Wyrównanie dojrzewania rzepaku przez chemiczne dosuszanie to ostatni zabieg przed zbiorem. Kiedy go wykonać?
Rzepak jest rośliną, która wykształca pęd główny i odgałęzienia boczne i w sposób naturalny odznacza się ich nierównomiernością w rozwoju. Przez zabiegi ochrony, stosując preparaty regulujące pokrój rzepaku, dążymy do wyrównania roślin i w pewnym stopniu się to udaje. Kwitnienie rzepaku potrafi rozciągać się na długie tygodnie. Konsekwencją rozciągniętego w czasie kwitnienia jest nierównomierne dojrzewanie. W efekcie istnieje ryzyko, że zanim najmłodsze nasiona osiągną pożądaną dojrzałość, najstarsze mogą się już osypać. Pomocna w wyrównaniu dojrzewania i ograniczaniu osypywania nasion jest aplikacja preparatów sklejających.
Czytaj także: Sklejanie łuszczyn rzepaku: kiedy, jak i czym sklejać?
Desykacja, czyli dosuszanie łanu
Z uwagi na to, że łuszczyny i nasiona wykazują różny stopień dojrzałości może zachodzić konieczność dosuszania roślin przed zbiorem. W tym celu wykonujemy desykację. Przeprowadzona prawidłowo, w odpowiednim terminie, ograniczy straty powodowane osypywaniem się nasion. Zabieg zmniejsza podatność łuszczyn na pękanie, wspomaga naturalne dojrzewanie rzepaku, wyrównuje także różnice w wilgotności nasion. Po preparaty do desykacji należy sięgać, gdy łany są silnie zachwaszczone. Z taką sytuacją możemy mieć do czynienia na plantacjach wysokoplonujących, na których pod wpływem ciężaru łan wyległ i wystąpiło zachwaszczenie wtórne. Natomiast w przypadku, gdy kwitnienie i dojrzewanie rzepaku przebiegają w sposób wyrównany, plantacja jest wolna chwastów, dosuszanie nie jest konieczne. Nie należy desykować plantacji nasiennych, ponieważ wykorzystywany do zabiegu glifosat oprócz nieselektywnego zwalczania roślinności, zasusza też kiełki nasion. Desykować można plantacje, gdy rzepak uprawiany jest do przetwórstwa. Do zabiegu desykacji najlepiej przystąpić wcześnie rano, ponieważ o tej porze łuszczyny są jeszcze lekko sprężyste od rosy. Dzięki temu ograniczymy w pewnym stopniu straty powodowane przejazdem ciągnika. W zabiegu stosujemy oprysk średnio- lub grubokroplisty.
Termin zabiegu desykacji
Zarejestrowane preparaty do desykacji rzepaku bazują na tej samej substancji czynnej – glifosat. Różne są jednak zalecenia odnośnie terminu aplikacji, choć w praktyce dotyczą tej samej fazy dojrzałości roślin. Niektóre etykiety za optymalny termin do zabiegu wskazują moment, w którym wilgotność nasion rzepaku wynosi ok. 30%, w innych czytamy, że zabieg należy przeprowadzić, gdy 50–70% łuszczyn dojrzewa, a nasiona są brązowe i twarde (BBCH 85–87). Na polu odpowiedni moment na zabieg określamy pobierając po 20 łuszczyn ze środkowej części pędu głównego rzepaku w różnych częściach plantacji. Otwieramy łuszczyny i sprawdzamy dojrzałość nasion. W 1/3 łuszczyny 90% nasion powinno być koloru czerwonego do ciemnobrązowego i czarnego, a pozostałe 10% może być mniej dojrzałe, jednak dość twarde. Przyglądamy się też nasionom w łuszczynach w dolnej i górnej części roślin. Te z najniższych łuszczyn będą najbardziej dojrzałe. W 1/3 łuszczyny wszystkie nasiona powinny być koloru ciemnobrunatnego i czarnego. W górnej części, w ok. 1/3 łuszczyny, nasiona mogą dojrzewać, być koloru od czerwonego do ciemnobrązowego i czarnego z pojedynczymi bladozielonymi nasionami.
Zabiegu nie należy przyspieszać, ponieważ przeprowadzony za wcześnie powoduje straty w plonie. Wzrasta wówczas ilość nieomłóconych i niedojrzałych łuszczyn. Zebrane nie w pełni dojrzałe nasiona ulegają uszkodzeniom podczas transportu i składowania. Są jeszcze na tyle wilgotne, że łatwo się zagrzewają i pleśnieją. Dlatego właściwy moment dla desykacji ma znaczenie. Ważne, aby w tym ostatnim zabiegu nie obniżyć wartości technologicznej i biologicznej nasion.
W celu uzyskania wysokiej efektywności chwastobójczej glifosatem, zbiór kombajnowy powinno wykonywać się nie wcześniej niż 7 dni po zabiegu. Oczekując pełnego efektu dosuszenia, zbiór należy przeprowadzić po upływie co najmniej 2 tygodni od terminu opryskiwania herbicydem, w fazie pełnej dojrzałości rzepaku.
A czym można dedykować rzepak?