Szkodniki łuszczynowe to kolejne po chowaczach łodygowych i słodyszku zagrożenie na plantacjach rzepaku. Największe zagrożenie dla plantacji rzepaku to jednoczesne występowanie chowacza podobnika i pryszczarka kapustnika. Kluczowy w ich ograniczaniu jest m.in. precyzyjnie ustalony termin zabiegu – zanim samice zdążą złożyć jaja do wnętrza łuszczyn.
Zabieg chemicznego zwalczania należy zastosować po przekroczeniu progu szkodliwości. Zarówno nalot podobnika, jak i pryszczarka może być rozciągnięty w czasie. Precyzyjny termin zwalczania jest w tym przypadku bardzo ważny i należy zdążyć z jego wykonaniem zanim samice zdążą złożyć jaja, ponieważ bardzo trudno będzie zwalczyć żerujące wewnątrz łuszczyn larwy. Dlatego obserwacje pojawu i liczebności szkodników łuszczynowych rozpoczyna się bezpośrednio przed kwitnieniem i sprawdza rośliny co najmniej 2–3 razy w tygodniu.
Próg ekonomicznej szkodliwości
- Chowacza podobnika to 1 chrząszcz na 1 roślinie, a w przypadku licznego wystąpienia pryszczarka kapustnika 1 chrząszcz na 2 rośliny.
- Pryszczarka kapustnika to 1 muchówka na 1 roślinie, a w przypadku licznego wystąpienia chowacza podobnika 1 muchówka na 3–4 rośliny.
Insektycydy na chowacza i pryszczarka
Zwalczanie szkodników łuszczynowych przypada najczęściej w okresie opadania płatków kwiatowych i zawiązywania pierwszych łuszczyn. Jednak kiedy pojawią się wcześniej, to mogą być pośrednio ograniczane przy okazji zwalczania słodyszka rzepakowego. W przypadku stosowania chemicznych zabiegów zwalczania należy zwrócić uwagę na dobór odpowiedniego insektycydu, m.in. pod kątem optymalnej temperatury działania, toksyczności i okresu prewencji dla pszczół (podczas kwitnienia rzepaku zabieg należy wykonywać wieczorem po zakończeniu oblotu przez pszczoły).
Problemem w ostatnich latach jest wzrost odporności szkodników na jednostronne stosowane substancje czynne – coraz częściej obserwowany szczególnie w przypadku chowacza podobnika. W celu zapobiegania wykształcaniu odporności należy przemiennie stosować insektycydy z różnych grup chemicznych, o różnych substancjach czynnych i odmiennych mechanizmach działania.
Przykładowe insektycydy zarejestrowane do zwalczania szkodników łuszczynowych w rzepaku ozimym
Substancja czynna |
Insektycyd | Dawka w l lub kg/ha |
Optymalna temperatura działania |
ETERY ARYLO-PROPYLOWE (IRAC 3A) |
|||
Etofenproks | Kedu 30 EC, Trebon 30 EC, Uppercut 30 EC | 0,25-0,3 | poniżej 20°C |
NEONIKOTYNOIDY (IRAC 4A) |
|||
Acetamipryd | Acelan 20 SP, Aceplan 20 SP, Acetamoc, Kobe 20 SP, Lanmos 20 SP, Marabel 20 SP, Miros 20 SP, Mospilan 20 SP, Sekil 20 SP | 0,12 | szeroki zakres |
Aceptir 200 SE, Apis 200 SE, Los Ovados 200 SE | 0,12-0,25 | ||
Acetamip Płynny 200 SL, Camelina 200 SL, Carnadine 200 SL, Kestrel 200 SL | 0,15-0,3 | ||
PYRETROIDY (IRAC 3A) |
|||
Alfa-cypermetryna | A-Cyper 100 EC, Alciper 100 EC, Alfa Cyper 100 EC, Alfacypermetryna 10 EC, Alfa-Pest 100 EC, Alfastop 100 EC, Asteria 100 EC, Cyper-Fas 100 EC, Fastac 100 EC, Fiesta 100 EC, Proalfacypermetrin, Rufous 100 EC | 0,1-0,12 | poniżej 20°C |
Fastac Active 050 ME | 0,15-0,2 | ||
Cypermetryna | AfiMax 500 EC*, Cimex Forte 500 EC*, Cimex Max 500 EC*, Cyperkill Max 500 EC*, Cypermoc*, Cythrin 500 EC*, Insektus 500 EC*, Insektus Duo 500 EC*, Sorcerer 500 EC*, Spider 500 EC*, Super Cyper 500 EC*, Superkill 500 EC*, Superkill Max 500 EC*, Supersect 500 EC* | 0,05 | |
Deltametryna | Decis Expert 100 EC | 0,075 | |
Decis Mega 50 EW, Delta 50 EW | 0,15 | ||
Delta-Glob 25 EC | 0,35 | ||
Delmetros 100 SC**, Koron 100 SC**, Pilgro 100 SC** | 0,05 | ||
Esfenwalerat | Sumi-Alpha 050 EC, Sumicidin 050 EC | 0,25 | |
Lambda-cyhalotryna | Helm-Lambda 100 CS | 0,06-0,075 | |
Judo 050 CS, Karate Zeon 050 CS, Kusti 050 CS, Ninja 050 CS | 0,125-0,15 | ||
Kaiso 050 EG, Kaiso Sorbie, Kivano 050 EG, Minori 050 EC | 0,15 | ||
Nagomi 025 WG | 0,25-0,3 | ||
Tau-fluwalinat | Evure 240 EW, Kaliber 240 EW, Mavrik Vita 240 EW | 0,2 | |
Zeta-cypermetryna | Alstar 100 EW, Ammo Super 100 EW, Fury 100 EW, Minuet 100 EW, Rage 100 EW, Titan 100 EW | 0,1 | |
PYRETROIDY + NEONIKOTYNOIDY (IRAC 3A + 4A) | |||
Lambda-cyhalotryna+acetamipryd | Inazuma 130 WG, Inpower 130 WG, Nepal 130 WG | 0,16-0,20 | szeroki zakres |
* insektycydy zarejestrowane tylko do zwalczania chowacza podobnika
** insektycydy zarejestrowane tylko do zwalczania pryszczarka kapustnika
Niechemicznie metody
W ochronie integrowanej w ograniczaniu strat powodowanych przez szkodniki łuszczynowe pomagają właściwe zabiegi agrotechniczne, odpowiedni płodozmian z uwzględnieniem co najmniej 4-letniej przerwy w uprawie rzepaku na tym samym stanowisku, w miarę możliwości izolacja przestrzenna od innych plantacji rzepaku (także ubiegłorocznych), zrównoważone nawożenie oraz ograniczanie zachwaszczenia. Potencjalne straty powodowane przez szkodniki łuszczynowe ogranicza także dobór odmian, szczególnie wcześnie i równomiernie zakwitających odmian mieszańcowych, które charakteryzują się większą zdolnością regeneracji uszkodzeń w porównaniu do odmian populacyjnych.