Wszelkie prognozy ekspertów dotyczące cen zbóż na przednówku zawiodły. W bieżącym roku sytuacja na rynku zbóż jest nietypowa. Eksperci zajmujący się rynkiem zbóż zachęcali producentów zbóż do przetrzymywania zboża do wiosny, gdyż wzorem wcześniejszych lat cena będzie wyższa. Tymczasem sytuacja jest taka, że od wielu lat na przednówku, czyli przed nowymi zbiorami nie było jeszcze tak niskiej ceny zbóż.
Doprowadziło to do takiej sytuacji, że obecnie podaż zbóż z dnia na dzień rośnie a ceny ziarna zbóż spadają, nawet są niższe niż koszty produkcji. Obecnie cena pszenicy jest o połowę niższa niż w tym samym okresie ubiegłego roku.
Z przeprowadzonych kalkulacji produkcji pszenicy ozimej przez Instytut Ekonomiki i własnych wynika, ze koszt produkcji pszenicy ozimej przy plonie 55 dt / ha kształtuje się na poziomie 49,03 do 54,39 zł/dt. Według Głównego Urzędu Statystycznego ceny skupu zbóż w kwietniu wynosiły: pszenica – 38,6 zł/100kg, żyto 29,3/ zł/100kg, jęczmień 42,9zl/100/kg.
Jednostki Skupowe na terenie województwa lubelskiego oferują cenę skupu (informacja z 8 czerwca 2005r.) np. Triticarr Sp. z o.o. Elewator Zbożowy w Krupcu za pszenicę konsumpcyjną proponuje 36 zł/100kg z VAT, natomiast Zespół Młynów w Chełmie 37,5 zł/100kg z VAT, a żyto 25/zł/100kg z VAT.
Przewiduje się, że taka sytuacja niskich cen zbóż utrzyma się do żniw a nawet ceny mogą jeszcze być niższe.
Nawet uruchomiony skup interwencyjny w listopadzie nie zachęcał do sprzedaży zbóż. Cena pszenicy była niższa niż bezpośrednio po żniwach nawet poniżej 35 zł /100kg. Przyczyną niższej ceny interwencyjnej był duży spadek kursu euro wobec złotówki.
W sezonie 2004/2005 rynek zbóż po raz pierwszy od wielu lat kształtowany był relacją popytu do podaży. Ceny zakupu interwencyjnego zgodnie z zasadami Wspólnej Polityki Rolnej wynosiły 101,31 Euro/t powiększone o dodatek, który w listopadzie wynosił 0,46 Euro/t w grudniu 0,92 Euro/t, a w styczniu 2005 r. wynosił 1,38 Euro/t. W wyniku umocnienia się wartości PLN (kurs waluty obniżył się z 4,32 zł/ Euro na początku listopada do 4,10 zł/ Euro w końcu grudnia 2004r.) Cena rynkowa wyrównała się z ceną interwencyjną, co spowodowało zmniejszenie atrakcyjności sprzedaży zbóż do magazynów interwencyjnych.
Również wymóg 80 t jednolitej partii towaru spowodował, że znacząca część rolników nie mogła uczestniczyć w skupie interwencyjnym. Rolnicy, którzy nie posiadają tak dużej partii towaru nie będą uczestniczyli w skupie interwencyjnym również w następnych latach, gdyż nasi negocjatorzy zgodzili się na taką partię towaru i zostało to zatwierdzone przez Brukselę. W związku, z tym mali producenci mają trudności ze zbytem towaru, gdyż nie mogą skorzystać z możliwości skupu w ramach interwencji i uzyskują niższe ceny. Część producentów, którzy zajmują się produkcją trzody chlewnej przeznaczyli zboże na paszę, ale jednak są producenci, u których zboże zalega w magazynach a żniwa tuż, tuż.
W bieżącym roku najprawdopodobniej wejdziemy ze znacznie większymi zapasami zbóż niż w poprzednich latach. Według ekspertów zapasy zbóż będą stanowiły kilka milionów ton i dlatego suma zapasów i nowych zbiorów będzie znacznie wyższa niż przed rokiem.
Taka sytuacja nie wróży nic dobrego na rynku zbóż. Spowoduje to nadpodaż na rynku zbóż, a co z tym się wiąże niskie ceny.
W bieżącym roku wzrosły ceny nawozów, środków ochrony roślin, a tym samym koszty produkcji. Natomiast ceny zbóż są znacznie niższe. Rolnicy otrzymali dopłaty bezpośrednie do uprawy zbóż, które średnio wynosiły ponad 500 zł/ ha. Jednak nie zrekompensowały one utraconych dochodów spowodowanych uzyskiwanymi niższymi cenami za zboże.Na poziom cen ma wpływ wiele czynników. Między innymi poziom produkcji, krajowe zużycie zbóż jak również handel zagraniczny.
Polscy rolnicy nie mają wpływu na kształtowane ceny zbytu mogą jedynie obniżać koszty produkcji. Jednak, aby uzyskiwać plony na wysokim poziomie i dobrej jakości to oczywiście przy obecnych cenach nawozów i środków ochrony roślin jest trudne do wykonania obniżane kosztów produkcji.
Według analityków firmy COCERAL( informacja FAMMU/FAPA0 tegoroczne zbiory zbóż w Unii Europejskiej -25 szacowane są na 283,7 mln ton tj. o ok. 25 % więcej niż przed rokiem. Ponadto rekordowe w porównaniu z 2003r. uzyskano zbiory pszenicy na Ukrainie i w Rosji. Wysoki poziom zbiorów zbóż na świecie wpływa na znaczną obniżkę cen ziarna w obrotach międzynarodowych. Eksport polskiego ziarna może być nieopłacalny, zwłaszcza przy utrzymującej się tendencji umocnienia PLN. Natomiast atrakcyjny cenowo może być przewóz ziarna z Rosji i Ukrainy.
Krystyna Jegorow N
