Doprowadzenie odczynu gleby do wartości optymalnych dla uprawianych gatunków roślin stanowi jeden z istotnych czynników decydujących o przyszłym plonie użytkowym, bowiem pobieranie składników nawozowych i ich przemiany w glebie w znacznym stopniu uzależnione są od jej pH. W celu odpowiedniego zarządzania składnikami pokarmowymi istotną rolę odgrywa ustalenie najkorzystniejszego terminu wapnowania gleb.
Agrochemiczny termin wapnowania uwzględnia sekwencję uprawianych roślin, a mianowicie częstotliwość stosowania związana jest z rotacją zmianowania. Z kolei kalendarzowy termin wapnowania stanowi termin wykonania tego zabiegu w konkretnym sezonie wegetacyjnym.
Agrotechniczny termin wapnowania
W przypadku agrotechnicznego terminu wapnowania można go wykonać w terminie optymalnym – po zbiorze przedplonu rośliny wrażliwej, czyli pod zboża oraz w terminie krytycznym, kiedy wapnowanie gleby jest niezbędne przy niewykonaniu zabiegu wapnowania pod przedplon. W tym terminie wapnowanie przeprowadza się po zbiorze przedplonu rośliny wrażliwej, czyli po zbożach. Roślinami wrażliwymi na zakwaszenie gleb są miedzy innymi: bobik, fasola, rzepak, burak cukrowy, lucerna, jęczmień jary, konopie siewne, zaś w grupie roślin charakteryzujących się niewrażliwością na wapnowanie znajdują się zboża z wyłączeniem jęczmienia jarego.
Agrotechniczny termin krytyczny związany jest z rozpoczęciem nowego cyklu wegetacyjnego z rośliną, która odznacza się wrażliwością na odczyn gleby. Należy podkreślić, że termin krytyczny wykonania zabiegu wapnowania może kolidować z innymi zabiegami, które wykonywane są w uprawie roślin.
Wapnowanie interwencyjne
Natomiast interwencyjny agrochemiczny termin wapnowania jest wykonywany przed bądź też w okresie pełnej wegetacji rośliny uprawnej, a jego głównym celem jest ratowanie plonu rośliny. Przed przystąpieniem do wykonania zabiegu wapnowania w terminie interwencyjnym należy jednak oszacować możliwe straty plonu użytkowego roślin w efekcie nie wykonania zabiegu wapnowania oraz dokonać wyboru najlepszego nawozu do odkwaszania, jak również ustalić termin wykonania zabiegu, uwzględniając zarówno stan roślin i ich fazę rozwojową, jak też panujące warunki agrometeorologiczne.
Z kolei przy ustalaniu kalendarzowego terminu wapnowania uwzględnia się nie tylko ilość czasu jaka jest do dyspozycji do wykonania zabiegu (czas od zbioru przedplonu do rozpoczęcia nowego sezonu wegetacyjnego) i wielkość pól, ale również szybkość działania zastosowanego nawozu odkwaszającego.
Szybkodziałające nawozy tlenkowe nie powinny być stosowane na gleby lekkie i bardzo lekkie, które charakteryzują się małym kompleksem sorpcyjnym. Jednakże w praktyce rolniczej przy doborze nawozu do odkwaszania gleby należy uwzględnić dawkę wapna oraz głębokość, na jaką zostanie wprowadzony nawóz. W przypadku wapnowania gleb określanego jako „potrzebne” lub „wskazane” zalecana jest aplikacja nawozów wolno działających, np. węglanowych. W sytuacji stosowania tlenków wapnia na lekkich glebach silnie zakwaszonych wskazane jest obniżenie do 50 – 66% dawki wapna w odniesieniu do potrzeb.
