Zakończyła się konferencja Szkoły Zimowej Hodowców Bydła w Ośrodku Konferencyjno-Wczasowym Bel-Ami, Była to już XXVIII tego typu impreza zorganizowana przez Katedrę Genetyki, Hodowli i Etologii Zwierząt Uniwersytetu Rolniczego im. Hugona Kołłątaja w Krakowie. Tegorocznym tematem przewodnim konferencji było „Chów i hodowla bydła wobec aktualnych wyzwań ekonomicznych i społeczno-środowiskowych”.
Podczas czterodniowego spotkania naukowcy oraz praktycy omawiali m.in. ekonomicznie efektywną i środowiskowo zrównoważoną produkcję mleka i mięsa wołowego o odpowiednich standardach jakościowych. Omówiono działania w kierunku poprawy dobrostanu i zdrowotności bydła, zastosowania innowacyjnych rozwiązań dla osiągnięcia wymienionych celów, a także wyzwań społecznych obejmujących rosnące wymagania konsumenckie i konieczność kreowania odpowiedniego wizerunku hodowcy zwierząt.
W konferencji uczestniczyło ponad 150 gości ze świta nauki, praktycy związani z hodowlą bydła, nie zabrakło organizacji hodowanych jak również firmy działających w obszarze hodowli bydła oraz produkcji mleka i wołowiny.
Podczas czterodniowego trwania wykładów poruszonych zostało wiele ciekawych tematów. Poniżej prezentujemy kilka z nich, a w kolejnym wydaniu Wiadomości Rolnicze Polska zostanie przedstawiony temat, który również był tematem konferencji tj. Dobrostan Zwierząt – czy to się opłaca? Jacek Zarzecki, Prezes Polskiego Związku Hodowców i Producentów Bydła Mięsnego w bardzo ciekawy sposób przedstawił ekonomiczne zyski poprawy dobrostanu zwierząt. Już dziś zachęcamy do przeczytania majowego wydania Wiadomości Rolnicze Polska.
Rolnictwo regeneratywne – integracja produkcji roślinnej i zwierzęcej to jeden z tematów, które zostały poruszone podczas konferencji przez dr inż. Stanisława Świtek (UP w Poznaniu). Zaznaczył on, że najbardziej dynamicznie rozwijającym się obecnie modelem produkcji żywności na świecie jest rolnictwo regeneratywne (regeneracyjne). Można je zdefiniować jako taki sposób produkcji, który równocześnie prowadzi do odbudowy zdegradowanej gleby, podniesienia jej żyzności, zwiększenia bioróżnorodności krajobrazu rolniczego oraz zwiększenia produktywności i rentowności gospodarstwa. W podsumowaniu swojego wystąpienia dr inż. Stanisława Świtek zaznaczył, że w systemie produkcji rolniczej, który przechodzi wiele wyzwań, takie jak rosnące koszty produkcji, wymuszanie wzrostu plonów i rentowności przy równoczesnej ochronie środowiska, produkcja zwierzęca, zgodnie z zasadami rolnictwa regeneracyjnego, jest alternatywą do intensywnego modelu rozwoju produkcji zwierzęcej i wychodzi naprzeciw oczekiwaniom dotyczącym redukcji emisji gazów cieplarnianych, ale także potrzebie wzrostu dobrostanu zwierząt.
Metoda jednego kroku w ocenie wartości genetycznej bydła – omówiona została przez dr hab. Sebastian Mucha (Centrum Genetyczne – PFHBiPM) Wspomniał, że selekcja genomowa wprowadzona do hodowli na początku tego wieku pozwoliła zwiększyć co najmniej dwukrotnie postęp hodowlany poprzez skrócenie odstępu międzypokoleniowego, zwiększenie presji selekcyjnej na ścieżce samców i zwiększenie dokładności oszacowań wartości hodowlanej młodych zwierząt nieposiadających informacji fenotypowej.
Alternatywą dla dotychczasowych metod oceny jest ocena jednostopniowa, która pozwala na jednoczesne wykorzystanie danych rodowodowych, genotypów oraz fenotypów od genotypowanych oraz niezgenotypowanych zwierząt. Realizowane jest to przy pomocy macierzy spokrewnień H, która łączy spokrewnienia genomowe i rodowodowe. Metoda ta
zmniejsza wpływ preselekcji zwierząt oraz zwiększa dokładność oceny wartości odowlanej. W prace nad systemem oceny jednostopniowej zaangażowani są najlepsi krajowi specjaliści z zakresu genetyki i hodowli bydła. Ważnym wsparciem przy realizacji zamierzonego celu jest współpraca z zespołem badawczym prof. Ignacego Misztala z Uniwersytetu Georgia (USA). Grupa CG-IZ współpracuje również ze specjalistami z firmy AbacusBio (Nowa
Zelandia). Opracowanie nowej metodyki planowane jest na kwiecień 2024.
Fenotypowe i genetyczne parametry cech zdrowotnych bydła – zaprezentował dr inż. Piotr Topolski (IZ PIB w Balicach) „Mastitis (zapalenie gruczołu mlekowego) i metritis (zapalenie błony śluzowej macicy) należą do najczęściej występujących schorzeń w fermach bydła mlecznego i stanowią jedną z najczęstszych przyczyn wcześniejszego brakowania krów ze stada. Występowanie obu schorzeń wiąże się m.in. z obniżeniem parametrów dobrostanu zwierząt oraz generuje znaczne straty w ekonomice produkcji mleka.
