Polska jest znaczącym producentem soków z owoców i warzyw W wyniku tej działalności pozostaje ok. 350-500 tys. ton wytłoków rocznie. Po wysuszeniu i odpowiednim przetworzeniu mogą stać się cennym komponentem pasz dla zwierząt i nie tylko.
Wytłoki owocowo-warzywne zawierają znaczne ilości substancji biologicznie czynnych. Ich właściwości odżywcze zależą od surowca z którego powstały, jak również w dużym stopniu od technologii przetwarzania stosowanej w zakładach produkcyjnych. Są bogatym źródłem białka, węglowodanów, włókna, soli mineralnych oraz witamin.
Suszone wytłoki owocowo-warzywne, produkowane przez krajowy przemysł przetwórczy zawierają białko ogólne na poziomie 12-15%, włókna surowego ok. 18-20%, ekstraktu eterowego ok. 2,7-4,0% oraz popiołu 1,8-3,0%. W porównaniu z otrębami pszennymi, pasze te charakteryzują się nieco wyższą wartością pokarmową pod względem zawartości wymienionych podstawowych składników odżywczych (tab.1). Rozpatrując skład chemiczny wytłoków owocowo-warzywnych warto zwrócić uwagę na dużą w porównaniu z innymi składnikami, zawartość związków bezazotowych, pektyn i kwasów organicznych, flawonoidów oraz witamin. Wyniki wielu badań potwierdzają dodatni wpływ kwasów organicznych zawartych w wytłokach z owoców jagodowych oraz z jabłek m. in. kwasu jabłkowego oraz cytrynowego poprawiających smakowitość paszy oraz wywierających korzystny wpływ na wydzielanie enzymów trawiennych.
Należy zwrócić uwagę na wysoką zawartość pektyn w mieszance z wytłoków owocowych. Mają one właściwości żelujące, stabilizujące i zagęszczające, dzięki czemu mogą znaleźć zastosowanie w przemyśle spożywczym. Spełniają rolę błonnika pokarmowego, który usprawnia pasaż treści pokarmowej w jelitach ludzi i zwierząt. Ponadto wiążą z przewodu pokarmowego mjetale ciężkie. Zaletą wytłoków owocowych, jest fakt, że zawierają znaczne ilości beta-karotenu, witaminy C oraz witamin z grupy B (tiamina, ryboflawina oraz niacyna) co ma niebagatelne znaczenie w zapłodnieniu i rozwoju płodów. Ponadto mieszanka suszu z wytłoków owocowych jest dobrym źródłem bioflawonoidów m. in. kwercetyny i rezweratrolu. Obecność flawonoidów wpływa korzystnie na układ krążenia i odporność zwierząt. Również cennym składnikiem suszu owocowego są inne barwniki a mianowicie – antocyjany o kolorze czerwonym, niebieskim lub fioletowym. Wszystkie one wykazują działanie przeciwzapalne oraz przeciwutleniające.
Świeże wytłoki owocowo-warzywne charakteryzują się duża zawartością wody (do 73%), są materiałem nietrwałym, szybko się psującym. W takim stanie są rzadko skarmiane zwierzętami. Dla przedłużenia trwałości wytłoków, warto poddać je procesowi kiszenia. Szczególnie nadają się do tego celu wytłoki jabłkowe, które dzięki dużej ilości cukrów i kwasów organicznych są dobrą pożywką dla rozwoju bakterii kwasu mlekowego, co przekłada się na szczególna przydatność do zakiszania tego materiału. Zakiszając należy pamiętać o dobrym ubiciu materiału zakiszanego. Zakisza się bez dodatku zakiszaczy, przyśpieszających ten proces. Pasza z wytłoków owocowych w stanie nie przetworzonym lub po zakiszeniu nadaje się do żywienia przeżuwaczy. Dorosłe osobniki mogą otrzymywać kiszonkę z wytłoków jabłkowych dowoli, natomiast młodzież do 10 kg na sztukę. Zwierzętami monogastrycznymi (drób, świnie) można skarmiać wytłoki w postaci suszonej jako dodatek paszowy, poprawiający właściwości odżywcze dawki pokarmowej.
W doświadczeniach wykonanych w Instytucie Zootechniki-PIB w Krakowie na tucznikach, którym od 40 do 105 kg m.c. podawano w dawce pokarmowej dodatek 10% w początkowym, lub 20% w końcowym okresie tuczu, suszonych wytłoków owocowych (wytłoki z jabłek, aronii, czarnej porzeczki lub pomidorów) wykazano brak istotnego wpływu na wzrost, przyrosty i zużycie paszy. W przypadku tego ostatniego wskaźnika obserwowano tendencję do niższego zużycia przez tuczniki z grup otrzymujących dodatek suszonych wytłoków z jabłek, porzeczki czarnej lub pomidorów. Zastosowane dodatki nie wpłynęły istotnie na wydajność rzeźną oraz cechy fizyko-chemiczne mięsa tuczników. Udowodniono, że dodatek wytłoków owocowych do paszy poprawia niektóre cechy użytkowe mięsa (m. in. wzrost kwasów omega-3, ograniczenie utleniania cholesterolu i powstawania oksysteroli), szczególnie u zwierząt otrzymujących dodatek suszonych wytłoków z aronii lub jabłek.
prof. dr hab. inż. Tadeusz Barowicz
To teraz podajcie koszt suszenia takich wytłoków i cenę koñcową – nikt tego nie kupi…