Upały z przełomu czerwca i lipca zaszkodziły zbożom, rzepakowi i okopowym

Panujące w ostatnim okresie bardzo wysokie dzienne temperatury powietrza doprowadziły w wielu rejonach Polski do znacznego osłabienia roślin, które w wielu przypadkach może skutkować obniżeniem ich plonowania. Sytuacja taka zaznaczyła się nie tylko w uprawie zbóż i rzepaku, ale również w wielu uprawach roślin korzeniowych.

baner KUHN

Nie bez znaczenia na uzyskane plony roślin ma fakt, że nadal w wielu uprawach rośliny borykają się nie tylko ze stresem termicznym, ale również ze stresem wodnym, co w jeszcze większym stopniu potęguje negatywny wpływ wysokich temperatur. Mimo kilkudniowego lekkiego ochłodzenia w najbliższych dniach znowu prognozowane są wysokie temperatury, które w dużej mierze pogłębią osłabienie roślin.

Przegrzanie obserwowane jest u roślin, gdy temperatura optymalna dla konkretnego gatunku przekroczona jest o około 10 ºC. W wyniku narażenia roślin na takie warunki termiczne dochodzi do zmian w składzie chemicznym błon, wynikających między innymi z obniżenia ich płynności, co w pewnym stopniu zabezpiecza roślinę przed skutkami wysokiej temperatury, przesuwając do wyższej temperatury tzw. punkt przejścia fazowego lipidów. Jednakże niejednokrotnie wysokie temperatury powodują wzrost przepuszczalności błon dla jonów, a w skrajnych przypadkach ich dezintegrację.

Aby zabezpieczyć rośliny przed tym niekorzystnym zjawiskiem należy zadbać o ich optymalne odżywienie w wapń. Przy dobrym zaopatrzeniu roślin w ten składnik pokarmowy dochodzi do stabilizacji błon komórkowych. Należy przy tym podkreślić, ze stwierdzane są przypadki obniżenia odporności roślin na krótkotrwałe przegrzanie przy wyższym stężeniu potasu w roślinach. Również nadmierne zaopatrzenie roślin w azotany zwiększa ich termowrażliwość. Stabilność błon uwarunkowana jest obecnością w komórkach różnych, niskocząsteczkowych, rozpuszczalnych substancji, chroniących je przed termicznymi uszkodzeniami. Dodatkowo odporność roślin na przegrzanie jest na ogół większa na świetle niż w ciemności.

W wyniku przegrzania w roślinach dochodzi do indukcji biosyntezy białek szoku cieplnego, chroniących struktury białkowe przed denaturacją oraz tworzących połączenia chelatowe z wyciekającymi z wakuoli do cytozolu jonami. Wysoka temperatura wynosząca ponad 30 ºC u zbóż prowadzi do spadku intensywności fotosyntezy z jednoczesnym wzrostem intensywności oddychania, co skutkuje ograniczeniem produkcji asymilatów, wpływając na obniżenie plonu użytkowego. Dodatkowo w czasie długotrwałego przegrzania maleje zawartość chlorofilu i zachodzą procesy prowadzące do starzenia się chloroplastów, co może być wynikiem deficytu cytokinin.

W warunkach przegrzania dochodzi również do obniżenia, a nawet zahamowania syntezy skrobi, co jest szczególnie widoczne w przypadku pszenicy. Następują także ograniczenia w produkcji i transporcie cukrów, głównie sacharozy. Na przykład przegrzanie ziemniaków trwające przez 6 dni w znacznym stopniu hamuje wzrost bulw i syntezę w nich skrobi. Redukcja plonu rolniczego w warunkach okresowego, niewielkiego przegrzania roślin, jest często spowodowana w większym stopniu zahamowaniem transportu produktów fotosyntezy i zmianami ich dystrybucji, w porównaniu z obniżeniem intensywności fotosyntezy. Dużą wrażliwością na przegrzanie charakteryzują się organy generatywne. Dotyczy to wielkości produkcji i żywotności pyłku oraz zawiązywania owoców i wykształcania nasion.

SDF baner
Baner KWS
Baner Delaro Forte

ZOSTAW KOMENTARZ

Please enter your comment!
Please enter your name here

Przeczytaj także

None found

Najpopularniejsze artykuły

None found

NAJNOWSZE WIADOMOŚCI
INNE ARTYKUŁY AUTORA




ARTYKUŁY POWIĄZANE (TAG)

NAJNOWSZE KOMENTARZE

Newsletter

Zapisz się do Rolniczego Newslettera WRP.pl, aby otrzymywać informacje o tym co aktualnie najważniejsze w krajowym i zagranicznym rolnictwie.