Nasiennictwo ziemniaka w Polsce zajmuje zaledwie 0,9% ogółu uprawy tej rośliny, podczas gdy w innych krajach europejskich jest to 6% (Niemcy), 10% (Francja, Czechy) i aż 24% w Holandii. Dlatego też coraz częściej pojawiają się problemy z zakupem kwalifikowanych sadzeniaków odmian popularnych na rynku. Dziś w Polsce ponad połowę areału upraw nasiennych zajmują odmiany zagraniczne, które są bardzo poszukiwane przez przemysł przetwórczy, ale również zdobywają coraz większe uznanie konsumentów.
Dlatego nie bez znaczenia pozostaje rola hodowli zagranicznych. Do najprężniejszych należą firmy hodowlane z Niemiec i Holandii. Wśród nich na szczególną uwagę zasługuje firma Europlant, która na rynku polskim istnieje już od 1996 roku, czyli 11 lat, natomiast w Niemczech ma ponad 100-letnią tradycję. Obecnie Europlant ma w Polsce zarejestrowanych 14 odmian ziemniaka. Są to wszystko odmiany jadalne o wysokich walorach użytkowych. Ogólnie można powiedzieć, że cechują się one wysokimi walorami smakowymi, nieciemniejącym miąższem oraz bardzo wysokim potencjałem plonotwórczym – średnio ponad 400 dt/ha. W roku bieżącym asortyment poszerzył się o pierwszą odmianę skrobiową – Zuzanna. Należy ona do grupy średnio wczesnych i wyróżnia się na tle innych odmian z tej grupy wysoką zawartością skrobi – ok. 18,9% oraz wysokim plonem bulw (ponad 430 dt/ha), co czyni ją bardzo atrakcyjną dla przemysłu skrobiowego.
W roku ubiegłym nasiennictwo ww. odmian było prowadzone na około 600 plantacjach, które ogółem zajmowały ponad 830 ha. W stosunku do całego nasiennictwa ziemniaka w kraju udział tych odmian stanowi ponad 15% ogółu powierzchni. Natomiast już w roku 2007 łączna powierzchnia upraw nasiennych ziemniaka tej hodowli zajmuje w Polsce powyżej 1000 ha, czyli 1/5 całego nasiennictwa. W Niemczech odmiany hodowli Europlant zajmują ponad 8000 ha, co stanowi ok. 50% nasiennictwa ogółem, które zajmuje areał 16 787 ha. Sukcesem firmy Europlant jest odmiana Vineta. Obecnie zajmuje ona już 10% wszystkich upraw nasiennych ziemniaków w kraju. Jest ona bardzo popularna wśród konsumentów, którzy cenią sobie jej wysokie walory kulinarne. Producenci z kolei doceniają łatwość uprawy, wysokie plony i pewny zbyt wyprodukowanych ziemniaków. Odmiana ta od roku 2002, tj. już po 3 latach od rejestracji, jest niekwestionowanym liderem w produkcji nasiennej. Duże zapotrzebowanie na sadzeniaki sprawia, że powierzchnia nasienna Vinety z roku na rok wzrasta. W roku 2007 jest ona uprawiana na 378 plantacjach o powierzchni od 1 do 90 ha, co daje łącznie 575 ha (w roku 2002 zajmowała 319 ha).
Inną odmianą, która szybko zwiększa swój areał upraw, jest Jelly (w roku 2006 – 15 ha, obecnie 78 ha). Rosnącą popularność zawdzięcza bardzo dobrym parametrom kulinarnym (żółty, lekko mączysty miąższ, płytkie oczka, dobry smak) oraz bardzo wysokim plonom – ponad 520 dt/ha, w tym bardzo wysokiemu udziałowi bulw bardzo dużych w plonie. Jest ona również przydatna do przetwórstwa na chipsy i frytki.
Odmianą bardzo smaczną, cenioną przez wielu konsumentów szczególnie w okresie wiosennym, jest Rosalind. Ładna, gładka, czerwona skórka, żółty miąższ, dobry smak, wysokie plony dużych i regularnych bulw, średnie wymagania glebowe oraz bardzo dobra trwałość przechowalnicza przyczyniają się do wzrostu popularności uprawy tej odmiany. Ogólnie większość odmian firmy Europlant jest przeznaczona na bardzo wymagający rynek konsumencki, gdzie ziemniak stanowi jeden z głównych produktów codziennej diety. Wprowadzając odmiany właśnie dla takiego odbiorcy, należy się liczyć z ostrą oceną samych konsumentów, gdyż to oni w dużej mierze decydują, jaką odmianę chcą widzieć na swoich talerzach. Dlatego silne nasiennictwo i propagowanie dobrych odmian może sprostać wysokim wymaganiom, jakie stawia rynek ziemniaków w Polsce. Wybierając odmianę do uprawy, należy się kierować nie tylko wysokością plonów, ale przede wszystkim jakością oferowanych sadzeniaków, dostępnością materiału na rynku, preferencjami konsumentów oraz dbałością sprzedawcy o swojego klienta nie tylko w trakcie sprzedaży, ale również w późniejszym czasie.
Bardzo ważnym elementem jest dostępność sadzeniaków odmian zarejestrowanych. W Polsce jest bardzo dużo odmian, dla których albo nie prowadzi się rozmnożeń nasiennych albo jest to areał śladowy. Zakup w późniejszym czasie ich sadzeniaków jest w praktyce niemożliwy. Dlatego ważne jest, aby istniała możliwość zakupu kwalifikowanych sadzeniaków odmian popularnych i poszukiwanych na rynku. Pozwala to w sposób naturalny rozwijać się takiej odmianie. Obserwując rynek nasienny można zauważyć, że niezależnie od roku sadzeniaki odmian z Europlantu są oferowane we wszystkich stopniach kwalifikacji w ilościach zaspokajających potrzeby rynku w Polsce. Jest to efekt prowadzenia samodzielnych rozmnożeń nasiennych swoich odmian oraz dobrej współpracy z 80 firmami nasiennymi w kraju.
dr inż. Sławomir Wróbel
Zakład Nasiennictwa i Ochrony Ziemniaka w Boninie
napisz list do autora: wrobel@ziemniak-bonin.pl