Od 2016 r. w Instytucie Zootechniki PIB rozpoczęto rejestrację danych dotyczących cech zdrowotnych bydła oraz genotypowanie krów za pomocą gęstych mikromacierzy. W tym celu opracowano aplikację PLOWET służącą do gromadzenia danych fenotypowych, którą zaimplementowano w 5. Zakładach Doświadczalnych IZ PIB obejmujących fermy
bydła mlecznego. W gospodarstwach tych zaimplementowany jest także system automatycznego zarzadzania stadem Afifarm. Aktualnie zgromadzona w obu bazach liczba danych umożliwiła podjęcie badań nad oszacowaniem parametrów genetycznych i fenotypowych (PGiF) cech zdrowotnych w populacji bydła rasy polskiej holsztyńsko-fryzyjskiej (phf). Podstawowy zbiór do analiz został utworzony na podstawie danych pochodzących z aplikacji PLOWET oraz systemu Afifiarm i obejmował rekordy 20 024 krów ocenionych pod względem cech zdrowotnych w okresie od 2016
do 30.06.2022 r.
Na zbiór ten nałożono restrykcje polegające na usunięciu rekordów krów, u których w okresie prowadzonego monitoringu zdrowotności nie stwierdzono schorzenia, a które rozpoczęły pierwszą laktacje przed 2016 r. oraz usunięciu rekordów krów nie spełniających warunku odnośnie kodu i procentu rasy HO. Ostatnie z wymienionych informacji były zweryfikowane w oparciu o dane zawarte w systemie SYMLEK należącym do Polskiej Federacji Hodowców Bydła i Producentów Mleka. Za datę oceny w przypadku krów, u których nie stwierdzono wystąpienia schorzenia przyjęto datę wybrakowania lub – jeśli krowy były wciąż na stanie gospodarstw – datę 30.06.2022 r. Ostateczny zbiór do analiz obejmował 6 049 rekordów krów pochodzących po 868 buhajach; łączna liczba zwierząt uwzględnionych w zbiorze finalnym wyniosła 10 850 szt. W pliku wejściowym każda z cech została zrangowana zgodnie z częstością jej występowania u tego samego osobnika. Szacowanie PGiF przeprowadzono za pomocą metody Bayes’a z uwzględnieniem algorytmu próbkowania Gibbsa zaimplementowanego w pakiecie BLUPF90. Do estymacji PGiF zastosowano model liniowy, w którym uwzględniono losowy, addytywny, genetyczny efekt zwierzęcia, stały efekt podklasy HYS, regresje na wiek oceny oraz losowy efekt błędu.
Plik rodowodowy uwzględniał 2 pokolenia przodków. Współczynniki odziedziczalności dla mastitis i metritis wyniosły odpowiednio 0,061 i 0,183, a współczynniki korelacji genetycznej i fenotypowej odpowiednio: 0,079 i 0,202. Otrzymane wyniki wskazują na umiarkowaną odziedziczalność w/w cech zdrowotnych i jednocześnie na występowanie zmienności genetycznej cech, która umożliwia ich skuteczne doskonalenie w populacji krów rasy phf. Świadczą one także o możliwości podjęcia badań nad opracowaniem metodyki szacowania WH pod względem obu cech zdrowotnych w krajowej populacji bydła rasy phf”.
Inteligentny system monitoringu zmian masy ciała bydła Calm Scale zaprezentował Łukasz Matura z firmy Jantar. CalmScale to innowacyjny system służący do inteligentnego, bezstresowego monitoringu zmiany masy ciała bydła. Rozwiązanie jest przeznaczone do systemów wolnostanowiskowych, w których zwierzęta utrzymywane są grupowo. Zastosowanie CalmScale umożliwia wielokrotny, bezobsługowy pomiar aktualnej masy ciała poszczególnych sztuk bydła. Zebrane dane mogą być wszechstronnie analizowane w celu optymalizacji hodowli i monitorowania stanu stada. W trakcie prezentacji zaprezentowana zostanie technologia wykorzystywana do zbudowania funkcjonującego systemu informatycznego CalmScale, który w znaczący sposób usprawnia rejestrowanie danych oraz ich analizę; pokazane zostaną główne korzyści wynikające z zastosowania bezstresowego i minimalizującego urazy zwierząt rozwiązania do pomiaru masy ciała bydła; przedstawione zostaną wyniki zebrane w procesie trwających kilka lat pilotażowych wdrożeń urządzeń oraz możliwości dalszego rozwoju; omówione zostaną przykładowe dane zebrane w trakcie pracy systemu oraz innowacyjne algorytmy pozwalające na ich analizę. Projekt był realizowany w ścisłej współpracy ze Szkołą Główną Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, co pozwoliło na bezpośredni nadzór wybitnych specjalistów w dziedzinie nauk o zwierzętach oraz przeprowadzanie pierwszych testów w środowisku odwzorowującym realne warunki hodowli.
Podczas sześciu sesji naukowych omówione zostały m.in. genetyczne aspekty zrównoważonej intensyfikacji użytkowania bydła mlecznego; zrównoważona intensyfikacji użytkowania bydła – wpływ na dobrostan i zdrowotność, społeczny kontekst produkcji mleka i wołowiny a także ekonomiczne i środowiskowe aspekty produkcji mleka i wołowiny oraz nowoczesne technologie w produkcji mleka i mięsa wołowego. Wszystkie wykłady podczas Szkoły Zimowej Hodowców Bydła były bardzo ciekawe i będziemy się starali sukcesywnie przedstawiać poruszoną tematykę w naszym czasopiśmie i na www.wrp.pl
Organizatorem wydarzenia była Katedra Genetyki, Hodowli i Etologii Zwierząt Uniwersytetu Rolniczego im. Hugona Kołłątaja w Krakowie, która już teraz zaprasza na kolejną edycję wydarzenia.
