Zabieg T-3 w zbożach, czyli ochrona liścia flagowego i kłosa

W tym sezonie warto zaplanować ochronę zbóż w terminie T-3. Jest to ukoronowanie całej ochrony i zmniejszenie ryzyka strat w plonie ziarna. Wprawdzie koszty produkcji rosną, ale cena za ziarno też z pewnością będzie wyższa. 

Kłos, to najważniejsza część zbóż, w tym organie rośliny powstaje plon i nie można pozwolić, aby jakikolwiek grzyb chorobotwórczy powodował utratę jakiegokolwiek ziarna, które się w nim znajduje.

Straty powodowane przez sprawców fuzariozy kłosów, to straty ilości, masy ziarna i pogorszenie jakości, a w przypadku braku ochrony w terminie T-3, to strata plonu w całości z powodu ponadnormatywnej zawartości mykotoksyn. Z obserwacji polowych wynika, że zauważenie porażenia kłosów pszenżyta na powierzchni do 5 proc. przez sprawcę rdzy żółtej spowodowało straty w plonie ziarna w ilości 50 proc. potencjalnego plonu. Te dwie choroby są ważne i powodują duże straty, gdy nie są zwalczani sprawcy powodujący te choroby.

Na kłosie straty spowodować też mogą sprawcy takich chorób jak: brunatnej plamistości liści – DTR, septoriozy plew czy mączniaka prawdziwego zbóż i traw. Obecność tych chorób jeszcze może zwiększyć straty wywołane przez Fusarium spp. czy Puccinia striiformis.

Ważna pogoda

Jest to ważne, ponieważ jeśli warunki pogodowe nie sprzyjają rozwojowi sprawców chorób termin wykonania zabiegu, w którym stosuje się opryskiwanie z użyciem fungicydu można opóźnić, ale tylko do pewnego punktu. Funkcjonuje to też odwrotnie, gdy warunki pogodowe sprzyjają rozwojowi sprawcy choroby występującej na kłosach.

Zalecana faza rozwoju zbóż do wykonania T-3

Najczęściej na etykiecie środków podaje się szeroki zakres faz rozwojowych zbóż, w której można wykonać zabieg chemiczny. Faza BBCH 51 – początek kłoszenia to faza zalecana do wykonania zabiegu w terminie T-3, a BBCH 59 koniec kłoszenia zazwyczaj zamyka termin T-3, ale są odstępstwa np. w pszenicy. Niektóre fungicydy ten termin mają wydłużony do BBCH 71, a nawet BBCH 75, czyli do fazy dojrzałości wodnej lub dojrzałości mlecznej ziarna.

Jak wspomniano wyżej termin ten może być modyfikowany przez pogodę, użyty środek grzybobójczy, podatność odmiany, wskazanie systemu wspomagania, znajomość biologii zwalczanego sprawcy choroby.

Częsty monitoring plantacji

W plantacjach należy wykonywać monitoring (obserwacje) kłosów co najmniej 2 razy w tygodniu lub częściej w miarę możliwości. Gdy zauważy się chociażby jeden kłos lub kłosek, w kłosie z objawami choroby i oznakami obecności grzyba np. sprawcy rdzy, fuzariozy kłosów to oznacza, że jest to wielkość, która wskazuje na potrzebę a nawet konieczność zastosowania fungicydu do zabiegu w terminie T-3. Ma to na celu ochronę kłosa poprzez zniszczenie obecnego lub obecnych grzybów porażających ten ważny organ zbóż, w którym rodzi się plon.

Fungicydy do stosowania w T-3

Asortyment fungicydów do stosowania w zbożach jest bogaty i środki, które można stosować do ochrony zbóż są różnorodne, bo zawierają substancje czynne z różnych grup chemicznych (tabela). Zasadą w zwalczaniu sprawców chorób, które dotyczą też kłosów jest to, że lepiej zabieg wykonać 1-2 dni wcześniej niż 1 dzień za późno. Wynika to z natury procesu chorobowego. Grzyb po wniknięciu do komórek potrzebuje czas, aby się rozwinąć i dopiero po kilku, kilkunastu dniach widoczna jest jego obecność, bo pojawiają się plamy czy oznaki grzyba na powierzchni liścia czy kłosa w postaci grzybni i zarodników. Pamiętać też należy o przemiennym stosowaniu s.cz. Ma to znaczenie, gdy w uprawie wykonuje się kilka zabiegów fungicydowych, a zabieg w terminie T-3 jest tym ostatnim, do którego trzeba użyć odpowiednie s.cz. Pamiętajmy, że obecność rdzy żółtej i fuzariozy kłosa to w przypadku braku ochrony duże straty w plonie i jego jakości, a cena za 1 tonę np. ziarna pszenicy jest wysoka.

Przykładowe fungicydy zarejestrowane do zwalczania wybranych chorób w terminie T-3 w pszenicy ozimej 

 Fungicydy jednoskładnikowe 

Fungicydy dwuskładnikowe 

Fungicydy trójskładnikowe 

Fragment artykułu „Zabieg T-3 w ochronie zbożach – ochrona liścia flagowego i kłosa” autorstwa prof. dr hab. Marka Korbasa i dr inż. Joanny Horoszkiewicz-Janki z IOR – PIB, Poznań, który ukazał się w majowym wydaniu Wiadomości Rolniczych Polska.