Zasadniczym celem produkcji roślinnej jest maksymalizacja potencjału plonotwórczego roślin. Nawożenie roślin ma na celu zaspokojenie ich potrzeb pokarmowych w stopniu, który umożliwi uzyskanie zadowalającego plonu o dobrych parametrach jakościowych. Jednakże konieczność dostosowania produkcji roślinnej do wymogów ochrony środowiska obliguje producentów rolnych do uwzględniania czynnika pozaprodukcyjnego. Wiąże się to z wdrażaniem takich systemów produkcji, które będą opierały się na zarządzaniu składnikami pokarmowymi w gospodarstwie w sposób zrównoważony, przy odpowiedniej stymulacji wysokości i jakości plonów, z jednoczesnym minimalnym oddziaływaniem nawożenia mineralnego na środowisko przyrodnicze. Zadanie to realizowane jest poprzez zrównoważone stosowanie środków produkcji, w tym makro- i mikroelementów dostarczanych roślinom w nawozach.
Konieczność stosowania w produkcji roślinnej nawożenia wynika z potrzeby utrzymania na optymalnym poziomie zasobności gleby w składniki pokarmowe, a także racjonalnego wykorzystania genetycznego potencjału produkcyjnego roślin. Optymalne i zbilansowane nawożenie odgrywa istotną rolę przy podnoszeniu wydajności produkcji roślinnej. Zasada zbilansowanego nawożenia dotyczy między innymi maksymalnego wykorzystania składników pokarmowych, precyzyjnego ustalania dawek nawozów, a także stosowania dawek podzielonych, które są dostosowane do krytycznych faz pobierania składników pokarmowych przez rośliny. Istotny element pozaprodukcyjny zbilansowanego nawożenia mineralnego wiąże się z ograniczeniem negatywnego wpływu stosowania nawozów mineralnych na glebę, wody powierzchniowe i podziemne oraz powietrze atmosferyczne.
Zbilansowane nawożenie roślin
Jednym z podstawowych składników pokarmowych roślin, mających decydujące znaczenie w intensyfikacji produkcji roślinnej jest azot. Na niedobór lub nadmiar tego pierwiastka w środowisku wzrostu rośliny uprawne reagują znacznie wyraźniej niż na glebowe zasoby innych składników pokarmowych. Wynika to z kluczowej roli tego makroskładnika we wzroście i plonowaniu roślin uprawnych. Przy nawożeniu roślin azotem oraz przy optymalnym zaopatrzeniu ich w pozostałe makro- i mikroelementy uzyskujemy najwyższe przyrosty plonów. W początkowych fazach rozwojowych roślin przy dobrym zaopatrzeniu w azot następuje szybki wzrost masy roślinnej oraz powierzchni asymilacyjnej, co w konsekwencji przekłada się na zwiększenie efektywności procesu fotosyntezy. Dodatkowo pierwiastek ten wpływa korzystnie na krzewienie się roślin oraz oddziałuje na różnicowanie się poszczególnych organów roślinnych stanowiących element strukturalny plonu.
W skład „trio chemicznego”, powszechnie uwzględnianego w nawożeniu mineralnym roślin poza azotem wchodzi fosfor i potas. Należy jednak pamiętać, że dostarczenie wyłącznie tych trzech makroskładników pomija inne, nie mniej ważne dla wzrostu i rozwoju roślin uprawnych składniki pokarmowe. W konsekwencji dochodzi do znacznego wahania plonowania roślin, przy jednoczesnym pogorszeniu parametrów jakościowych i przechowalniczych plonu użytkowego. Stąd też zbilansowane nawożenie roślin powinno się opierać na dostarczeniu im wszystkich niezbędnych w procesie wzrostu oraz rozwoju składników pokarmowych, zarówno z grupy makro-, jak i mikroelementów.
Optymalizacja nawożenia roślin
Cennym źródłem składników pokarmowych w okresie wiosennej wegetacji roślin mogą być zarówno nawozy zawierające podstawowe makroskładniki nawozowe, takie jak azot (dawka startowa), fosfor czy potas, jak również niezbędną dla roślin siarkę czy też wapń i magnez. Przykładem takich nawozów są: LUBOFOSKA® 3,5-10-24 oraz LUBOFOS® CORN, wzbogacony dodatkowo w bor i cynk, mikroelementy szczególnie zalecane w uprawie kukurydzy.
Nawozami wzbogacającymi glebę w fosfor i potas, dobrze sprawdzającymi się w początkowym okresie wzrostu roślin są: LUBOFOS® 12 MAKS wzbogacony w wapń, magnez i siarkę oraz LUBOFOSKA® 0-12-24 – zawierająca również wapń i siarkę. Nawóz ten ze względu na dużą szybkość działania może być stosowany w technikach specjalistycznych (nawożenie zlokalizowane). Na szczególne podkreślenie zasługuje obecność w tym nawozie siarki i wapnia, które przyczyniają się do poprawy odporności roślin na działanie czynników chorobotwórczych oraz zwiększają efektywność wykorzystania przez rośliny azotu. Nawozy te ze względu na wysoką zawartość potasu zalecane są do nawożenia roślin o dużym zapotrzebowaniu na ten składnik (rzepak ozimy, rośliny okopowe, trwałe użytki zielone) oraz na glebach o niskiej zasobności w potas.
