Rośliny charakteryzują się różną odpornością na niedobory wody. Zależy ona od fazy wzrostu, gęstości łanu, wielkości systemu korzeniowego i głębokości ich sięgania. Na zapotrzebowanie roślin na wodę wpływa również stosunek masy ich części nadziemnej do masy korzeni. Przeważnie wynosi on 0,1-1,0, ale może przekraczać 20 (np. ogórek, dynia). Nie bez znaczenia są również czynniki związane z glebą jak skład mechaniczny, jej struktura czy rodzaj podglebia.
W początkowej fazie wzrostu roślin nawadnianie należy przeprowadzać w sposób umiarkowany. Nadmierne nawadnianie w tym czasie ogranicza rozrost systemu korzeniowego. Przy mniejszym nawadnianiu korzenie w poszukiwaniu wody przerastają do głębszych warstw gleby, tworząc silny system korzeniowy lepiej tolerujący okresy posuchy.
Szpule łatwe w obsłudze
Niezwykle ważny jest wybór systemu deszczowania lub nawadniania i dobór jego elementów. Każdy źle dobrany element może, bowiem później ograniczać pełną wydajność instalacji a dobrany ponad miarę – zwiększy koszty. W uprawach polowych największą popularnością cieszą się systemy deszczowania, oparte na deszczowniach szpulowych. Deszczownie szpulowe mają prostą konstrukcję, są łatwe w obsłudze i cechuje je duża niezawodność. Zaletą są też mniejsze nakłady inwestycyjne w porównaniu z deszczowniami stacjonarnymi, małe zużycie wody, dokładne dawkowanie i mobilność. Klasyczna deszczownia składa się m.in. z ramy, w której obrotowo zamocowana jest szpula z nawiniętym elastycznym przewodem zabezpieczonym przed promieniowaniem UV (PE), turbiny napędowej, mechanizmu regulacji prędkości zwijania węża, układacza węża i wózka ze zraszaczem. W zależności od marki i modelu wąż PE może mieć długość 150-750 m i średnicę 40-140 mm. Całość wsparta jest na podwoziu dwu-, trzy- lub czterokołowym o zmiennym rozstawie pozwalającym na dostosowanie do rozstawu międzyrzędzi.
Zakotwiczone? Nawijamy!
Podczas pracy deszczownie szpulową ustawia się na skraju nawadnianego pola i zabezpiecza podporami przed przemieszczaniem. W dużych deszczowniach dla zapewnienia stabilności podpory są opuszczane i wbijane w ziemię hydraulicznie. Koniec przewodu PE wraz z wózkiem i zraszaczem mocuje się do ciągnika i wyciąga na pole. Jeżeli deszczownia była użytkowana wcześniej to w przewodach znajduje się woda, której masa dla dużych deszczowni może wynosić ponad 4 t. Dla zmniejszenia zapotrzebowania na moc ciągnika do rozwinięcia takiego przewodu stosuje się w deszczowniach sprężarki do wydmuchiwania wody z przewodu PE po zakończeniu pracy. Po rozwinięciu przewodu PE, podłącza się przewód zasilający deszczownię do pompowni. Zainstalowany na końcu zraszacz sektorowy rozpoczyna deszczowanie. Jednoczenie bęben deszczowni napędzany turbiną nawija przewód ze stałą prędkością niezależną od średnicy nawiniętego węża na bębnie, przyciągając zraszacz do deszczowni. Zmianę dawki polewowej umożliwia regulowana prędkość zwijania bębna. Po przyciągnięciu zraszacza do deszczowni deszczownia automatycznie wyłącza się.
Dawka polewowa przez sms
Nowoczesne deszczownie szpulowe jako wyposażenie mogą posiadać komputer z baterią i panelem słonecznym. System komputerowy pozwala na programowanie cyklu nawadniania, utrzymuje precyzyjnie stałą prędkość zwijania węża PE, przy jednoczesnym zachowaniu zadanego ciśnienia. Pozwala również na wprowadzenie różnych prędkości zwijania (a tym samym różnej dawki polewowej) na jednym pasie nawadniania. Jednorazowa dawka polewowa wynosi najczęściej 10-30 mm, w zależności od rodzaju gleby i gatunku rośliny. Ponieważ deszczownia pracuje sama (bez obsługi) może być wyposażona w nadajnik SMS. Korzystając z telefonu komórkowego można uzyskać informację o aktualnym stanie pracy deszczowni, można ją zdalnie zatrzymać i uruchomić. Informacje o występujących nieprawidłowościach takich jak: niskie ciśnienie wody, wyczerpanie baterii, brak zasilania i in. bezzwłocznie są wysyłane do operatora.
Zraszacz i działko wodne
Ważnym elementem systemu deszczownianego są zraszacze lub działka wodne, mocowane na wózkach. Dla ochrony roślin przed uszkodzeniami spowodowanymi zbyt silnym strumieniem wody zraszacz może być mocowanym na wózku z kompensacją nierówności terenu. Układ taki utrzymuje zraszacz pod odpowiednim kątem nachylenia w odniesieniu do nierówności terenu i jest szczególnie przydatny w końcowej fazie zwijania przewodu PE. Producenci zraszaczy i działek wodnych oferują szeroką gamę rozwiązań, które mogą mieć różną konstrukcję, wydajność i zasięg w zależności od ciśnienia roboczego. Dla zraszaczy średnica dysz wynosi przeważnie – 3,4-20 mm, dla działek wodnych 16-40 mm. Spotyka się również działka wodne o zmiennym kącie nachylenia prądownicy 13-27o. Zmniejszenie kąta nachylenia prądownicy pozwala na pracę deszczowni nawet przy stosunkowo silnym wietrze. Producenci deszczowni zwykle zalecają zastosowanie określonego zraszacza, o odpowiedniej średnicy dyszy, dla danego modelu. Dzięki temu unika się deszczowania zbyt dużymi lub małymi kroplami, a więc ogranicza znoszenie kropel i energię uderzenia o grunt wywołującą erozję gleby.
