Wstrzymanie sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa o kolejne 5 lat, tj. do dnia 30 kwietnia 2026 r., zwiększenie z 2 ha do 5 ha powierzchni nieruchomości rolnych, wobec których wstrzymanie sprzedaży nie będzie miało zastosowania przewiduje przygotowana przez resort rolnictwa nowelizacja ustawy o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw.
Ponadto Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi proponuje, aby wstrzymanie sprzedaży nie dotyczyło udziałów we współwłasności nieruchomości, wobec których wstrzymanie sprzedaży nie ma zastosowania. Obecnie projekt ustawy został skierowany do konsultacji społecznych
Nowelizacja przepisów związana jest z tym, że ustawą z dnia 14 kwietnia 2016 r. o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw wstrzymano na okres 5 lat od dnia jej wejścia w życie, sprzedaż nieruchomości rolnych albo ich części wchodzących w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa. Wskazany okres wstrzymania sprzedaży nieruchomości rolnych upływa wraz z dniem 30 kwietnia 2021 r.
Jak podkreśla resort rolnictwa rozwiązania zasadniczo (poza niewielkimi modyfikacjami), nie są rozwiązaniami nowymi, lecz stanowią kontynuację regulacji obowiązujących obecnie w porządku prawnym, bowiem nie wprowadzają do przepisów instytucji wstrzymania sprzedaży nieruchomości wchodzących w skład Zasobu, a tylko przewidują przedłużenie o kolejne 5 lat okresu wstrzymania tej sprzedaży (a zatem okresu, który już obecnie obowiązuje).
– Tym samym ustawa nie spowoduje zasadniczej zmiany w poziomie osiąganych obecnie przez dzierżawców i nabywców nieruchomości Zasobu przychodów i ponoszonych wydatków z tytułu dzierżawy lub nabycia tych gruntów. Ponadto nie jest możliwe dokładne określenie wpływu wprowadzanych ustawą nowych rozwiązań na przychody i wydatki ewentualnych dzierżawców lub nabywców, ponieważ zarówno zwiększenie z 2 ha do 5 ha powierzchni nieruchomości rolnych, wobec których wstrzymanie sprzedaży nie będzie miało zastosowania, a także wskazanie, że wstrzymanie sprzedaży nie będzie dotyczyło udziałów we współwłasności nieruchomości, wobec których wstrzymanie sprzedaży nie ma zastosowania, będzie dotyczyć w praktyce w większości nieruchomości i udziałów tzw. trudno zbywalnych, a zatem nie ma możliwości określenia z góry, jakim zainteresowaniem będą się one cieszyć (i to zarówno jako przedmiot ewentualnej sprzedaży, jak i dzierżawy) – mówi Paweł Małaczek, zastępca dyrektora Departamentu Prawnego MRiRW
Jak się dowiedzieliśmy obszar gruntów pozostających w Zasobie, według stanu na dzień 31 sierpnia 2020 r., wynosił ogółem 1 362472 ha, z czego grunty oddane w dzierżawę stanowiły 1 067 214 ha. Jak wynika z powyższego, zgodnie z założeniami i intencjami ustawodawcy, które legły u podstaw wprowadzenia w 2016 r. do polskiego porządku prawnego przepisów ustawy z dnia 14 kwietnia 2016 r. o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw, głównym kierunkiem zagospodarowania nieruchomości Zasobu (poprzez nietrwałe ich rozdysponowanie), stała się i jest nadal aktualnie dzierżawa.
Dzierżawa nieruchomości rolnych cieszy się dużym zainteresowaniem wśród rolników indywidualnych, ponieważ stwarza ona możliwość dogodnego sposobu użytkowania gruntów i budynków, nie wymagając przy tym angażowania przez dzierżawców znacznych środków finansowych, jak ma to miejsce w przypadku trwałego nabycia nieruchomości. Nabycie gruntów na własność powoduje konieczność skumulowania znacznego kapitału (często pochodzącego z udzielanych przez banki kredytów), z przeznaczeniem na pokrycie całości lub, w przypadku nabycia na raty, znacznej części ceny tego nabycia, co z kolei, jeżeli nie zamyka, to w znacznym stopniu ogranicza, możliwość przeznaczenia środków finansowych na rozwój prowadzonego gospodarstwa, w tym na dokonanie niezbędnych inwestycji. W konsekwencji prowadzi to lub może prowadzić w wielu przypadkach, również ze względu na zaangażowanie kapitału w pokrycie strat związanych z wystąpieniem niekorzystnych zjawisk, np. suszy, do nadmiernego zadłużania się rolników, a co za tym idzie do konieczności wyzbycia się przez nich własności nieruchomości w celu pokrycia istniejącego zadłużenia.
O tym, że dzierżawa cieszy się znacznie większym zainteresowaniem wśród rolników indywidualnych niż sprzedaż świadczą dobitnie m.in. dane dotyczące skuteczności przetargów na rozdysponowanie nieruchomości Zasobu w tych formach.
Jako przykład niech posłużą dane, będące w posiadaniu Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa, z których wynika, że w samym tylko okresie od dnia 1 stycznia do dnia 31 sierpnia 2020 r. odbyło się 3 597 przetargów na dzierżawę, których przedmiotem były grunty o łącznej powierzchni 32 997 ha, przy czym rozstrzygnięto 2 589 przetargów na dzierżawę gruntów o powierzchni 26 377 ha. W okresie tym skuteczność przetargów na dzierżawę nieruchomości Zasobu, mierzona liczbą przetargów rozstrzygniętych w stosunku do przetargów odbytych, wyniosła 72%. Skuteczność przetargów na dzierżawę, mierzona powierzchnią nieruchomości z przetargów rozstrzygniętych do powierzchni zaoferowanej do dzierżawy wyniosła 80%. Z kolei, skuteczność przetargów na sprzedaż nieruchomości z Zasobu jest znacznie niższa. W analogicznym okresie od dnia 1 stycznia do dnia 31 sierpnia 2020 r. odbyło się 17 771 przetargów na sprzedaż nieruchomości Zasobu, obejmujących powierzchnię 11 319 ha, z czego rozstrzygnięto 3 534 przetargi na sprzedaż nieruchomości o łącznej powierzchni 2 530 ha. W okresie tym skuteczność przetargów na sprzedaż gruntów Zasobu, mierzona liczbą przetargów rozstrzygniętych w relacji do przetargów odbytych wyniosła 20%. Skuteczność przetargów na sprzedaż, mierzona powierzchnią nieruchomości z przetargów rozstrzygniętych do powierzchni zaoferowanej do sprzedaży, wyniosła 22%.
– Jak zatem widać, dotychczasowe doświadczenia wskazują, że dzierżawa jako podstawowa forma gospodarowania nieruchomościami wchodzącymi w skład Zasobu jest korzystna dla rolników, zatem zasadne jest wstrzymanie sprzedaży nieruchomości Zasobu o kolejne 5 lat, tj. do dnia 30 kwietnia 2026 roku – podsumowuje Małeczek.
