Szkodniki glebowe przez swoje ścisłe powiązanie ze środowiskiem glebowym są agrofagami prowadzącymi ukryty tryb życia, co w znacznym stopniu czyni je niepodatnymi na środki ochrony roślin konwencjonalnie stosowane w uprawach. Dodatkowo z powodu znaczącego deficytu odpowiednich środków zarejestrowanych w uprawach warzyw, lub nieopłacalności ich stosowania, najistotniejsze jest zapobieganie namnożeniu się ich populacji.
Pędraki, są to larwy chrabąszczy z rodziny żukowatych (Scarabeidae)- chrabąszcza majowego (Melolontha melolontha L.) i kasztanowca (Melolontha hippocastani L.), a także: guniaka czerwczyka (Amphimallon solstitialis L.) i ogrodnicy niszczylistki (Phyllopertha horticola L.). Żyjące w glebie o grubym, zgiętym ciele barwy biało-żółtym z wyodrębnioną, brązową puszką głowową i trzema parami odnóży osadzonymi na tułowiu. Szkodliwość pędraków polega głównie na podgryzaniu korzeni. Ich cykl rozwojowy trwa od 3 do nawet 6 lat. Podstawą ochrony jest niedopuszczenie do nadmiernego przez nie zasiedlenia uprawy. Ważne jest kontrolowanie populacji szkodników w pobliskich nieużytkach i miedzach, a także kontrolowanie zachwaszczenia. Racjonalne stosowanie pestycydów pozwala rozwinąć się populacjom organizmów pożytecznych takich jak biegacze będącymi efektywnymi drapieżcami pędraków. Ważna jest właściwa agrotechnika uprawy, gdzie najważniejsze jest zmianowanie roślin, a po zbiorze stosowanie zabiegów powodujących wydobycie larw na powierzchnię, co umożliwia zjedzenie ich przez ptaki lub śmiertelne w skutkach przesuszenie.
Drutowce (Elateridae), są szkodnikami żyjącymi przede wszystkim w glebach o dużej zawartości próchnicy. Są to larwy chrząszczy mające żółte, wydłużone ciało o długości do 2,5 cm. Ich szkodliwość polega na wgryzaniu się w korzenie roślin. Rozwój drutowców trwa od 2 do 5 lat. Dorosłe osobniki – sprężyki, skąd nazwa, dzięki aparatowi skokowemu odwrócone na grzbiet zginają się dynamicznie by powrócić do pozycji pierwotnej. Najczęściej spotykany jest osiewnik rolowiec (Agriotes lineatus L.), podrzut myszaty (Agrypnus murinus L.) i osiewnik ciemny (Agriotes obscurus L.) głównie na polach po uprawach zbóż, pastwiskach i nieużytkach o niskim pH. W ich zwalczaniu istotne jest stosowanie orki zaraz po zbiorze lub bezpośrednio przed zimą. Ważne jest także zwalczanie chwastów (perz!), dzięki którym mogą przetrwać w przypadku nieobecności innych roślin żywicielskich.
Rolnice (Agrotinae), są szkodnikami okresowo powodującymi nawet całkowite zniszczenie roślin uprawnych. Są wielożerne, ale preferują rośliny o korzeniach spichrzowych takie jak buraki, selery czy marchew. Najczęściej szkody w uprawach wywołują gąsienice motyli gatunków: rolnicy panewki (Xestia c-nigrum L.), rolnicy gwoźdźiówki (Agrotis ipsilon L.), rolnicy czopówki (Agrotis exclamationis L.), a przede wszystkim rolnicy zbożówki (Agrotis segetum Den. & Shiff.). Gąsienice pierwszych stadiów żerują na liściach, później schodzą do gleby żywiąc się podstawami roślin i górnymi częściami korzeni wygryzając w nich charakterystyczne dziury. Mimo możliwości zastosowania zarejestrowanych skutecznych insektycydów z grupy pyretroidów (Bulldock 025 EC w dawce 0,3 l/ha, Decis 2,5 EC w dawce 0,3 l/ha i Sumi-Alpha 050 EC w dawce 0,2 l/ha) największą trudność w zwalczaniu sprawia wyznaczenie optymalnego terminu wykonania zabiegu. W tym celu należy obserwować dynamikę populacji motyli posługując się pułapkami feromonowymi odławiającymi samce. Prowadzone są obecnie badania mające na celu opracowanie metody praktycznej interpretacji tak prowadzonych odczytów pozwalające wyznaczyć moment interwencji.
