fbpx

Upały i zwierzęta hodowlane. Jak ulżyć zwierzętom podczas gorących dni?

Trwające ostatnio w naszym kraju afrykańskie upały doskwierają nie tylko ludziom, ale i zwierzętom. Szczególnie w trudnych warunkach znajdują się te utrzymywane w budynkach inwentarskich. Czy można im ulżyć?

Dłuższe okresy upalnych dni przeplatane gwałtownymi burzami stwarzają niezwykle trudne warunki bytowe dla zwierząt. Widoczny dyskomfort i niepokój, zwiększone pobieranie wody i wydalanie moczu, powolność, drżenie mięśni, spadek pobrania paszy i mniejsza produkcja mleka lub tempo wzrostu, niższe tętno oraz dyszenie to objawy stresu termicznego. Taki stres obecnie stanowi coraz większe zagrożenie w produkcji zwierzęcej na całym świecie i dotyczy zarówno bydła, trzody chlewnej jak i drobiu.

Baner Syngenta

Podczas upałów istotne jest żywienie zwierząt. Paszę warto podawać częściej, ale w mniejszych ilościach. Jest to szczególnie ważne w przypadku żywienia krów systemem TMR. Większą część dawki warto podawać nocą, kiedy temperatury są trochę niższe i zwierzęta częściej podchodzi do stołu paszowego. W przypadku trzody chlewnej, w okresie letnich upałów dobrze sprawdzają się tubomaty, w których możliwe jest wymieszanie suchej mieszanki z wodą.

Dawki pokarmowe powinny charakteryzować się zwiększoną zawartością energii, najlepiej w postaci tłuszczu (natłuszczanie pasz), a nie skrobi. Tłuszcz jest bardziej strawnym składnikiem oraz wytwarza mniej ciepła metabolicznego w trakcie jego trawienia w porównaniu ze skrobią. W przypadku tuczników, dawka pokarmowa powinna zawierać mniej włókna pokarmowego, ponieważ nie strawione przebywając w jelicie grubym stymuluje wzrost mikroorganizmów produkujących ciepło w zachodzących w jelicie procesach fermentacyjnych.

Ważne jest też, by pasza zachęcała zwierzęta do jej pobrania. W tym celu warto jest zastosować takie dodatki jak np. serwatkę w proszku, naturalne dodatki ziołowe czy specjalistyczne dodatki paszowe poprawiające smakowitość paszy. Proporcjonalnie do wyższej zawartości energii w dawce pokarmowej więcej powinno się stosować witamin i minerałów. Warto stosować przeciwutleniacze jak np. selen, witamina E oraz C. Dzięki nim organizm zwierząt łatwiej będzie mógł zwalczać wolne rodniki (reaktywne formy tlenu), generowane przez stres cieplny. Ponadto korzystnie oddziałują one na gospodarkę wodną organizmu, podobnie jak betaina. Ta ostatnia ma wpływ na procesy przemieszczania się wody w organizmie, przez co wspomaga także procesy zachodzące w jelitach.

Niezbędny jest całodobowy dostęp do czystej i zimnej wody o odpowiedniej jakości. Oprócz wspomagania poboru paszy jest ona również odpowiedzialna m. in. za termoregulację. Pobieranie w okresie upałów znacznych ilości wody do ochłodzenia ciała może pociągać za sobą nadmierną utratę soli mineralnych oraz witamin. Należy więc w tym czasie zwiększyć ich zawartość w dawce pokarmowej. Podawanie wody zakwaszonej probiotykami, kwasem mlekowym lub witaminą C jest częstą praktyką zwiększającą przeżywalność drobiu w okresie upałów.

Na pastwiskach z kolei, warto zabezpieczyć zwierzęta przed promieniami słońca umożliwiając odpoczynek w zacienionych miejscach, ze stałym dostępem do wody i lizawek mineralnych.

