Ale ile dawek azotu stosować, aby uzyskane przez nas plony były zadowalające?
Ostatnio panujące warunki atmosferyczne, w tym coraz wyższe temperatury, wskazują na zbliżanie się terminu stosowania azotu w oziminy. Podobnie jak w latach ubiegłych, przy utrzymujących się wysokich temperaturach najprawdopodobniej otrzymamy zgodę na stosowanie azotu w uprawach polowych.
Dwie, czy może trzy dawki azotu
Wskazuje się, że pszenicę jakościową na wiosnę nawozi się minimum dwiema dawkami azotu. Należy jednak podkreślić, że efektywność trzeciej dawki azotu jest tym większa im są korzystniejsze warunki wodne w glebie. Na terenach, na których często mają miejsce okresowe niedobory wody nie zaleca się stosowania trzeciej dawki azotu.
Nawożenie azotem, w tym ilość aplikowanych dawek należy dostosować do aktualnej sytuacji panującej w uprawie. W przypadku, gdy roślin nie uda się dostatecznie rozkrzewić/zregenerować pierwszą dawką, to pozostałą część azotu należy zastosować w dawce drugiej, ponieważ z jednej strony można zwiększyć jego efektywność, co wynika z lepszych warunków wodnych oraz odżywienia źdźbeł słabych, a z drugiej nie występuje niebezpieczeństwo nadmiernego odżywienia źdźbeł płonnych, co może mieć miejsce w łanach gęstych.
Dawka startowa azotu
Głównym zadaniem startowej dawki azotu jest pobudzenie roślin do krzewienia, a w przypadku ich uszkodzeń do regeneracji oraz dostarczenie takiej ilości azotu, aby pszenica ozima mogła wytworzyć odpowiednią ilość źdźbeł kłosonośnych.
Stąd też w łanach rzadkich zaleca się aplikację wyższej dawki azotu. Z kolei w przypadku łanów gęstych azot stosowany jest w celu bieżącego odżywiania źdźbeł, które powstały w okresie jesiennym. W łanach tych zalecane jest wniesienie niższej dawki tego składnika pokarmowego.
W uprawie pszenicy ozimej wskazany jest pewien nadmiar azotu w glebie w stosunku do jej potrzeb, który powinien być tym większy im rośliny mają słabiej rozwinięty, względnie uszkodzony po okresie zimowym system korzeniowy.
Nadmiar azotu należy również zastosować w sytuacji występowania chłodnej wiosny oraz przy dużej ilości wody w glebie, ponieważ przy tej samej ilości azotu w glebach gromadzących większe ilości wody dochodzi do rozcieńczenie tego składnika i automatycznie rośliny pobierają mniejsze ilości azotu z roztworu glebowego, co może nie w pełni zaspokoić ich potrzeby pokarmowe.
Druga dawka azotu
W zależności od ilości azotu występującego w glebie i dostępnego dla roślin oraz stanu łanu pszenicy ozimej drugą dawkę azotu aplikuje się w okresie od końca krzewienia (BBCH 27 – 29) – mało azotu/łany rzadkie lub/i te, które nie do końca uległy regeneracji do drugiego kolanka (BBCH 32) – dużo azotu/łany gęste.
Bardzo ważne przy tym jest ustalenie prawidłowej drugiej dawki azotu, ponieważ pszenica ozima wysoko plonująca począwszy od fazy drugiego kolanka do liścia podflagowego pobiera około 80 – 100 kg azotu z powierzchni 1 ha, a do pełni kwitnienia pobiera kolejne 40 – 60 kg N/ha. W okresie tym bowiem kształtuje się zarówno zagęszczenie łanu, gdyż dochodzi do redukcji źdźbeł, jak również liczba ziarniaków w kłosie.
Należy podkreślić, że w okresie nalewania ziarna dochodzi do przemieszczania azotu zgromadzonego przed kwitnieniem w słomie do tworzących się ziarniaków. Azot ten stanowi około 70% ilości tego makroskładnika znajdującego się w ziarnie pszenicy w czasie jej zbioru. Pozostałe 30% azotu obecnego w ziarnie stanowi pierwiastek pobrany w okresie po kwitnieniu roślin.
Dlatego też w największym stopniu wpływa on na zawartość białka w ziarnie pszenicy. Warto podkreślić, że część azotu, a niekiedy większość tego pierwiastka zastosowana w pierwszej wiosennej dawce azotu jest pobierana przez rośliny w fazie strzelania w źdźbło, czyli w momencie największych potrzeb pokarmowych pszenicy ozimej w stosunku do tego składnika pokarmowego. Związane jest to z tym, że bez względu na potencjał plonotwórczy roślin i wysokość pierwszej dawki azotu do końca krzewienia rośliny pobierają około 20% azotu wynikającego z ich potrzeb pokarmowych.
W podsumowaniu należy podkreślić, że wysoka pierwsza dawka azotu, która jest stosowana w słabo rozkrzewionych czy też uszkodzonych łanach pszenicy ozimej ma na celu z jednej strony poprawę pobierania tego składnika z gleby, a z drugiej stanowi źródło azotu, które jest do wykorzystania przez rośliny w fazie strzelania w źdźbło.