fbpx

Zbiór zielonek. W baloty czy na pryzmę?

Podstawą objętościowej paszy dla bydła są kiszonki, dlatego prawidłowa ich produkcja ma tak wielkie znaczenie w gospodarstwie. Wybór odpowiedniej metody zbioru ma również niebagatelne znaczenie. Jaką metodą zakiszać?

Te pytania zadaje sobie wiele rolników, jednocześnie jest to temat, który ma wiele zmiennych i jednoznaczna odpowiedź jest trudna.

Baner Syngenta

Zbiór na pryzmę to metoda, która wymaga dużego zaangażowania sprzętowego oraz zazwyczaj posiadania lub wybudowania silosu.

Do zbioru zielonki na pryzmę najczęściej używane są przyczepy rotorowe, fot. MW przyczepa rotorowa krone
Do zbioru zielonki na pryzmę najczęściej używane są przyczepy rotorowe…, fot. MW

Dlatego pod względem inwestycyjnym wymaga sporego nakładu. Kluczowym elementem w tym sposobie konserwacji sianokiszonki jest dobre ubicie pryzmy oraz późniejsze dobre jej zabezpieczenie. Dlatego musi wystąpić wystarczająco długie ugniatanie przed kolejnym rozprowadzeniem surowca na pryzmie; obsada maszyn ugniatających i dostarczających musi być dobrana w taki sposób, by czas na ubicie wystarczał przed dostarczeniem kolejnej porcji. Jeśli rolnik nie posiada dużej ilości maszyn i operatorów to proces zbioru się wydłuża. Należy również doliczyć wrażliwość na warunki pogodowe w trakcie zbierania i ubijania zielonej masy.

sieczkarnia samojezdna John Deere
…lub sieczkarnie samojezdne, fot. mw

W przypadku wystąpienia odpadów deszczu w trakcie przygotowania pryzmy zwiększa się ryzyko pojawienia się pleśni i wystąpienia gnicia paszy. Również podczas przygotowania pryzmy jak i podczas skarmiania występują spore straty składników pokarmowych. Zaletą tego typu zbiorów jest dużo mniejsze zużycie folii porównując do zbierania sianokiszonki w bele. Kolejną zaletą jest możliwość zrobienia pryzmy w dowolnym miejscu; wystarczy utwardzony teren. Trzeba przyznać, że ta metoda jest najbardziej opłacalna dla dużych gospodarstw, gdzie trzeba zmagazynować sporą ilość kiszonki, w porównaniu do belowania; koszt zbioru na pryzmę będzie znacznie tańszy.

Zbiór w bele to bardzo popularny sposób konserwowania paszy w Polsce. Polega na zebraniu prasą i późniejszym owinięciu folią. Tutaj w zależności od posiadanych maszyn bele mogą być owinięte już na polu lub przetransportowane w miejsce składowania i tam owinięte. Dzięki tej metodzie osiąga się mniejsze straty przy skarmianiu; otworzenie i skarmienie jednej beli w zależności od wielkości stada będzie się odbywało zwykle w czasie 1-2 dni.

Należy również podkreślić, że pogoda przy tej metodzie potrzebna jest do samego zbioru, a jeśli posiada się prasoowijarkę, to każda bela, która zostanie zrobiona na polu jest zabezpieczona przed zamoknięciem.

Kolejną zaletą jest możliwość zbioru w różnym terminie. Istnieje również łatwa możliwość segregacji sianokiszonki pochodzącej z różnych upraw, różnych pokosów, w zależności od jej przeznaczenia np. poprzez owijanie bel w folię w różnych kolorach. Bele nie wymagają specjalnie przygotowanego miejsca składowania, wystarczy wyrównana powierzchnia bez ostrych krawędzi. Ta metoda zbioru dobrze sprawdza się też w gospodarstwach o zróżnicowanych łąkach, które dojrzewają w różnych terminach, dzięki czemu nie jest konieczne koszenie ich jednocześnie, dzięki czemu można uzyskać większy plon o lepszej jakości.

owijarka mchale
Zbiór zielonek w bele najpopularniejszy jest w małych i średnich gospodarstwach, fot. KW

Kolejnym dobrym aspektem tej metody jest “mobilność” paszy, dzięki czemu istnieje możliwość handlu, gdy jest jej w nadmiarze. Również ważną zaletą jest zbiór bez dużej ilości maszyn w porównaniu do zbioru w pryzmę.

