W niektórych publikacjach zamieszczanych w prasie rolniczej pojawiają się ostatnio doniesienia o narastającej odporności chwościka buraka na różne substancje aktywne środków ochrony roślin używanych do jego zwalczania. Podejrzenie o narastającą odporność można znaleźć w odniesieniu do różnych grup chemicznych powszechnie stosowanych w ochronie tej uprawy, takich jak triazole, strobiluryny i benzymidazole.
Czy w związku z tym można bezkrytycznie ufać takim doniesieniom oraz poradom, że należy zaprzestać stosowania jakiegoś środka, ponieważ stwierdzono odporność, która w wielu przypadkach może być jedynie obniżoną skutecznością spowodowaną np. czynnikami agrotechnicznymi czy nawet błędami poczynionymi na etapie planowania lub realizacji programów ochrony?
Postępując w taki sposób, można bardzo szybko stanąć w obliczu sytuacji, że do ochrony naszej plantacji nie można już stosować żadnych środków!
Oczywiście problemu ryzyka pojawienia się odporności nie należy lekceważyć – wręcz przeciwnie, należy traktować ten problem bardzo poważnie i to już na etapie planowania zabiegów ochrony roślin. Przy czym należy tu podkreślić, że jest to problem znacznie szerszy i nie dotyczy wyłącznie zwalczania chwościka w buraku, lecz występuje również w przypadku innych patogenów, a także szkodników i chwastów w wielu uprawach.
W dobrze pojętym interesie wszystkich użytkowników środków ochrony roślin warto starannie stosować się do zasad dobrej praktyki ochrony roślin, a w odniesieniu do kwestii odporności stosować przede wszystkim prawidłową strategię antyodpornościową.
Do bardzo ważnych elementów dobrej praktyki ochrony roślin można zaliczyć:
1. Ścisłe stosowanie się do zapisów, zawartych w etykietach-instrukcjach stosowania środków ochrony roślin – zwłaszcza w odniesieniu do terminów stosowania, a także zalecanych dawek;
2. Staranne i systematyczne wykonywanie lustracji pól, co umożliwi właściwe rozpoznanie problemu i zastosowanie odpowiedniej reakcji w odpowiednim terminie;
3. Każdorazowa i systematyczna kontrola skuteczności przeprowadzonego zabiegu, a w razie stwierdzenia niezadowalających efektów dokładna analiza możliwych przyczyn takiego stanu rzeczy i odpowiednia reakcja (powtórzenie zabiegu, eliminacja błędów i nieprawidłowości, zmiana strategii ochrony);
4. Zastosowanie rotacji różnych grup chemicznych stosowanych w ciągu jednego sezonu – zwracanie uwagi nie tylko na nazwę handlową środków, lecz także na to, z jakiej grupy one pochodzą i wykonywanie kolejnych zabiegów środkami pochodzącymi z innych grup chemicznych;
5. W przypadku zaobserwowania obniżonej skuteczności danego patogena na określoną substancję aktywną stosować środek o innym mechanizmie działania lub środki stanowiące mieszaniny substancji aktywnych z różnych grup chemicznych.
Oczywiście przedstawione powyżej porady nie wyczerpują tematu zasad dobrej praktyki ochrony roślin, a tym bardziej zasad strategii antyodpornościowych. Te tematy są obecnie i z pewnością będą w najbliższej przyszłości – przedmiotem wielu publikacji i wydawnictw naukowych i gorąco zachęcamy, aby z takich rzetelnych opracowań korzystać jak najczęściej w praktyce rolniczej.
Wracając do tematu odporności różnych substancji aktywnych i związanej z tym faktem obniżonej skuteczności działania, pragniemy przedstawić wyniki najnowszych badań, skuteczności zwalczania chorób buraka cukrowego środka opartego na substancji aktywnej tiofanat metylu z grupy benzymidazoli.
Badania biologicznej skuteczności dla środka Topsin M 500 SC, który zawiera substancję aktywną tiofanat metylu, zostały wykonane ze względu na obowiązek formalny wznowienia rejestracji środka Topsin M 500 SC. To wznowienie rejestracji zostało zakończone w maju 2012 roku, a o wysokiej skuteczności tego środka może świadczyć szeroki zakres rejestracji w różnych uprawach przeciwko wielu patogenom – w tym do zwalczania chwościka i brunatnej plamistości liści w buraku cukrowym.
Wszystkie te badania były wykonywane według ujednoliconej i uznanej na terenie całej Unii Europejskiej metodyki (tzw metodyki EPPO), dzięki czemu są one porównywalne i mogą być np. wykorzystywane w procesie rejestracyjnym w innych krajach UE. Te ujednolicone i ściśle opisane metodyki wykluczają wręcz możliwość jakichkolwiek nieprawidłowości w interpretacji uzyskanych wyników. Doświadczenia w zakresie skuteczności działania Topsinu prowadzone były w różnych jednostkach naukowych, które posiadają certyfikat Dobrej Praktyki Eksperymentalnej i tym samym wyniki tam uzyskane mogą być użyte w procesie rejestracji.
Przedstawione poniżej, obiektywne wyniki badań prowadzonych według ujednoliconych metod EPPO i uzyskane w certyfikowanych jednostkach pokazują jednoznacznie na pełną przydatność środka Topsin M 500 SC do zwalczania chwościka w uprawie buraka cukrowego.
Skuteczność zwalczania chwościka w buraku cukrowym z zastosowaniem środka Topsin M500 SC
* – dla kontroli podano stopień porażenia roślin chwościkiem buraka
Wyniki sześciu doświadczeń rejestracyjnych prowadzonych w latach 2009 – 2010 w jednostkach upoważnionych do wykonywania doświadczeń rejestracyjnych: Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu oraz Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie
