Utrzymująca się od dłuższego czasu ciepła pogoda stwarza dobre warunki rozwoju dla szkodników rzepaku. Jeżeli takie warunki utrzymają się do jesieni, wzrośnie ryzyko uszkodzeń młodych zasiewów przez agrofagi, a osłabione rośliny, w nie najlepszej kondycji wejdą w okres zimowania.
Zagrożone wschodzące rośliny
Pchełki. Ciepła i sucha pogoda sprzyja masowemu wystąpieniu pchełek – rzepakowej i tzw. ziemnych. Chrząszcze pchełek żerują na liściach wygryzając początkowo niewielkie otwory (fot. 1), a w przypadku licznego wystąpienia – całkowicie szkieletują liście. Natomiast larwy pchełki rzepakowej drążą korytarze w nerwach głównych, ogonkach liściowych i pędach, larwy pchełki smużkowanej, minują liście, a larwy pozostałych gatunków żerują na korzeniach zwiększając ryzyko wtórnych porażeń przez sprawców chorób.
Tantniś krzyżowiaczek. Larwy (gąsienice, fot. 2) ostatniego w sezonie pokolenia tego owada, żerują we wrześniu i październiku na liściach rzepaku ozimego. Efekty obecności aktywnej gąsienicy przyjmują różną postać, w zależności od fazy jej rozwoju. Początkowo minuje ona liście, następnie wyjada tkankę miękiszową pozostawiając dolną skórkę liścia (powstają tzw. Okienka), starsza – zjada wszystkie tkanki, w czego efekcie obserwowane są na liściach liczne otwory. Licznie żerujące gąsienice zjadają całą blaszkę liściową.
Mszyce. W ostatnich latach nasilił się problem związany z licznym, nietypowym (pod względem terminów) występowaniem tych owadów. W okresie wschodów rzepaku ozimego pojawia się mszyca kapuściana (fot. 3), która do niedawna kojarzona była z kolonizowaniem rzepaku w fazie kwitnienia i rozwoju łuszczyn.
Jesienią 2016 r. niespodziewane wschody rzepaku masowo zasiedliła mszyca brzoskwiniowa (fot. 4, szczególnie w rejonach południowo-zachodnich), która dodatkowo dokonała infekcji wirusami żółtaczki rzepy (TuYV). Ten polifag wcześniej nie stanowił zagrożenia dla rzepaku, choć był powszechny w agrocenozach m. in na sałacie, ziemniakach, pomidorach, drzewach owocowych. Mszyce obu ww. gatunków zasiedlały spodnią stronę liści, dlatego też bywały niedostrzegane przez rolników. Okazały się również odporne na niektóre substancje czynne insektycydów, co znacznie utrudniło ich zwalczanie i zmusiło niejednokrotnie plantatorów do likwidacji części lub całych upraw.
Śmietka kapuściana obecnie zaliczana jest do najgroźniejszych jesiennych szkodników rzepaku ozimego. Jej larwy żerują na i w korzeniach oraz szyjce korzeniowej rzepaku, wyjadają tkanki drążąc chodniki. Ubytki tkanki korzenia, oraz zwykle towarzysząca zgnilizna (fot. 5, spowodowana rozwojem na uszkodzonej tkance patogenów wywołujących maceracje i zgnilizny), to czynniki znacznie obniżające kondycję roślin przed zimą. Rośliny uszkodzone w mniejszym stopniu często wylegają i przedwcześnie dojrzewają.
wrp
