Już gruba okrywa śniegu nie chroni rzepaku przed mrozami. Mamy początek wiosny i wiele pracy do wykonania, aby uzyskać wysoki plon. Jednym z czynników, które wpływać będą na sukces producenta jest pogoda. O tym przekonać mogliśmy się właśnie w czasie tej zimy.
Drugą istotną sprawą jest wygląd i przezimowanie rzepaku. Po ruszeniu wegetacji dostaje się odpowiedź czy rośliny nie przemarzły. Na lustrowanych plantacjach rzepaku sytuacja była zróżnicowana. Rzepak, który stożek wzrostu miał wysoko wyniesiony (najczęściej niechroniony przez triazole) wyglądał źle, liście i stożek wzrostu miał uszkodzone, ale szyja korzeniowa ze śpiącymi zawiązkami pędów była żywa, korzenie też były nieuszkodzone. Takie rośliny mają szansę na zregenerowanie i będzie można z takich roślin uzyskać nasiona.
Niewielka część roślin wykazywała cechy wymarznięcia. Stożek wzrostu, liście, szyja korzeniowa i korzeń przemarznięte i martwe. Wiele plantacji przezimowało dobrze, rośliny na tych plantacjach mają niekiedy uszkodzone liście, ale takie liście stanowią tylko niewielką część całego garnituru liści. Liście są zielone, już funkcjonują, stożek wzrostu jest zdrowy, a korzeń biały z licznymi żywymi drobnymi korzeniami. Z takich plantacji uzyskać można odpowiedni plon. Na kilku plantacjach stwierdza się objawy przypominające wystąpienie zgnilizny rzepaku, ale wymaga to potwierdzenia. Jest to choroba złego zimowania rzepaku i jest możliwe występowanie tej choroby, która przypomina swymi objawami rośliny wymarznięte.
Na rzepaku w Wielkopolsce – i myślę, że też na innych plantacjach w kraju – pojawiają się na liściach objawy suchej zgnilizny kapustnych z nowych zakażeń powodowanych przez sprawców tej choroby. Część liści porażonych jest przez szarą pleśń, która wykorzystała uszkodzenia liści przez mróz lub inne czynniki. Pojedyncze czarno-brunatne plamy znajdują się na liściach – to wskazuje na czerń krzyżowych. Otrzymałem kilka sygnałów, że wiele roślin z plantacji nie rozpoczyna wegetacji. Okazało się, że były one porażone przez sprawcę kiły kapusty. Rośliny miały ciężką zimę, a mimo to udało się przetrwać tak trudne warunki, ale są w mniejszym lub większym stopniu osłabione i wymagają pomocy ze strony producentów.
Na plantacjach rzepaku warto w tym roku wcześniej niż zwykle wykonać (bo zaraz po ruszeniu wegetacji) zabieg przy użyciu fungicydów przeznaczonych do ochrony rzepaku. Przed podjęciem decyzji powinno się przeprowadzić lustrację roślin na polu, aby określić jakie choroby i w jakim nasileniu na uprawianej odmianie występują czynniki chorobotwórcze. Jakie zastosować środki po ruszeniu wegetacji pokazuje nam Tabela 1. Przedtem oczywiście trzeba odpowiednio odżywić rzepak, a drugim działaniem powinno być opryskiwanie rzepaku przy użyciu fungicydu, aby nie dopuścić do rozwoju suchej zgnilizny kapustnych, szarej pleśni i czerni krzyżowych.
Tabela 1. Zwalczanie chemiczne sprawców chorób w rzepaku ozimym od ruszenia wegetacji (w początkowej fazie wzrostu pędu głównego) (opracowanie własne na podstawie etykiet-instrukcji stosowania ŚOR).
| Grupa chemiczna | Substancja aktywna i jej zawartość | Przykłady fungicydów | Dawka
(l lub kg na ha) |
Zakres działania (rejestracji)* | Klasyfikacja pod względem stwarzania zagrożenia dla zdrowia człowieka (t, sz)** |
| Benzymidazole | karbendazym 500 | Sarfun 500 SC | 0,4 | sucha zgnilizna kapustnych, czerń krzyżowych, szara pleśń, cylindrosporioza | t |
| Karben 500 SC | 0,5 | sucha zgnilizna kapustnych, szara pleśń, cylindrosporioza | |||
| Triazole | metkonazol 60 | Caramba 60 SL | 1,0-1,25 | sucha zgnilizna kapustnych, czerń krzyżowych, szara pleśń, cylindrosporioza, mączniak prawdziwy | sz |
| tebukonazol 250 | Brasifun 250 EC | 1,0 | sucha zgnilizna kapustnych, czerń krzyżowych, szara pleśń | ||
| Mystic 250 EC | |||||
| Domnic 250 EW | 1,0 | sucha zgnilizna kapustnych, czerń krzyżowych | |||
| Tarcza Łan 250 EW | |||||
| Helicur 250 EW | 1,0 | sucha zgnilizna kapustnych,
czerń krzyżowych, szara pleśń, |
|||
| Horizon 250 EW | |||||
| Kasir 250 EW | |||||
| Riza 250 EW | |||||
| Sparta 250 EW | |||||
| Tebu 250 EW | |||||
| Orius 250 EW | 1,0 | sucha zgnilizna kapustnych, czerń krzyżowych, szara pleśń, cylindrosporioza | |||
| Syrius 250 EW | |||||
| Toledo 250 EW | 1,0 | sucha zgnilizna kapustnych, | |||
| tebukonazol 430 | Toledo 430 SC | 0,9 | sucha zgnilizna kapustnych, | ||
| protiokonazol 80
tebukonazol 160 |
Tilmor 240 EC | 1,0 | sucha zgnilizna kapustnych, czerń krzyżowych, szara pleśń, | ||
| protiokonazol 125
tebukonazol 125 |
