Jak zawierać korzystne umowy na dostawy produktów? Jak uregulować kwestię ceny, terminów płatności, siły wyższej czy kontroli jakości? Jak w końcu rozwiązać kwestię wypowiedzenia kontraktu? Zestaw porad w tym zakresie stworzył Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów.
Najważniejsza dla każdego sprzedawcy jest zawsze cena; ta powinno być jasno określona w umowie. Dobrą praktyką jest zawarcie ceny minimalnej, która zabezpiecza sprzedawcę. Powinno jasno określone powinny być kryteria należności, a strony powinny jasno określić zasady na jakich obliczona jest cena.
Kolejną ważną kwestią są terminy płatności; podstawowy termin nie powinien przekraczać 30 dni.
– Strony mogą umówić się, że zapłata nastąpi w ciągu 60 dni. Ten termin może zostać z kolei wydłużony, tylko jeżeli nabywca produktów rolnych również jest małym lub średnim przedsiębiorcą, a odsunięcie zapłaty w czasie nie będzie rażąco nieuczciwe dla rolnika – informuje UOKiK.
Kiedy termin ustalony jest na dłuższy niż 30 dni, rolnik powinien otrzymać odsetki do dnia zapłaty. Ponadto można negocjować krótsze terminy zapłaty, np. 14 dni.
Ważnym elementem umowy jest także ustalenie sprawy dostaw i harmonogramu; w umowie powinny znajdować się informacje o najpóźniejszym terminie dostawy, a także o warunkach i możliwościach jego zmiany.
Kolejny element to kontrola jakości; podmiot kupujący ma prawo przeprowadzenia badania jakości produktu w laboratorium swoim lub zewnętrznym i powinien to zrobić na swój koszt. Wyniki badań mogą zostać jednak zweryfikowane; wtedy koszt badań ponosi strona podważająca wyniki pierwotne.
Umowa powinna zawierać kwestię działania sił wyższych; powinna wskazywać uznane przez strony zdarzenia tego typu i wskazywać sposób postępowania w przypadku ich powstania.
– Nie można wymagać, aby rolnik zgłaszał wystąpienie siły wyższej w trakcie trwania tego zdarzenia. W pierwszej kolejności powinien usunąć skutki np. powodzi czy wichury oraz zadbać o bezpieczeństwo swoje, rodziny oraz upraw. Terminy na poinformowanie o wystąpieniu siły wyższej i inne obowiązki z tym związane powinny być zatem przewidziane tak, aby dostawca nie stawał przed dylematem „ratować czy zgłaszać” – informuje UOKiK.
Wskazanie na kary umowne powinny być zastrzeżone dla każdej ze stron. Kary powinny być także symetryczne.
Ważną kwestią jest także wypowiedzenie umowy; tutaj w zależności od ustaleń możliwe są opcje wypowiedzenia natychmiastowego i z okresem wypowiedzenia.
– Jeżeli kontrakt jest zawarty na czas określony np. na sezon, to jego wypowiedzenie wymaga wprowadzenia do umowy odpowiedniej klauzuli, która będzie przewidywała taką możliwość. Kontrahenci mogą ustalić w niej okoliczności, których wystąpienie uprawnia jedną z nich do wypowiedzenia umowy. Mają przy tym pełną dowolność ustalenia tych przesłanek. Mogą one dotyczyć rozwiązania umowy zarówno za wypowiedzeniem, jak i bez podpowiada UOKiK.
Kiedy umowa obowiązuje na czas nieokreślony, można ją wypowiedzieć w każdej chwili zachowując okres wypowiedzenia. Można także wprowadzić konieczność zapłacenia kary umownej jeżeli wypowiedzenie nastąpi na krótko przed dostawą. Kontrahenci mogą również wprowadzić do umowy prawo odstąpienia od niej w określonym terminie.
– Dostawca i nabywca powinni po przeczytaniu umowy znać swoje prawa i obowiązki. Niezwykle istotne jest również, aby były one równe dla rolnika i jego kontrahenta, np. przetwórcy owoców czy podmiotu skupowego. Jeżeli duży przedsiębiorca proponuje skorzystanie z gotowego wzorca umowy, to powinien on zostać sformułowany tak, aby jego mniejszy partner handlowy nie był pokrzywdzony treścią kontraktu – podsumowuje prezes UOKiK Tomasz Chróstny.