Największą wadą tej metody jest wyższy koszt jednostkowy przygotowania paszy  w postaci zużytej folii i nakładu pracy. Może też dochodzić do zróżnicowania jakości kiszonki w poszczególnych belach. Istnieje również możliwość uszkodzenia bel podczas zbioru, transportu i magazynowania, najczęściej poprzez przedziurawienie folii podczas ładowania, przewozu lub przez zwierzęta.

Gdy rolnicy posiadają średnie gospodarstwo najczęściej używają do zbioru prasoowijarki, by wykluczyć etap owijania przy miejscu składowania i jest to dobre rozwiązanie, ponieważ prasoowijarka natychmiast owija uformowane bele, odcinając dopływ tlenu do materii roślinnej. Dzięki temu następuje natychmiastowe zabezpieczenie masy roślinnej przed dostępem powietrza.

W rezultacie skutkuje to poprawą warunków rozwoju bakterii beztlenowych i wzrostem jakości paszy. Oczywiście istnieje większe ryzyko uszkodzenia folii bel przy załadunku i transporcie do miejsca magazynowania, jednak można wykonać tą operacje w innym dogodnym terminie. Ważnym czynnikiem odpowiadającym za dobry zbiór jest również sprzęt’ ważne, by prasa zagęściła materiał i dobrze go ubiła w całym przekroju beli, co wpłynie na jakość paszy. Dobrze, gdy prasa posiada noże i rotor, wtedy dodatkowo rozdrobni materiał, zagęści i rozprowadzi go idealnie po całej szerokości beli.

Zarówno w przypadku zakiszania masy w pryzmę, jak i w bele, można wykorzystywać zakiszacze. Poprawiają one procesy zakiszania zebranej masy, dzięki czemu możliwe jest uzyskanie paszy o lepszych walorach jakościowych, jednak ich dodatek nie może naprawić popełnionych podstawowych błędów w technice kiszenia. Warto użyć dodatki węglowodanowe, ponieważ korzystnie działają na rozwój bakterii kwasu mlekowego. Dostarczają cukrów prostych niezbędnych w procesie fermentacji mlekowej ułatwiając zakiszanie trudno kiszących się zielonek.

Ponadto w celu przyspieszenia fermentacji stosuje się również dodatki enzymatyczne rozkładające celulozę oraz skrobię. Dodatek kwasów (np. mrówkowego) pozwala na szybkie obniżenie pH i szybszy rozwój pożądanych bakterii fermentacyjnych.

Czy lepiej przeprowadzać zbiór w baloty czy na pryzmę? Tak jak w większości przypadków w rolnictwie, nie ma prawidłowej odpowiedzi na to pytanie, ponieważ spora ilość czynników wpływa na wybór odpowiedniej metody zbioru i trzeba dostosować swój wybór do możliwości gospodarstwa. Mimo wszystko zbiór w bele jest odpowiedni najbardziej dla małych i średnich gospodarstw, choć tam też z powodzeniem może być stosowany zbiór na pryzmę, natomiast dla dużych gospodarstw jedyny odpowiedni zbiór ze względu choćby na koszty to ten na pryzmę.

Michał Ośko

McHale - baner
Danko baner marzec 2024
Webinarium konopie - baner

ZOSTAW KOMENTARZ

Proszę wpisać swój komentarz!
Proszę podać swoje imię tutaj

Najpopularniejsze artykuły
NAJNOWSZE WIADOMOŚCI
[s4u_pp_featured_products per_row="2"]
INNE ARTYKUŁY AUTORA




ARTYKUŁY POWIĄZANE (TAG)

NAJNOWSZE KOMENTARZE

Newsletter

Zapisz się do Rolniczego Newslettera WRP.pl, aby otrzymywać informacje o tym co aktualnie najważniejsze w krajowym i zagranicznym rolnictwie.

×KZPRiRB podcasty - baner