Tiofanat metylowy zaliczany jest do grupy benzimidazoli. Substancja ta została opracowana i wprowadzona do obrotu przez japońską firmę Nippon Soda na przełomie lat 60. i 70. ubiegłego wieku. Pierwsze doniesienia naukowe dotyczące tiofanatu pochodzą z VII Międzynarodowego Kongresu Ochrony Roślin, który odbył się w Paryżu w 1970 roku.
Początkowo tiofanat metylowy był zarejestrowany tylko w sadownictwie. W następnej kolejności rozszerzono jego zakres stosowania o zwalczanie chorób w uprawach warzywniczych, truskawkach oraz roślinach ozdobnych. Kolejnym etapem rozwoju produktów opartych o tiofanat metylowy była ich rejestracja w uprawach roślin rolniczych. W końcowym rezultacie, dzięki szerokiemu zakresowi oddziaływania oraz wielu korzystnym cechom, tiofanat metylowy znajduje bardzo szerokie zastosowanie w wielu znanych nam uprawach rolniczych i sadowniczych. Na świecie jest on również stosowany w wielu uprawach ogrodniczych, jak np. bakłażan, dynia, fasola, groch, marchew, truskawka, pomidory oraz w tak egzotycznych dla nas gatunkach jak ryż, soja, bawełna, grejpfrut, owoce cytrusowe, kawa, herbata, avocado, oliwki czy banany.
Warto podkreślić, iż tiofanat metylowy został pozytywnie zaopiniowany przez Komisję Europejską i włączony do Aneksu I Dyrektywy 91/414 WE z dniem 1 marca 2006 r. W wyniku rewizji w Aneksie pozostało tylko 25% spośród substancji czynnych funkcjonujących na rynku przed oceną.
Skuteczność tiofanatu metylowego jest na tyle wysoka, że przez prawie cztery dekady doskonale konkuruje z innymi produktami, w niczym nie ustępując substancjom czynnym zawartym w nowoczesnych fungicydach. Fakt ten znajduje potwierdzenie w wynikach badań oraz w praktyce rolniczej. Jedne z ostatnich badań biologicznej skuteczności tiofanatu metylowego, zostały wykonane ze względu na obowiązek formalny wznowienia rejestracji jednego z preparatów dostępnych na rynku zawierającego w swoim składzie tę substancję. Wznowienie rejestracji zostało zakończone w maju 2012 roku, a o wysokiej skuteczności tego środka może świadczyć szeroki zakres rejestracji w różnych uprawach przeciwko wielu patogenom – w tym do zwalczania fuzarioz, mączniaka, rdzy w zbożach, czerni krzyżowych, suchej zgnilizny, szarej pleśni w rzepaku, do zwalczania chwościka i brunatnej plamistości liści w buraku cukrowym i wielu innym patogenom występujących w uprawach rolniczych i sadowniczych. Wszystkie te badania były wykonywane według ujednoliconej i uznanej na terenie całej Unii Europejskiej metodyki /tzw. metodyki EPPO/, dzięki czemu są one porównywalne i mogą być np. wykorzystywane w procesie rejestracyjnym w innych krajach UE. Doświadczenia w zakresie skuteczności działania tiofanatu prowadzone były w różnych jednostkach naukowych, które posiadają certyfikat Dobrej Praktyki Eksperymentalnej i tym samym wyniki tam uzyskane mogą być użyte w procesie rejestracji.
Tiofanat metylowy zawarty np. w preparacie Topsin 500 SC, ważną pozycję w ochronie roślin zawdzięcza szeregowi zalet, do których należy zaliczyć: długi okres działania zapobiegawczego – chroni rośliny przed infekcjami występującymi już po wykonaniu zabiegu; silne działanie lecznicze – skutecznie eliminuje sprawców chorób, które już zainfekowały roślinę; skuteczność, także w niższych temperaturach; odporność na zmywanie przez deszcz – jako środek systemiczny, w przeciwieństwie do preparatów kontaktowych, po wniknięciu do rośliny nie ulega zmywaniu; możliwość stosowania do ochrony w różnych stadiach rozwojowych roślin, bezpieczeństwo dla pszczół i innych owadów pożytecznych.
Liczne badania prowadzone przez niezależne ośrodki naukowe potwierdzają skuteczność preparatu Topsin M. Jego stosowanie pozwala uzyskać efektywność na poziomie 80-90%, co w porównaniu z innymi rozwiązaniami fungicydowymi stanowi wynik bardzo dobry.
Wyniki badań przeprowadzonych w IOR-PIB w Poznaniu wskazują również na przydatność tiofanatu metylowego do tzw. zabiegów czyszczących mających na celu zwalczanie kompleksu chorób złego zimowania. Kompleks ten obejmuje w zbożach: pleśń śniegową, pałecznicę zbóż i traw, fuzariozę podstawy źdźbła, fuzariozy liści, łamliwość podstawy źdźbła, a w rzepaku: szarą pleśń i pałecznicę. W ostatnich latach problem chorób złego zimowania staje się coraz bardziej powszechny, w związku z czym producenci zbóż coraz częściej, zaraz po zimie, wykonują zabiegi czyszczące. Przeprowadzenie wczesną wiosną zabiegu zwalczania chorób grzybowych jest ważnym elementem agrotechniki i znacząco wpływa na kształtowanie się przyszłego plonu zbóż i rzepaku. Jest to zabieg przygotowujący do dalszej ochrony.
Z wyników badań oraz obserwacji wynika, iż tiofanat metylowy jest bardzo często wykorzystywany do tworzenia mieszanin zbiornikowych. Najczęściej jest on stosowany z preparatami zawierającymi substancje aktywne z grupy triazoli /tetrakonazol, epoksykonazol, tebukonazol, propikonazol/, strobiluryn /azoksystrobina/, imidazoli /prochloraz/.
Na rynku pojawiają się preparaty oparte na nowych, coraz bardziej skutecznych substancjach aktywnych. Należy jednak zwrócić uwagę, że postęp w dziedzinie ochrony roślin można osiągnąć także poprzez nowe zastosowanie znanych wcześniej substancji aktywnych, wykorzystywanych dotychczas w preparatach dedykowanych wysoce specjalistycznym i bardzo wymagającym uprawom /głównie sadowniczym i warzywniczym/, a obecnie zastosowanych w środkach ochrony upraw rolnych. Warto zatem pamiętać o substancjach aktywnych, które istnieją na naszym rynku od wielu lat, a jednak, jak się okazuje nadal pozostają niezawodne i świetnie sprawdzają się w nowych obszarach zastosowań. Do takich substancji zaliczyć można z całą pewnością tiofanat metylowy.
Rafał Olewniczak
