Zjawisko to spowodowane jest głównie namnażaniem szkodliwych agrofagów (chorób, szkodników i chwastów), niekiedy także pogorszeniem właściwości fizycznych, chemicznych i biologicznych gleb, bądź nagromadzeniem szkodliwych toksyn. Występuje zwykle przy uprawie roślin w monokulturze lub płodozmianach uproszczonych.
Chodzi o uprawy np. z dużym udziałem zbóż (głównie pszenicy i jęczmienia), ewentualnie roślin z rodziny kapustowatych (głównie rzepaku, gorczyc i rzodkwi oleistej, uprawianych także w poplonach), poza tym roślin bobowatych grubo- i drobnonasiennych, lnu, buraka, ziemniaka, itp. Mówimy wówczas o zjawisku wyrzepaczenia, wylnienia, wyburaczenia, wyłubinienia, wykoniczynienia, itp.
W przypadku zbóż są to zwykle choroby podstawy źdźbła, zwane podsuszkowymi. W największym stopniu atakowane są przez nie ozime formy pszenicy i jęczmienia. Przy dużym nasileniu tych chorób, należy ograniczyć ich udział w płodozmianie. Podczas zbioru nisko je kosić, po czym zebrać z pola słomę i w miarę szybko wykonać podorywkę, dobrze przykrywającą ścierń. Następnie (przy planowanym zasiewie roślin jarych) wskazany jest wysiew międzyplonów, najlepiej z rodziny kapustowatych (gorczycę białą lub rzodkiew oleistą) lub bobowatych (np. łubin wąskolistny z wyką jarą).
Z kolei duży udział w strukturze zasiewów roślin kapustowatych powoduje, iż są silnie atakowane przez choroby (zgorzel siewek, suchą zgniliznę kapustnych, zgniliznę twardzikową, kiłę kapusty, czerń krzyżowych, szarą pleśń, mączniak rzekomy i prawdziwy, cylindrosporiozę) oraz szkodniki, głównie chowacze (czterozębny, brukwiaczek, galasówek, podobnik), poza tym pchełki rzepakowe i ziemne, słodyszka rzepakowca, śmietkę kapuścianą i inne.
By ograniczyć ich szkodliwość, o ile to możliwe, należy uprawiać rzepak na danym polu nie częściej niż co 4-5 lat, dokładnie pociąć po żniwach słomę i ścierń, a następnie wymieszać z glebą i w miarę głęboko przyorać. Poza tym likwidować w miarę wcześnie wyrastające samosiewy oraz nie uprawiać w międzyplonach innych roślin z tej rodziny. Z kolei przy częstej uprawie roślin bobowatych następuje rozwój szkodliwych wirusów (bakteriofagów), niszczących bakterie brodawkowe, współżyjące z tymi roślinami, niezbędne w pozyskiwaniu azotu atmosferycznego. Zbyt częsta uprawa lnu na danym polu (zalecana co 4-5 lat) powoduje masowy rozwój grzybów z rodzaju Fusarium, które mogą powodować całkowite wypady roślin (puste place). Niemniej dwuletnią monokulturę lnu można tolerować, wracając ponownie do jego uprawy na danym polu po 7 latach.
Z kolei duży udział w płodozmianie roślin okopowych może powodować na plantacjach buraka rozwój mątwika burakowego, zaś w przypadku ziemniaka – mątwika ziemniaczanego (rzadziej spotykanego). Mątwik burakowy żeruje także na innych roślinach z rodziny komosowatych, np. szpinaku, oraz chwastach z tej rodziny botanicznej, a także roślinach z rodziny kapustowatych, w tym rzepaku, gdzie czyni zwykle mniejsze szkody. Przy jego dużym nasileniu zaleca się uprawę mątwikobójczych roślin: cykorii, cebuli, czosnku, porów, kukurydzy, żyta, ewentualnie mątwikobójczych odmian gorczycy białej i rzodkwi oleistej, uprawianych także w poplonach.
