Ziemniak PDO w liczbach

Prawidłowy dobór odmiany ziemniaka do warunków środowiska odgrywa tym większe znaczenie, im więcej odmian dostępnych jest na rynku. Ziemniak jest gatunkiem w przypadku, którego mamy do czynienia z dużą liczbą odmian zróżnicowanych pod względem chociażby długości okresu wegetacji, cech użytkowych czy jakościowych.

Dużą pomocą w podjęciu decyzji przy wyborze odmiany mogą być wyniki doświadczeń porejestrowych (PDO) oraz Listy odmian zalecanych do uprawy na obszarze województw" (LZO). Rekomendowane jest od kilku do kilkunastu odmian najbardziej dostosowanych do lokalnych warunków uprawy. Pełna charakterystyka oraz rekomendacja dostępna jest na stronie COBORU w zakładce Doradztwo Odmianowe oraz licznych regionalnych opracowaniach PDO. Zasady oraz tryb LZO ustalono na spotkaniu Krajowego Zespołu Koordynacyjnego PDO oraz w porozumieniu z partnerami ustawowymi (Samorządami Województw i Izbami Rolniczymi).
Od dwóch lat można wstępnie rekomendować odmianę, jeżeli uzyska ona bardzo dobre wyniki dwuletnich badań WGO w procesie rejestracyjnym oraz potwierdzi je w trakcie jednorocznych doświadczeń PDO. Wraz z rekomendacją podawany jest również rok włączenia odmiany na listę. Pozwala to zweryfikować zachowywanie się odmiany w ostatnich latach na terenie województwa. Im dłuższy jest okres rekomendacji, tym większa jest stabilność utrzymywania przez nią wysokiej wartości gospodarczej i znaczenia w uprawie w rejonie.
Tab. 1. Odmiany wczesne jadalne. Plon bulw, zawartość skrobi i plon skrobi.

OdmianaPlon ogólny Tab. 1. Odmiany wczesne jadalne. Plon bulw, zawartość skrobi i plon skrobi.

*bulwy o wielkości powyżej 35 mm.

W przedstawionych wynikach plonowania badane były odmiany jadalne oddzielnie w czterech grupach wczesności (bardzo wczesne, wczesne, średniowczesne, średniopóźne i późne) oraz skrobiowych (grupy wczesności badane wspólnie). Wzorcem w doświadczeniach były wszystkie odmiany zarejestrowane, oceniane w danej grupie. Wyniki pochodzą z ostatnich dwóch lat z doświadczeń PDO zlokalizowanych w różnych rejonach kraju. Doświadczenia z ziemniakami nawiezione były średnio na poziomie 335 kg NPK przy zachowaniu proporcji 1:1:1,5, zwalczano chwasty i stonkę oraz chroniono przed zarazą ziemniaka.

Tab. 2. Odmiany średniowczesne jadalne. Plon bulw. Zawartość skrobi i plon skrobi.

*zła jakość materiału sadzeniakowego (niepełna obsada)

** bulwy o wielkości powyżej 35 mm

Tab. 3. Odmiany średniopóźne i późne jadalne. Plon bulw, zawartość skrobi i plon skrobi.

*bulwy o wielkości powyżej 35 mm

Ostatni sezon nie sprzyjał zarówno uprawie ziemniaków w Polsce, jak i doświadczeniom, mimo że początek sezonu na to nie wskazywał. Zakładano je w kwietniu, przy sprzyjającej wilgotności gleby. Chłody na początku maja przysporzyły opóźnienia wschodów i ich nie wyrównanie. Niskie temperatury w połączeniu z opadami trwające aż do czerwca, spowolniły dalszy rozwój roślin. Lokalnie wystąpiły nawet okresowe podtopienia doświadczeń, szczególnie na południu kraju. Pod koniec czerwca oraz do połowy lipca wystąpiły upały bez opadów. Wskutek takiej pogody nastąpiło więdnięcie roślin. Sytuacja diametralnie się zmieniła kiedy nastąpiły sierpniowo-wrześniowe deszcze, które wydłużyły okres dojrzewania bulw oraz opóźniły i wydłużyły okres zbioru doświadczeń. 

Tab. 4. Odmiany bardzo wczesne jadalne uprawiane w warunkach standardowych oraz nawadniania z podwyższonym nawożeniem. Zbiór po 40 dniach od wschodów.

* – bulwy o średnicy powyżej 30 mm

Na dziesięć testowanych odmian w grupie wczesnej najwyższym plonem wykazały się Cyprian oraz w ubiegłym roku zarejestrowana – Michalina. Wysokim i stabilnym plonem w dwóch latach badań wykazała się również odmiana Bellarosa. W grupie wczesności średniowczesnej, odmianami które w niezbyt sprzyjającym roku dla ziemniaka osiągnęły średni plon powyżej 50 t/ha, były Bartek i Stasia, a także popularna Satina. W grupie odmian średniopóźnych i późnych, najlepiej pod względem plonu zaprezentowały się Soplica i Zagłoba. 

Tab. 5. Odmiany bardzo wczesne jadalne uprawiane w warunkach standardowych oraz nawadniania z podwyższonym nawożeniem. Zbiór po zakończeniu wegetacji. Plon ogólny i handlowy.

 Zakup jednak ich sadzeniaków w tym sezonie może być utrudniony, ze względu na niewielką powierzchnię kwalifikowanych plantacji w roku 2010.

Wysokie plony, przy jednocześnie satysfakcjonującej jakości warunkowane są stosowaniem kwalifikowanego materiału sadzeniakowego. W przypadku stosowania przez kilka lat ziemniaków bez wymiany materiału sadzeniakowego następuje wzrost zawirusowania roślin, który pociąga za sobą obniżenie plonów. Wszystkie odmiany wymagają wymiany sadzeniaków, zwłaszcza tam, gdzie zagrożenie wirusami jest większe. Coroczne odnawianie materiału sadzeniakowego przyczynia się do wzrostu kosztów uprawy, lecz jest podstawowym warunkiem uzyskania wysokich plonów o zadowalającej jakości. Należy pamiętać, że optymalny przebieg warunków pogodowych w czasie wegetacji oraz zdrowy kwalifikowany materiał sadzeniakowy stanowią podstawę uzyskania plonu o pożądanych parametrach jakościowych i ilościowych. Chętnie kupowany ziemniak to materiał charakteryzujący się bulwami kształtnymi, o niepękającej skórce, nieciemniejącym miąższu surowym i gotowanym, wysokiej smakowitości i zdolności przechowalniczej.

Tab. 6. Odmiany wczesne jadalne uprawiane w warunkach standardowych oraz nawadniania z podwyższonym nawożeniem. Plon ogólny i handlowy bulw. Rok zbioru 2010.

**bulwy o średnicy powyżej 35 mm