Poniżej prezentujemy uwagi samorządu rolniczego do projektu rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania „Działanie rolno-środowiskowo-klimatyczne” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020.
Zdaniem izb rolniczych należy rozszerzyć proponowane zmiany w ten sposób, aby umożliwić rolnikowi realizację takich samych zobowiązań, jak realizowane dotychczas, również w ramach pakietu 1 „Rolnictwo zrównoważone” na dokupionych lub dzierżawionych działkach. Dlatego też zaproponowano do grupy upraw kwalifikujących się do dopłaty w ramach pakietu 1 „Rolnictwo zrównoważone” dodać również tymianek.
W załączniku nr 2 do rozporządzenia samorząd rolniczy proponuje wprowadzić takie zmiany, aby w Pakiecie „Ochrona gleb i wód” możliwe było uprawianie mieszanki złożonej z minimum 3 gatunków roślin, ale bez określania procentowego składu poszczególnych gatunków. Konsekwentnie należałoby wprowadzić zmiany w sankcjonowaniu rolników. Obecnie wymaga się aby gatunek dominujący w mieszance nie przekraczał 70% składu. Z punktu widzenia środowiska już samo wsianie 3 gatunków wpływa korzystnie na glebę. Ustalanie składu gatunkowego jest trudne, a często wschody nie odzwierciedlają zasianego składu mieszanki.
Ponadto przy zmianie rozporządzenia należy wprowadzić złagodzenie wymogu 10% udziału głównych upraw w ramach Rolnictwa zrównoważonego. Dla rolnika najważniejszym czynnikiem decydującym o ustalaniu płodozmianu jest zapotrzebowanie rynkowe i aktualna powierzchnia działek rolnych.
Kolejnym problemem jak zaznacza Krajowa Rada Izb Rolniczych jest wysokość stosowanych zgodnie z art. 35 ust. 4 rozporządzenia nr 640/2014 „sankcji wstecznych”, których wysokość ma być taka sama, jak wysokość zmniejszeń stosowanych w danym roku, w którym stwierdzono uchybienie w przestrzeganiu przez beneficjenta zobowiązania rolno-środowiskowo- klimatycznego i ma uwzględniać taki sam zasięg, dotkliwość i trwałość danego uchybienia. Wśród beneficjentów działania rolnośrodowiskowego 2007-2013 zauważa się niechęć do przystępowania do realizacji programu rolno-środowiskowo- klimatycznego w ramach PROW 2014-2020, po zakończeniu zobowiązań 2007-2013. Wynika to między innymi z dużo większych sankcji stosowanych w ramach programu, a dodatkowo stosowania właśnie „sankcji wstecznych”.
W opinii samorządu rolniczego stosowanie kar wstecznie w stosunku do prawidłowo prowadzonych upraw jest niedopuszczalne. W uzasadnieniu do projektu ustawodawca podkreśla efekt długofalowy prowadzonych działań w ramach programu rolnośrodowiskowego. Jednak wprowadzanie takich samych „sankcji wstecznych” spowoduje jeszcze większą niechęć rolników do programu rolno-środowiskowo- klimatycznego, obawy przed przystępowaniem do programu, a co za tym idzie utratę właśnie tej długofalowości działań pro-środowiskowych.
Wśród beneficjentów działania rolno- środowiskowo-klimatycznego, którzy rozpoczęli realizację programu w 2015 i 2016 roku, wprowadzanie corocznych zmian – w tym zaostrzanie sankcji – powoduje niechęć do prowadzenia takich upraw oraz brak zaufania do ustawodawcy.
