Zabieg T-2 w zbożach i ma na celu ochronę najwyższych liści – liścia flagowego oraz podflagowego. Zwalczanie chorób w terminie T-2 jest odmienne dla poszczególnych gatunków zbóż i uzależnione od występujących sprawców chorób, warunków pogodowych i nie tylko.
Termin na ochronę górnych liści
Najczęściej podaje się, że w pszenicy, pszenżycie i życie zabieg T-2 wykonuje się w fazie BBCH 41-49, a w jęczmieniu gdy zachodzi taka potrzeba termin T-2 przypada w fazie BBCH 41-51 (59). Zabieg ten można wykonać w fazie od początku grubienia pochwy liściowej, we wczesnej fazie rozwoju kłosa i trwa ten czas do fazy gdy widoczne są pierwsze ości. W jęczmieniu ten czas jest wydłużony, bo trwa do fazy początku kłoszenia, gdy szczyt kłosa wyłania się z pochwy i widoczny jest pierwszy kłosek. W przypadku żyta ważną rolę w procesie asymilacji odgrywa też źdźbło, dlatego ważne jest, aby było zdrowe, co osiągniemy stosując fungicydy w terminie T-2.
W przypadku jęczmienia ozimego ochrona jest skupiona przede wszystkim na ochronie liścia podflagowego, a następnej kolejności w zależności od potrzeby – kłosa. W terminie T-2 zwalczamy przede wszystkim plamistość siatkową jęczmienia, rdzę jęczmienia oraz rynchosporiozę zbóż. Może także występować mączniak prawdziwy zbóż i traw. W przypadku plantacji na których nie wykonano zabiegu w terminie T-1 wskazane jest wykonanie zabiegu wcześniej np. w fazie BBCH 37. Ma to szczególnie miejsce w sytuacji kiedy jesienią w zasiewach jęczmienia wykonywano zabieg T-0, a wczesną wiosną choroby liści oraz podstawy źdźbła – zwłaszcza fuzaryjna zgorzel podstawy źdźbła i korzeni nie występowały w nasileniu, które wymagało interwencji przy zastosowaniu fungicydów.
W przypadku pszenicy, w której z reguły na większości plantacji przeprowadzono zabieg w terminie T-1, który oprócz chorób podstawy źdźbła zwalczył także występujące w tym terminie choroby liści warto przeprowadzać częste lustracje polowe, aby nie przeoczyć momentu, gdy niezbędne jest wykonanie zabiegu. Długość działania zastosowanych w terminie T-1 fungicydów w zależności od m.in. warunków pogodowych, zastosowanych dawek oraz nasilenia występowania chorób szacowana jest na 3-4 tygodnie. Dlatego cyklicznie wykonywane lustracje pozwolą dostrzec, gdy grzyby rozwijają się na najwyższych liściach. Do ważnych chorób, które ograniczamy wykonując ten zabieg w uprawie pszenicy należą: septorioza paskowana liści pszenicy, brunatna plamistość liści (DTR), rdza żółta, rdza brunatna.
Progi szkodliwości chorób w zbożach
Wszystkie grzyby chorobotwórcze, które występują na najwyższych liściach stanowią zagrożenie dla wielkości uzyskanego plonu. Jedną z możliwości ograniczenia chorób we właściwym terminie jest wyznaczenia terminu na podstawie wyznaczonych dla niektórych chorób progów szkodliwości. W przypadku rdzy (niezależnie od gatunku rdzy) są to widoczne pierwsze poduszeczki grzyba na liściach, dla septoriozy paskowanej liści pszenicy 1% liści z owocnikami. Ważnym kryterium wskazującym na konieczność wykonania zabiegu jest większa podatność danej odmiany na chorobę czy choroby. Ma to szczególne znaczenie w przypadku chorób, które mają długi okres rozwoju utajonego np. septoriozy paskowanej liści pszenicy.
Fungicydy w T-2
Do zabiegu w terminie T-2 zarejestrowanych jest wiele fungicydów. Do substancji czynnych, które mogą być zastosowane do zwalczania grzybów chorobotwórczych występujących na liściach należą do grup chemicznych takich jak: strobiluryny, triazole, karboksyamidy, ketoaminy, pochodne ketonu difenylowego, chinazoliny. Oprócz zarejestrowanych pojedynczych s.cz. dostępnych jest wiele gotowych dwu- lub trójskładnikowych preparatów, które szczególnie przydatne są gdy występują jednocześnie dwie lub trzy choroby.
