W organizmie zwierzęcia woda stanowi 60-70% masy ciała. Nie dostarcza wprawdzie energii i składników odżywczych, jest jednak niezbędnym składnikiem życiowym, niedobór którego jest znacznie bardziej szkodliwy niż brak pożywienia.
Woda jest uniwersalnym rozpuszczalnikiem dla związków organicznych i mineralnych, tworzy środowisko, w którym przebiegają reakcje biochemiczne i fizjologiczne Bierze m. in. udział w tworzeniu płynów ustrojowych odpowiedzialnych za transport jonów i składników odżywczych do komórek oraz w usuwaniu końcowych produktów przemiany materii na zewnątrz organizmu. Wysoka pojemność cieplna wody, jak również duży wydatek energetyczny przy jej parowaniu sprawiają, że jest doskonałym regulatorem temperatury zwierząt stałocieplnych.
Woda pobrana wraz z pożywieniem ma wyższą wartość biologiczną i nie może zastąpić jej ta pobrana w trakcie pojenia. Tym się tłumaczy przydatność pasz soczystych (zielonki, kiszonki) przy produkcji mleka i mięsa. Przyjmuje się, że średnie dobowe zapotrzebowanie przez bydło na wodę (w litrach) jest następujące:
– buhaj na pastwisku – 60, w oborze – 70-80,
– krowa na pastwisku – 50-60, w oborze – 75-120,
– krowy zasuszone – 30-50,
– jałówki – 40-50,
– cielęta w wieku 1 miesiąca – 5-8.
W praktyce zazwyczaj mamy u zwierząt raczej do czynienia z niedoborem wody. W warunkach chowu naturalnego, zwierzęta same regulują zapotrzebowanie na wodę. Gorzej jest w przypadku hodowli kierowanej, gdzie zwierzęta mają ograniczony dostęp do wody, i to przede wszystkim w okresie przebywania w pomieszczeniach inwentarskich. Nie mają również dostępu do wody na wielu pastwiskach oraz wybiegach.
Bydło powinno mieć stały dostęp do wody porze przez całą dobę. Jest to możliwe tylko przy stosowaniu poideł automatycznych.
Pośród szerokiej gamy dostępnych na rynku poideł dla bydła, wyróżnia się trzy podstawowe grupy: miskowe, zbiornikowe i korytowe. Krowy lubią pić wodę podczas jedzenia i bezpośrednio po doju. Z tych względów poidła powinny być instalowane w sąsiedztwie żłobu, zaś w oborach wolnostanowiskowych nie dalej niż 15-20 metrów od stołu paszowego. Poza budynkami inwentarskimi poidła powinny znajdować się również w poczekalni przed halą udojową oraz blisko wyjścia z niej. W oborach wolnostanowiskowych jedno poidło miskowe powinno przypadać na 15-20 krów, natomiast w oborach uwięziowych na 2 krowy.
Krowy korzystające z poideł automatycznych, w zależności od skarmianej paszy, pory roku, oraz wydajności, piją wodę w dowolnych ilościach od 7 do 18 razy w ciągu doby. Ogólna ilość wody pobrana w ciągu dnia przez krowy korzystające z poideł automatycznych jest z reguły mniejsza niż przez krowy pojone 2-3 razy dziennie.
W przypadku pastwiskowego utrzymania zwierząt należy również zabezpieczyć bydłu dostęp do świeżej wody. Najprostszym i najczęściej spotykanym sposobem dostarczania wody na pastwisko jest dowożenie jej za pomocą różnego rodzaju beczek czy zbiorników oraz regularne uzupełnianie znajdujących się na pastwisku pojemników. Z kilku powodów nie jest to jednak idealne rozwiązanie. Po pierwsze, to metoda pracochłonna, wymagająca poświęcenia dużej ilości czasu na dowożenie wody na pastwisko, a następnie na doglądanie poziomu wody i regularne jej uzupełnianie. Kolejną wadą tego systemu jest jakość wody, która niejednokrotnie pozostawia wiele do życzenia. Stojąca w zbiorniku woda z upływem czasu traci na jakości, szczególnie jeśli na zewnątrz panują wysokie temperatury. O ile istnieje taka możliwość, najlepszym rozwiązaniem jest doprowadzenie do pastwisk bieżącej wody. Na rynku istnieje szereg modeli poideł pastwiskowych, które wyposażone w zawory pływakowe automatycznie uzupełniają zużywaną wodę, uwalniając w ten sposób obsługę z obowiązku częstego zaglądania na pastwisko.
Bydło na pastwisku powinno być pojone co najmniej trzykrotnie, po raz pierwszy w 2 godziny po rozpoczęciu wypasu, ostatni raz na 2 godz. przed jego zakończeniem. Wskazanym jest postawić na pastwisku beczkowóz ze świeżą wodą, wyposażony w kilka automatycznych poideł, pozwalający krowom uzupełniać wodę, do woli. W żadnym wypadku nie należy poić bydła bezpośrednio po powrocie z pastwiska na zielonej koniczynie oraz po zjedzeniu wszelkich zagrzanych zielonek.
Wszystkie poidła należy regularnie czyścić, usuwając zanieczyszczenia. Resztki paszy treściwej z pyska krowy, zwłaszcza w lecie, bardzo szybko się psują, zanieczyszczając wodę. Wodę przeznaczoną do pojenia bydła należy okresowo kontrolować zarówno pod względem chemicznym jak i bakteriologicznym. Jej jakość nie powinna odbiegać od ogólnie przyjętych norm dla wody pitnej przeznaczonej dla ludzi.
