fbpx

Upały z przełomu czerwca i lipca zaszkodziły zbożom, rzepakowi i okopowym

Panujące w ostatnim okresie bardzo wysokie dzienne temperatury powietrza doprowadziły w wielu rejonach Polski do znacznego osłabienia roślin, które w wielu przypadkach może skutkować obniżeniem ich plonowania. Sytuacja taka zaznaczyła się nie tylko w uprawie zbóż i rzepaku, ale również w wielu uprawach roślin korzeniowych.

Nie bez znaczenia na uzyskane plony roślin ma fakt, że nadal w wielu uprawach rośliny borykają się nie tylko ze stresem termicznym, ale również ze stresem wodnym, co w jeszcze większym stopniu potęguje negatywny wpływ wysokich temperatur. Mimo kilkudniowego lekkiego ochłodzenia w najbliższych dniach znowu prognozowane są wysokie temperatury, które w dużej mierze pogłębią osłabienie roślin.

Baner Syngenta

Przegrzanie obserwowane jest u roślin, gdy temperatura optymalna dla konkretnego gatunku przekroczona jest o około 10 ºC. W wyniku narażenia roślin na takie warunki termiczne dochodzi do zmian w składzie chemicznym błon, wynikających między innymi z obniżenia ich płynności, co w pewnym stopniu zabezpiecza roślinę przed skutkami wysokiej temperatury, przesuwając do wyższej temperatury tzw. punkt przejścia fazowego lipidów. Jednakże niejednokrotnie wysokie temperatury powodują wzrost przepuszczalności błon dla jonów, a w skrajnych przypadkach ich dezintegrację.

Aby zabezpieczyć rośliny przed tym niekorzystnym zjawiskiem należy zadbać o ich optymalne odżywienie w wapń. Przy dobrym zaopatrzeniu roślin w ten składnik pokarmowy dochodzi do stabilizacji błon komórkowych. Należy przy tym podkreślić, ze stwierdzane są przypadki obniżenia odporności roślin na krótkotrwałe przegrzanie przy wyższym stężeniu potasu w roślinach. Również nadmierne zaopatrzenie roślin w azotany zwiększa ich termowrażliwość. Stabilność błon uwarunkowana jest obecnością w komórkach różnych, niskocząsteczkowych, rozpuszczalnych substancji, chroniących je przed termicznymi uszkodzeniami. Dodatkowo odporność roślin na przegrzanie jest na ogół większa na świetle niż w ciemności.

W wyniku przegrzania w roślinach dochodzi do indukcji biosyntezy białek szoku cieplnego, chroniących struktury białkowe przed denaturacją oraz tworzących połączenia chelatowe z wyciekającymi z wakuoli do cytozolu jonami. Wysoka temperatura wynosząca ponad 30 ºC u zbóż prowadzi do spadku intensywności fotosyntezy z jednoczesnym wzrostem intensywności oddychania, co skutkuje ograniczeniem produkcji asymilatów, wpływając na obniżenie plonu użytkowego. Dodatkowo w czasie długotrwałego przegrzania maleje zawartość chlorofilu i zachodzą procesy prowadzące do starzenia się chloroplastów, co może być wynikiem deficytu cytokinin.

W warunkach przegrzania dochodzi również do obniżenia, a nawet zahamowania syntezy skrobi, co jest szczególnie widoczne w przypadku pszenicy. Następują także ograniczenia w produkcji i transporcie cukrów, głównie sacharozy. Na przykład przegrzanie ziemniaków trwające przez 6 dni w znacznym stopniu hamuje wzrost bulw i syntezę w nich skrobi. Redukcja plonu rolniczego w warunkach okresowego, niewielkiego przegrzania roślin, jest często spowodowana w większym stopniu zahamowaniem transportu produktów fotosyntezy i zmianami ich dystrybucji, w porównaniu z obniżeniem intensywności fotosyntezy. Dużą wrażliwością na przegrzanie charakteryzują się organy generatywne. Dotyczy to wielkości produkcji i żywotności pyłku oraz zawiązywania owoców i wykształcania nasion.

McHale - baner
Danko baner marzec 2024
Webinarium konopie - baner
POZ 2024 - baner

ZOSTAW KOMENTARZ

Proszę wpisać swój komentarz!
Proszę podać swoje imię tutaj

Najpopularniejsze artykuły
NAJNOWSZE WIADOMOŚCI
[s4u_pp_featured_products per_row="2"]
INNE ARTYKUŁY AUTORA




ARTYKUŁY POWIĄZANE (TAG)

NAJNOWSZE KOMENTARZE

Newsletter

Zapisz się do Rolniczego Newslettera WRP.pl, aby otrzymywać informacje o tym co aktualnie najważniejsze w krajowym i zagranicznym rolnictwie.