Wybierając fungicyd warto przeanalizować, jakie substancje czynne były stosowane w terminie T-1 oraz jaki był skład s.cz. użytej zaprawy do zaprawienia materiału siewnego. Mamy tu na myśli powstawanie zjawiska uodparniania się grzybów na stosowane substancje czynne. Ryzyko to wzrasta, gdy w czasie jednego sezonu wegetacyjnego stosujemy tą samą s.cz. dwu lub trzykrotnie. Wówczas po kilku latach takich działań doprowadzić możemy do sytuacji gdy dotychczas skutecznie działający fungicyd nie będzie działał zadowalająco skutecznie w ograniczaniu chorób.
T-2 w warunkach suszy
Zabieg w terminie T-2 ze względu na dość szeroki zakres faz w których może może przypadać, gdy występuje okres suszy. W takiej sytuacji wskazujemy, aby albo poczekać do pierwszych opadów, albo wykonać zabieg wieczorem lub wcześnie rano. Jednak jest to zawsze szok termiczny dla roślin, ponieważ z reguły do zabiegów stosowana jest zimna woda z wodociągów. W sytuacji gdy zabieg będzie wykonywany przy dużym nasłonecznieniu może pojawić się na liściach fitotoksyczność, która nie jest wynikiem działania fungicydów tylko warunków w jakich zostały one zastosowane.
Zabieg w terminie T-2 jest zabiegiem, który zapewnia zieloność najwyższym liściom dzięki którym kłos będzie dobrze odżywiony. Zależne jest to także od panujących warunków meteorologicznych, ale niestety nie mamy na nie wpływu. Jednak ze strony producenta zawsze potrzebna jest pełna mobilizacja, pomimo wielu przeciwności, do przeprowadzenia wszystkich koniecznych zabiegów, aby zebrać wysoki, dobrej jakości plon.
Przykładowe fungicydy zarejestrowane do zwalczania wybranych chorób liści w terminie T-2 w pszenicy ozimej
Substancja czynna |
Nazwa preparatu | Septorioza paskowana liści pszenicy | Brunatna plamistość liści |
Rdza brunatna |
Preparaty jednoskładnikowe |
||||
Azoksystrobina | Alissa, Amistar 250 SC, Dobromir 250 SC, Piastun 250 SC, Tiger 250 SC | + | + | + |
Azoksar 250 SC | + | + | – | |
Benzowindyflupyr | Elatus Plus, Protenol | + | – | + |
Boskalid | Entargo | + | – | + |
Cyprokonazol | Keypro | + | – | + |
Difenokonazol | Greteg | + | + | + |
Dafne 250 EC, ILA 250 EC, Porter 250 EC | + | – | + | |
Fluksapyroksad | Imbrex XE, Movegra | + | + | + |
Flutriafol | Askalon 125 SC, Favosar 125 SC | + | – | – |
Impact 125 SC | + | – | + | |
Folpet | Mirror 500 SC, Phoenix 500 SC | + | – | – |
Mefentriflukonazol | Amplitude, Divality, Lenvyor, Myresa Pro, Sulky, Vitissimo | + | – | + |
Metkonazol | Metkon 100 SL, Metso, Mezzuri 100 SL, X-Met 100 SL | + | – | + |
Caramba 60 SL, Metkon, Plexeo 60 EC, Sendo 60 EC, Simveris | + | – | – | |
Pentiopyrad | Areva 200 EC, Avella 200 EC, Celica 200 EC | + | + | + |
Piraklostrobina | Bushi, Comet 200 EC, Tucana | + | + | + |
Prochloraz | Mirage 450 EC, Oslo 450 EC, Promax 450 EC, Simran 450 EC | + | + | – |
Eyetak 450 EC, Parys 450 EC, Prank 450 EC, Prochloraz 450 EC, Virta 500 EC | + | – | – | |
Proquinazid | Bastion 200 EC, Halny 200 EC, Proqu 200 EC, Proquin 200 EC, Talius 200 EC, Tarot 200 EC, Tarot Pro 200 EC, Unicorn, Vima-Proquinazid | + | + | – |
Protiokonazol | Basior 300 EC, Podstawa 300 EC, Poleposition 300 EC, Promino 300 EC, Protendo 300 EC, Proviso 250 EC, Wadera 300 EC | + | + | + |
