fbpx

Zamiast pszenicy jarej może pszenżyto jare? Co wybrać?

Pszenica jest gatunkiem zboża umożliwiającym produkcję ziarna o wysokich parametrach jakościowych. Część zbiorów ziarna pszenicy przeznacza się także na spasanie. Pszenżyto jare jest głównie zbożem paszowym.

Wybór gatunku do uprawy uzależniony jest od warunków środowiskowych i kierunku produkcyjnego gospodarstwa. Przy roślinnym kierunku produkcji rolnicy zainteresowani są uprawą pszenicy jarej na cele konsumpcyjne. Trudniący się produkcją zwierzęcą będą zainteresowani uprawą pszenżyta jarego.

Baner Syngenta

Do wydania wysokiego plonu pszenica jara wymaga gleb o dobrze rozwiniętym kompleksie sorpcyjnym, gromadzących duże zapasy wody i składników pokarmowych. Wymagania glebowe pszenżyta są mniejsze niż pszenicy, dlatego na glebach kompleksu żytniego bardzo dobrego i żytniego dobrego plonuje ono lepiej, na których ryzyko uprawy pszenicy jest znaczne. Pomimo bardzo wysokich plonów na glebach pszennych bardzo dobrych i dobrych, nie powinno ono wypierać z uprawy pszenicy przeznaczanej na konsumpcję. Wysoki poziom plonów pszenżyta można uzyskać również na glebach kompleksu żytniego słabego, jeżeli dobierze się odpowiednią odmianę i zastosuje się prawidłową agrotechnikę.

Pszenica jara jest zbożem silnie reagującym na przedplon i zmianowanie. Wysiewana po przedplonach kłosowych (z wyjątkiem owsa) plonuje o około 15–20% niżej niż po niezbożowych. Dopuszcza się wysiew pszenicy po sobie lub jęczmieniu, jeśli w poprzednich dwóch latach uprawiano na danym polu rośliny niezbożowe, np. buraki, strączkowe lub motylkowe. Wówczas producent rolny poniesie większe nakłady na ochronę przed patogenami.

Pszenżyto jare wykazuje mniejsze wymagania odnośnie przedplonu niż pszenica jara. Niemniej wdzięczne jest również za dobre stanowisko.

Wymagania odnośnie nawożenia fosforem i potasem są podobne, natomiast pszenica wymaga wyższego nawożenia azotem. Pszenica uprawiana na cele młynarsko- piekarskie wymaga intensywnego nawożenia azotem zastosowanym trzykrotnie w okresie wegetacji, natomiast pod pszenżyto jare stosuje się nawożenie w dwóch dawkach. Na wyprodukowanie 1 t plonu ziarna pszenica jara pobiera 26 kg N, 22 kg K20, 12 kg P205, natomiast pszenżyto jare 22 kg N.

Wybór odpowiedniej odmiany pszenicy jarej uzależniony jest od przeznaczenia ziarna. Przy wykorzystywaniu ziarna na paszę wybiera się odmianę o wysokiej plenności i wysokiej zawartości białka, zdrowotność ziarna jest drugoplanowa. W przypadku wykorzystania ziarna w przemyśle młynarsko-piekarniczym, podstawowego znaczenia nabierają wartości przemiałowe ziarna oraz wypiekowe mąki. Duży wpływ na jakości ziarna ma poziom agrotechniki. W badaniach COBORU (lata 2017–2019) przy wysokim poziomie agrotechniki pszenicy jarej w porównaniu do przeciętnego, wyżej plonowały odmiany: Atrakcja, Rusałka, Tybalt, WPB Skye, Frajda. Powyżej wzorca, który przyjęto za 100% (tj. a1 – 64,9 dt/ha i a2– 72,6 dt/ha) plonowały odmiany: Atrakcja, Goplana, Rusałka, Alibi, Frajda.

Pszenica przy niskim poziomie nawożenia azotowego nie wymaga stosowania regulatorów wzrostu, przy wyższym nawożeniu azotem zabieg skracania źdźbła powinien być zastosowany. Odmianą o wyróżniającej odporności na wyleganie jest KWS Torridon, KWS Sunny, SU Ahab, Harenda, MHR Jutrzenka, Mandaryna. Natomiast najbardziej podatna na tę cechę jest Struna, Anakonda, Kandela, WPB Skye, Gradka.

Najwyższa zawartość białka w ziarnie pszenżyta jarego znajduje się u odmiany Puzon, a najniższa u odmian Hugo i Santos.

Pszenżyto jest mniej wrażliwe na jony glinu niż pszenica. Odmiany pszenicy jarej Atrakcja, Aura, Eskadra, KWS Sunny, Mandaryna, MHR Jutrzenka odznaczają się niższą tolerancją na zakwaszenie gleby, natomiast wyższą Varius. Pszenżyto jare jest skłonne do porastania ziarna w kłosach, dojrzewa najpóźniej, dlatego ze zbiorem nie należy zwlekać i przeprowadzić go po osiągnięciu dojrzałości pełnej.

Na rynku nasiennym w roku 2019 największy udział miały odmiany pszenicy jarej Tybalt, Goplana i Harenda, natomiast pszenżyta jarego: Mamut, Mazur, Dublet i Sopot.

Pszenica jara ma stosunkowo małe wymagania termiczne w okresie kiełkowania. Wcześniej wysiana jest mniej wrażliwa na suszę, ponieważ rozwija silniejszy system korzeniowy i lepiej wykorzystuje zimowe zapasy wody.

Pszenżyto jare powinno się wysiać też możliwie jak najwcześniej. Pszenżyto charakteryzuje najdłuższy okres wegetacji w porównaniu do pozostałych zbóż jarych. Wysoka temperatura, brak wody lub azotu może wpłynąć na jego skrócenie zaś wydłużenie może być efektem nadmiernych opadów i wysokiego nawożenia azotowego. Opóźnienie terminu siewu do 10 dni jest jeszcze dopuszczalne, ale dalsze opóźnienia znacznie obniżają plon. Jeśli nie możemy wjechać w pole i gdy termin siewu musi się opóźnić, należy zwiększyć normę wysiewu o 10%. Odmiany pszenicy i pszenżyta jarego charakteryzują się słabszą krzewistością, dlatego wymagają wyższych norm wysiewu (4,5–6,0 mln ziaren na ha) w zależności od warunków glebowych i terminu siewu.

Ekonomicznie pszenżyto jest mniej konkurencyjne dla pszenicy, ponieważ za ziarno otrzymujemy niższą cenę. Uzyskanie wysokiej ceny pszenicy uwarunkowane jest parametrami jakościowymi ziarna przeznaczonego na cele konsumpcyjne. Zrekompensować może jedynie uzyskanie wysokich plonów ziarna pszenżyta jarego z ha.

dr hab. Bogusława Jaśkiewicz

IUNG-PIB, Puławy

McHale - baner
Danko baner marzec 2024
Webinarium konopie - baner
POZ 2024 - baner

ZOSTAW KOMENTARZ

Proszę wpisać swój komentarz!
Proszę podać swoje imię tutaj

Najpopularniejsze artykuły
NAJNOWSZE WIADOMOŚCI
[s4u_pp_featured_products per_row="2"]
INNE ARTYKUŁY AUTORA




ARTYKUŁY POWIĄZANE (TAG)

NAJNOWSZE KOMENTARZE

Newsletter

Zapisz się do Rolniczego Newslettera WRP.pl, aby otrzymywać informacje o tym co aktualnie najważniejsze w krajowym i zagranicznym rolnictwie.