby mogą już pojawić się od połowy czerwca na liściach, jako suche, ciemnobrunatne plamki. Ciepła i wilgotna pogoda stymuluje rozwój tego patogena i może powodować, że plamy zlewają się, w konsekwencji liście zamierają i zasychają. Na pędach i ogonkach liściowych również mogą pojawić się plamy. Najwięcej szkody choroba wyrządza na owocach, w okolicach szypułki. Tam tworzą się rozległe plamy o wyraźnych brzegach. z czarnym, aksamitnym nalotem grzybni – trzonków z zarodkami konidialnymi. Owoce porażone wysychają ulegając mumifikacji.
Zwalczanie choroby polega przede wszystkim na profilaktyce, to znaczy nie uprawiać pomidorów ani ziemniaków na tym samym polu przez 3-4 lata, wysiewać zdrowe, odkażone nasiona. Opracowany jest także program chemicznego zwalczania choroby. Kilka uwag co do chemicznej ochrony pomidorów. W Polsce dostępne są zalecenia, jakie środki dopuszczone są do stosowania między innymi w pomidorach. Należy ich szukać w czasopismach ogrodniczych, a także na stronach internetowych ministerstwa rolnictwa, na przykład pod adresem: http://bip.minrol.gov.pl/DesktopDefault.aspx?TabOrgId=633&LangId=0 znaleźć można wykaz dopuszczonych środków oraz etykiety, z wyszczególnieniem na jakie gatunki roślin można stosować wybrany fungicyd. Środki powinno się stosować przemiennie, to znaczy kolejne zabiegi w okresie wegetacji wykonywać różnymi fungicydami, aby patogeny się nie uodporniły na ten sam składnik aktywny fungicydu.