Praktis | + | – | + | |
Tebukonazol | Tebu 250 EW | + | + | + |
Ambrossio 500 SC, Bukat 500 SC, Mystic 250 EC, Orius Extra 250 EW | + | – | + | |
Tetrakonazol | Bagani 125 ME, Efficient 125 ME, Eminent 125 ME, Galileo, Rivior | + | – | + |
Substancja czynna |
Nazwa preparatu | Septorioza paskowana liści pszenicy | Brunatna plamistość liści | Rdza brunatna |
Preparaty dwuskładnikowe |
||||
Azoksystrobina, cyprokonazol | Blizzard Xtra 280 SC, Skymaster 280 SC | + | + | + |
Azoksystrobina, tebukonazol | Lerak 200 EC, Mirador Forte 160 EC | + | + | + |
Benzowindyflupyr, protiokonazol | Echilon Super, Elatus Era, Eldorado | + | + | + |
Biksafen, protiokonazol | Aviator Xpro 225 EC | + | + | + |
Biksafen, tebukonazol | Zantara 216 EC | + | + | + |
Boskalid, difenokonazol | Elanza | + | – | – |
Boskalid, krezoksym metylowy | Empartis, Emponor, Trovoris | + | – | + |
Boskalid, protiokonazol | Prabha | + | – | + |
Cyprokonazol, izopirazam | Megysto | + | – | + |
Difenokonazol, fluksapyroksad | Brivela | + | – | + |
Fluksapyroksad, mefentriflukonazol | Alonty, Verydor | + | + | + |
Aderya, Revysky | + | – | + | |
Fluksapyroksad, metkonazol | Librax, Regalon | + | + | + |
Piraklostrobina, fluksapyroksad | Harviga, Preiner, Priaxor, Prosper | + | + | + |
Inovor Uno, Mizona | + | – | + | |
Piraklostrobina, mefentriflukonazol | Balaya, Felyco, Revycare, Selytor | + | – | + |
Prochloraz, fenpropidyna | Fossa 633 EC, Glora 633 EC | + | – | – |
Proquinazid, protiokonazol | Verben | + | – | – |
Protiokonazol, fluoksastrobina | Fandango 200 EC, Sokół Max | + | + | + |
Protiokonazol, izopirazam | Gigant 275 SC, Prizm 275 SC | + | – | + |
Protiokonazol, spiroksamina | Hint, Input 460 EC, Kroton, Proline Max 460 EC | + | + | + |
Protiokonazol, tebukonazol | AsPik 250 EC, Broteas 250 EC, Horea Plus, Prosaro 250 EC | + | + | + |
Shalimar | +
|
– | + | |
Protiokonazol, trifloksystrobina | Delaro 325 SC | + | + | + |
Tebukonazol, bromukonazol | Djembe 274 EC, Sakura 274 EC, Soleil 274 EC | + | – | + |
Tebukonazol, prochloraz | Aralia, Tenore 400 EW, Zamir 400 EW | + | – | + |
Substancja czynna |
Nazwa preparatu | Septorioza paskowana liści pszenicy | Brunatna plamistość liści | Rdza brunatna |
Preparaty trójskładnikowe |
||||
Azoksystrobina, difenokonazol, tebukonazol | Fundand 450 EC, Kier 450 EC, Mollis 450 EC | + | – | + |
Biksafen, fluopyram, protiokonazol | Ascra Xpro 260 EC | + | + | + |
Biksafen, protiokonazol, fluoksastrobina | Apron-X 190 EC, Variano Xpro 190 EC | + | + | + |
Biksafen, protiokonazol, spiroksamina | Boogie Xpro 400 EC | + | + | + |
Biksafen, spiroksamina, trifloksystrobina | Cayunis | + | + | + |
Proquinazid, prochloraz, tebukonazol | Arbiter 520 EC, Wirtuoz 520 EC | + | + | + |
Proquinazid, protiokonazol, spiroksamina | Input Triple | + | + | – |
Protiokonazol, spiroksamina, tebukonazol | Hutton | + | + | + |
Soligor 425 EC | + | + | + | |
Tebukonazol, prochloraz, fenpropidyna | Artemis 450 EC, District 450 EC | + | – | + |
Artykuł autorstwa prof. dr hab. Marka Korbasa i dr inż. Joanny Horoszkiewicz-Janki z IOR – PIB Poznań ukazał się w kwietniowym wydaniu Wiadomości Rolniczych Polska