Możliwość oddziaływania upałów na zwierzęta inwentarskie należy już brać pod uwagę planując budowę fermy. Prawidłowe usytuowanie budynków, ich izolacja, zacienienie drzewami rosnącymi w pobliżu itp. mogą w znacznym stopniu ograniczyć skutki przegrzania. Oprócz tego ważna jest wentylacja w budynku, systemy schładzania, jak np. zraszacze itp. urządzenia,  prawidłowa obsada zwierząt, stosowanie odpowiednio dobranych pasz, w tym dodatkowe podawanie zwierzętom witamin i soli mineralnych, może minimalizować skutki stresu cieplnego.

Najczęstszym sposobem ograniczenia wysokich temperatur w budynkach inwentarskich jest sprawna wentylacja grawitacyjna lub mechaniczna. Ważna w tym przypadku jest wysokość wlotów kanałów nawiewnych i wylotu wyciągowego oraz ich rozmiary lub średnice. Prawidłowe funkcjonowanie wentylacji grawitacyjnej uzależnione jest także od prawidłowego usytuowania budynku inwentarskiego. Najlepiej poprzecznie do kierunku wiatru. Latem, kiedy różnica temperatur panujących na zewnątrz i wewnątrz obiektu inwentarskiego jest mała, wskazane jest zastosowanie deflektorów Chanarda wspomagających przepływ powietrza.

Najlepszym rozwiązaniem, w przypadku bydła są obory kurtynowe. Zastąpienie pełnych ścian kurtynami pozwala w okresie upałów na całkowite ich otwarcie. Innymi sposobami są wentylatory tzw. mieszacze powietrza zainstalowane pod stropem obiektu. Wraz z rosnącą temperaturą mogą pracować coraz szybciej i zapewniać wymaganą cyrkulację powietrza. Lepszym rozwiązaniem są zraszacze wyposażone w dysze, które spryskują zwierzęta wodą. Bardzo często, w oborach instalowana jest wzdłuż stołu paszowego instalacja zraszająca tak zwaną „grubą kroplą”. Dzięki grubej kropli woda efektywniej dociera do skóry zwierząt, odbiera od nich nadmiar ciepła, a później wraz z nim jest usuwana za pomocą wentylatorów. W tym systemie schładzającym w istotna jest dobrze funkcjonująca wentylacja. Niewydolna sprawi, że w oborze podniesie się wilgotność powietrza, również niekorzystnie oddziałująca na zwierzęta.

W chlewniach coraz częściej montowane są różnorodne systemy zamgławiania. Najczęściej są to dysze umieszczone nad wlotami powietrza. Rzadziej spotyka się panele lub maty chłodzące nasączane wodą ze studni głębinowych. Gorące powietrze zasysane do chlewni przechodzi przez strukturę panelu, wchłania wilgoć i tym samym ulega ochłodzeniu. Następnie doprowadzane jest do kojców, gdzie przebywają zwierzęta. Podobnym rozwiązaniem jest wentylacja kanałowa. Tu powietrze przepływa przez kanały biegnące wzdłuż pomieszczenia, jest wewnątrz schładzane, i dalej wydostaje się nad kojcem.

prof. dr hab. inż. Tadeusz Barowicz

McHale - baner
Danko baner marzec 2024
Webinarium konopie - baner

ZOSTAW KOMENTARZ

Proszę wpisać swój komentarz!
Proszę podać swoje imię tutaj

Najpopularniejsze artykuły
NAJNOWSZE WIADOMOŚCI
[s4u_pp_featured_products per_row="2"]
INNE ARTYKUŁY AUTORA




ARTYKUŁY POWIĄZANE (TAG)

NAJNOWSZE KOMENTARZE

Newsletter

Zapisz się do Rolniczego Newslettera WRP.pl, aby otrzymywać informacje o tym co aktualnie najważniejsze w krajowym i zagranicznym rolnictwie.

×KZPRiRB podcasty - baner