Koziółki (Tipulidae) są to larwy dużych muchówek wyglądającymi na przerośnięte komary”. Szkodliwe głównie dla młodych roślin. Larwy te są beznogie i owalne o długości do 4cm. Szkody powodują nocami wciągając do ziemi przycięte u nasady łodygi siewek, a także uszkadzają podstawy pędów, co w skrajnych i przypadkach powoduje więdnięcie roślin. Częste na wilgotnych glebach i o niskim pH.
Lenie – najczęsciej spotykane są u nas: leń ogrodowy (Bibio hortulanus L.) i nieco większy leń marcowy (Bibio marci L.). Pojawiają się najczęściej w pierwszym roku po oborniku. Samice najchętniej składają jaja do gleb próchniczych, w skupiskach, w miejscach zacisznych i nasłonecznionych. Szkody wyrządzane przez lenie przypominają szkody spowodowane żerowaniem koziółek. Larwy tych muchówek koloru brunatnego o długości do 15 mm podobne są do larw koziółek, lecz są mniejsze i widoczne mają na segmentach szczeciny. Szkodliwe są dla rozsady i młodych roślin, ale tylko w przypadku masowego wystąpienia.
Ziemiórki to muchówki z rodziny Sciaridae, które przy wysokim zagęszczeniu osobników stają się szkodnikami młodych roślin podgryzając ich korzenie. Szkodliwe są białawe larwy muchówek o długości do 8mm z czarną głową. Znaczenie mają przede wszystkim przy uprawie grzybów, ale także pod osłonami, gdzie zastosowano podłoże zawierające duże ilości jaj tego szkodnika. Pamiętać więc należy o zastosowaniu podłoża od nich wolnego np. odkażonego wysoką temperaturą.
Turkuć podjadek (Gryllotalpa gryllotalpa L.) jest to charakterystycznie wyglądający brunatno szary owad osiągający do 6 cm długości o odnóżach przednich przystosowanych do kopania. Jest on wszystkożerny będąc także drapieżcą m.in. innych szkodników glebowych. Drążąc tunele może podgryzać korzenie roślin a także podkopywać młode rośliny. Najlepszą metodą ograniczenia populacji w polu jest utworzenie przed zimą dołów z obornikiem, który wabi turkucie, a następnie pozbycie się wczesną wiosną tak odłowionych osobników.
Krocionogi – najczęściej spotykanym jest krocionóg krwawo plamy (Blaniulus guttulatus F.) wyrządzający szkody głównie w uprawach prowadzonych pod osłonami. Krocionogi mają ciało długie, segmentowane i owalne z wieloma odnóżami. Powodują szkody poprzez wgryzanie się w korzenie roślin. W celu ograniczenia populacji polecane jest wapnowanie gleb. Skuteczne są także metody stosowane przy zwalczaniu pędraków czy drutowców.
Skoczogonki (Collembola) są to małe, skaczące owady. Szkodliwe są tylko jeśli wystąpią w dużej liczbie. Szkodliwość polega na ogryzaniu przez nie korzeni i dziurawieniu liści, co może doprowadzić nawet do więdnięcia roślin. Dbanie o czystość stosowanego podłoża powinno pozwolić na uniknięcie problemu.
Ogólnie, by zapobiec wystąpieniu opisanych szkodników i powodowaniu przez nie znaczących strat, zaleca się ograniczenie zabiegów chemicznych do minimum w celu ochrony gatunków pożytecznych, a także w przypadku ich wystąpienia stosowanie odpowiednich zabiegów takich jak: głęboka orka i kilkakrotna uprawa gleby na przykład przy użyciu brony, brony talerzowej, kultywatora lub glebogryzarki. W skrajnych sytuacjach zalecane jest pozostawienie gleby w czarnym ugorze prowadzące do wygłodzenia szkodników glebowych.
Przy produkcji rozsady pamiętać należy o stosowaniu podłoża wolnego od szkodników. Umożliwia to termiczne lub chemiczne jego odkażanie a także dbanie o czystość kompostowników stosując na przykład przykrywanie ich folią uniemożliwiając zasiedlenia ich przez szkodniki.
W przypadku szkodników glebowych ważne jest uświadomienie sobie, że ich zwalczanie interwencyjne jest znacznie trudniejsze aniżeli opisane działania profilaktyczne.
“
