Złagodzenie systemu kar stosowanych w przypadku nieterminowego sporządzenia planu działalności rolnośrodowiskowej, złagodzenie kary stosowanej w przypadku nieposiadania przez rolnika dokumentacji przyrodniczej, uproszczenie sposobu ustalania kwoty refundacji kosztów transakcyjnych w ramach Interwencji 1. i 2., zniesienie zakazu zmiany miejsca uprawy pasternaka – to niektóre zmiany przewidziane w projekcie nowelizacji rozporządzenia w sprawie szczegółowych warunków i szczegółowego trybu przyznawania i wypłaty płatności rolno-środowiskowo-klimatycznych w ramach Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023–2027.
Projekt nowelizacji rozporządzenia ministra i rozwoju wsi w sprawie szczegółowych warunków i szczegółowego trybu przyznawania i wypłaty płatności rolno-środowiskowo-klimatycznych w ramach Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023–2027 przewiduje złagodzenie systemu kar stosowanych w przypadku nieterminowego sporządzenia planu działalności rolnośrodowiskowej.
Dotychczas sytuacje, w których plan działalności rolnośrodowiskowej jest sporządzony po wymaganym terminie oznaczają zastosowanie kary w wysokości 40% płatności rolno-środowiskowo-klimatycznej, jaka przysługiwałaby za realizację tego zobowiązania, gdyby rolnik lub zarządca posiadali ten plan sporządzony we właściwym terminie. W projekcie rozporządzenie proponuje się złagodzenie tej kary. Zgodnie z proponowaną zmianą w przypadku, gdy zostanie stwierdzone, że rolnik lub zarządca posiadają plan działalności rolnośrodowiskowej, który jest sporządzony nie dłużej niż 14 dni po upływie terminu na sporządzenie tego planu, wysokość kary wyniesie 10% płatności rolno-środowiskowo-klimatycznej, jaka przysługiwałaby za realizację tego zobowiązania, gdyby rolnik posiadał ten plan sporządzony w odpowiednim terminie. Jednocześnie określona jest kara w przypadku, gdy rolnik lub zarządca nie posiadają planu działalności rolnośrodowiskowej lub posiadają taki plan, ale jest on sporządzony później niż 14 dni po upływie terminu, w jakim ten plan powinien być sporządzony. Wskazane wyżej zmiany będą miały zastosowanie od 15 marca 2024 r.
Ujednolicenie terminów sporządzania i składania dokumentów do ARiMR
W projekcie rozporządzenia proponuje się wprowadzenie zmian, które mają na celu ujednolicenie obowiązujących terminów, przede wszystkim terminów na złożenie do ARiMR różnych dokumentów związanych z realizacją zobowiązań rolno-środowiskowo-klimatycznych. Zgodnie z projektem rozporządzenia, plan działalności rolno środowiskowej powinien być sporządzony w terminie do dnia 15 lipca roku, w którym zostało podjęte zobowiązanie rolno-środowiskowo-klimatyczne. W tym samym terminie, tj. do dnia 15 lipca tego samego roku, rolnik lub zarządca będą musieli przekazać do ARiMR kopii wybranych stron planu działalności rolno środowiskowej. Ponadto w tym samym terminie rolnik lub zarządca będą musieli złożyć do ARiMR kopie pisemnych potwierdzeń regionalnego dyrektora ochrony środowiska, których uzyskanie jest wymagane w określonych sytuacjach w ramach Interwencji 1. i 3.
Wskazane wyżej zmiany wejdą w życie od 15 marca 2024 r.
Projekt przewiduje uproszczenia w zakresie ochrony cennych siedlisk i zagrożonych gatunków na obszarach Natura 2000. Rolnik lub zarządca nie będą mieli obowiązku posiadania dokumentacji przyrodniczej w odniesieniu do obszaru, który znajduje się w granicach warstw cyfrowych GDOŚ dla danego siedliska lub danego gatunku ptaka objętego płatnościami rolno-środowiskowo-klimatycznymi (innego niż dubelt i wodniczka, ponieważ dla tych gatunków będą wykorzystywane tak jak w roku 2023 warstwy cyfrowe opracowane przez Główny Inspektorat Ochrony Środowiska.
Nowelizacja przewiduje zmiany dotyczące terminów na sporządzenie dokumentacji przyrodniczej i przesłanie do Instytutu Technologiczno-Przyrodniczego – Państwowego Instytutu Badawczego kopii tej dokumentacji, a także złożenia potwierdzenia tego przesłania do ARiMR. Dokumentacja przyrodnicza będzie trzeba sporządzić nie później niż do dnia 30 listopada roku rozpoczęcia realizacji tego zobowiązania rolno-środowiskowo-klimatycznego.
