Odbudowę zasobów materii organicznej gleby można osiągnąć miedzy innymi poprzez odpowiedni płodozmian, regulację wielkości plonu, stosowanie nawozów naturalnych i organicznych oraz środków poprawiających żyzność gleby.
Żyzność gleby to naturalny potencjał gleby do zaopatrywania roślin w wodę, powietrze i składniki mineralne, której końcowym odzwierciedleniem jest uzyskiwana wielkość plonu i jego parametry jakościowe. Głównym celem prawidłowo prowadzonej agrotechniki jest podtrzymywanie, a nawet zwiększanie żyzności gleby. Do czynników decydujących o żyzności gleby należy właściwa uprawa roli, nawożenie, odpowiednie następstwo roślin oraz zawartość materii organicznej w glebie.
Podstawowym wskaźnikiem żyzności gleby jest próchnica, która stanowi od 70 do 80% całości substancji organicznej gleby. W glebie decyduje ona o zdolności zatrzymywania oraz gromadzenia składników pokarmowych, zwiększa ich dostępność dla roślin oraz ogranicza ich straty. Wpływa na zmniejszenie skutków suszy rolniczej w efekcie zwiększenia retencji wodnej. Szacuje się, że 1% próchnicy o masie 30 ton na obszarze 1 ha jest w stanie pochłonąć od 90 do 150 ton wody. Jest to bardzo ważne na glebach piaszczystych, ponieważ ich pojemność wodna zależy przede wszystkim od zawartości materii organicznej.
Próchnica poprawia strukturę gleby i zapobiega jej erozji, zwiększa aktywność biologiczną gleby poprzez wzrost namnażania pożytecznych mikroorganizmów glebowych. Wpływa na ograniczenie dostępności dla roślin toksycznych substancji z gleby i szkodliwych metali ciężkich oraz oddziałuje na gospodarkę fosforem. Zapobiega gwałtownym zmianom wartości pH, wymywaniu azotu oraz zaskorupianiu się gleby. Wpływa na lepsze nagrzewanie się gleby poprzez poprawę absorpcji energii słonecznej.
Odbudowę zasobów materii organicznej gleby można osiągnąć miedzy innymi poprzez odpowiedni płodozmian, regulację wielkości plonu, stosowanie nawozów naturalnych i organicznych oraz środków poprawiających żyzność gleby. Można również to osiągnąć poprzez uprawę roślin na nawozy zielone, optymalizację odczynu gleb, a także stosowanie systemu użytkowania ornego i orno-pastwiskowego.
Dobór gatunków roślin w ściśle określonej sekwencji zapewnia najlepsze warunki do ich plonowania, przy jednoczesnym utrzymaniu, przynajmniej na stałym poziomie zawartości próchnicy glebowej. Prawidłowo dobrany płodozmian powinien charakteryzować się dużą ilością uprawianych po sobie gatunków roślin.
Roślinami zubożających glebę w materię organiczną są rośliny okopowe oraz warzywa liściaste i korzeniowe. Do roślin neutralnych, ewentualnie o małym ujemnym wpływie na bilans substancji organicznej należą między innymi zboża, jednak pod warunkiem, że ich resztki pozostają na polu. Natomiast do roślin wzbogacających glebę zalicza się wieloletnie rośliny pastewne (lucerna, koniczyna, mieszanki trawiasto-motylkowate), strączkowe (groch, wyka, bobik) oraz mieszanki zbożowo-strączkowe. Dużą rolę odgrywają również resztki pożniwne, które w znaczący sposób wpływają na saldo bilansowe materii organicznej w glebie. Dzięki pozostawianiu plonu ubocznego na polu możliwe jest nie tylko podniesienie potencjału produkcyjnego gleby, ale również sekwestracja węgla.
Innym czynnikiem wpływającym na zwiększenie żyzności gleby jest zrównoważone nawożenie organiczne. Przyczynia się ono do poprawy struktury gleby, zmniejszenia jej gęstości oraz zwiększenia pojemności wodnej. Źródłem materii organicznej są: obornik, gnojówka, gnojowica, pomiot kurzy oraz komposty i nawozy zielone.
W przypadku gospodarstw bez produkcji zwierzęcej w celu utrzymania zrównoważonego bilansu próchnicy wskazana jest uprawa roślin wzbogacających glebę w związki próchniczne oraz przyorywanie plonów ubocznych roślin uprawnych. Istotną rolę w poprawie bilansu materii organicznej w glebie odgrywają również międzyplony.
Zwiększenie zasobów materii organicznej gleby można osiągnąć stosując nawozy, względnie polepszacze gleby zawierające między innymi kwasy humusowe, które dzięki specyficznym właściwościom fizycznym, chemicznym i biologicznym wpływają w efektywny sposób na poprawę żyzności gleb.