Złagodzenie kar za brak dokumentacji przyrodniczej
Złagodzona zostanie kara stosowana w przypadku nieposiadania przez rolnika lub zarządcę dokumentacji przyrodniczej. Dotychczas zgodnie z obowiązującymi przepisami rozporządzenia rolno-środowiskowo-klimatycznego, w przypadku gdy stwierdzono, że rolnik lub zarządca nie posiadają dokumentacji przyrodniczej (w przypadku zobowiązań, w ramach których jej posiadanie było wymagane), wysokość kary w pierwszym roku realizacji tego zobowiązania wynosi 100% płatności rolno-środowiskowo-klimatycznej, jaka przysługiwałaby do powierzchni gruntów, w odniesieniu do której rolnik lub zarządca nie posiadają tej dokumentacji. W związku z tym, że rola dokumentacji przyrodniczej w ramach Interwencji 1. i 2. Jest mniejsza, niż w ramach Działania rolno-środowiskowo-klimatycznego PROW 2014-2020, między innymi dlatego, że w dokumentacji przyrodniczej ekspert przyrodniczy nie doprecyzowuje wymogów danego zobowiązania (uszczegóławia je w oddzielnym dokumencie, jakim jest plan działalności rolnośrodowiskowej) projekt rozporządzenia przewiduje obniżenie wysokości wskazanej wyżej kary ze 100% do 60%.
Nastąpi rezygnacja z ograniczenia wysokości kwot przeznaczonych rolnikowi na refundację kosztów transakcyjnych niezależnie od wielkości powierzchni ha. W konsekwencji wysokość kwoty przeznaczonej na refundację tych kosztów będzie ustalana zgodnie z załącznikiem nr 6 do rozporządzenia rolno-środowiskowo-klimatycznego jako suma kwot poniesionych z tytułu sporządzenia dokumentacji przyrodniczej oraz sporządzenia przy udziale eksperta przyrodniczego części szczegółowej planu działalności rolno-środowiskowej.
Zniesienie zakazu zmiany miejsca uprawy pasternaka
Nowelizacja przewiduje zniesienie zakazu zmiany miejsca uprawy pasternaka (rośliny dwuletniej).
Zgodnie z obowiązującymi przepisami, rolnicy uprawiający pasternak w ramach wariantu 5.2. nie mają możliwości dokonywania zmiany miejsca uprawy tej rośliny przed upływem dwóch lat jej uprawy. Specyfiką uprawy pasternaka (rośliny dwuletniej) w produkcji nasiennej jest pozyskiwanie korzeni roślin jesienią w pierwszym roku jej uprawy, a następnie ich kopcowanie i sadzenie tych korzeni na wiosnę w drugim roku uprawy pasternaka. W przypadku wiosennego sadzenia korzeni pasternaka istotne jest unikanie gruntów, na których prowadzone były uprawy warzyw korzeniowych, które mogą mieć wspólne patogeny glebowe. Prawidłowa produkcja nasienna pasternaka wymaga więc, aby w drugim roku uprawy był on uprawiany w innym miejscu niż w pierwszym roku uprawy. Z związku z powyższym nowelizacja rozporządzenia w przypadku produkcji nasiennej pasternaka umożliwi zmianę miejsca uprawy tej rośliny przed upływem dwóch lat jej uprawy.
Projekt rozporządzenia przewiduje rozszerzenie list roślin wspieranych w ramach Interwencji 5. o nostrzyk żółty (lekarski).
Nowelizacja przewiduje wprowadzenie zmian w zakresie list roślin objętych wsparciem w ramach Interwencji 5. Zgodnie z projektem rozporządzenia zaproponowano zmiany w zakresie oznaczeń czy rośliny są jednoroczne, dwuletnie czy są bylinami. Gorczyca sarepska została oznaczona jako roślina jednoroczna, a kminek zwyczajny jako roślina dwuletnia.
Uproszczenie wymogów w zakresie wieloletnich pasów kwietnych
Projekt przewiduje uproszczenia wymogów w zakresie wieloletnich pasów kwietnych. Usunięty zostanie wymóg przyznania płatności rolno-środowiskowo-klimatycznej dotyczącego udziału gruntów ornych w powierzchni wszystkich użytków rolnych w gospodarstwie. Dotychczas w przypadku wariantu 7.1., płatność rolno-środowiskowo-klimatyczna była przyznawana, jeżeli łączna powierzchnia gruntów ornych posiadanych przez rolnika stanowiła co najmniej 50% użytków rolnych posiadanych przez tego rolnika.
Ponadto projekt rozporządzenia przewiduje złagodzenie następujących wymogów:
– zwiększenie maksymalnej szerokości pasa kwietnego z 9 do 20 m,
– zmniejszenie liczby wymaganych gatunków w mieszance wykorzystywanej do założenia pasa kwietnego z 10 do 8,
– zmniejszenie liczby wymaganych gatunków wieloletnich w mieszance wykorzystywanej do założenia pasa kwietnego z 6 do 4,
– w mieszance wykorzystywanej do założenia pasa kwietnego nie będzie wymagany udział gatunków dziko rosnących dwuletnich,
– obowiązkowy podsiew pasa będzie wymagany w przypadku, gdy liczba gatunków określonych w ust. 5 pkt 1 załącznika nr 4 do rozporządzenia w tym pasie kwietnym będzie mniejsza niż 4 (dotychczas było to 5 gatunków).
A co z naszymi pięknymi łakami nad narwio też natura 2000?