Na to, jaki należy wybrać system utrzymania bydła wpływa stan pogłowia. Od 25 krów zaleca się obory wolnostanowiskowe, w których warunki utrzymania zbliżone są do naturalnych. Zapewnienie krowom dobrostanu jest dla hodowcy opłacalną inwestycją, która zapr
Dobrostan zwierząt jest jednym z elementów Kodeksu Dobrej Praktyki Rolniczej, określa stan, w którym zaspokojone są fizjologiczne i behawioralne potrzeby zwierząt, zapewniony jest komfort bytowy i odpowiedni poziom opieki. W związku z tym, stawia się coraz większe wymagania pomieszczeniom inwentarskim, systemom chowu i żywienia zwierząt. Również konsumenci zwracają uwagę na warunki w jakich były utrzymywane zwierzęta, z których produkty trafiają do sklepów.
Obecnie najpopularniejsze są dwa typy obór: wolnostanowiskowe (bezuwięziowe) i stanowiskowe (uwięzione). Obora wolnostanowiskowa ma wiele zalet, ten system utrzymania zbliżony jest do naturalnego, co wpływa korzystnie na wydajność zwierząt. Krowy rzadziej chorują na choroby kończyn i wymion, są bardziej płodne. W oborze wolnostanowiskowej mają swobodę poruszania, w ten sposób mogą zaspokajać swoje naturalne potrzeby, mają zapewniony ruch i kontakt z innymi osobnikami w stadzie. Dojenie odbywa się w oddzielnych pomieszczeniach, dzięki czemu sprawniej przebiega, a oddzielona hala udojowa pozwala zachować idealne warunki czystości.
Wśród obór wolnostanowiskowych wyróżniamy kilka typów:
– oddzieloną częścią do żywienia z głęboką ściółką i zbiorową częścią legowiskową
– wydzielonymi częściami do leżenia i żywienia
– boksami spełniającymi funkcję żywieniową i równocześnie legowiskową.
W oborach wolnostanowiskowych legowiska muszą umożliwić kładzenie się i wstawanie we właściwy sposób dla krów. Liczba stanowisk musi odpowiadać liczbie zwierząt, jeżeli nie jest spełniony ten warunek, słabsze osobniki są wypierane przez silniejsze i niedopuszczane do stanowisk legowiskowych. Obora wolnostanowiskowa z głęboką ściółką dzielona jest na dwie części: legowiskową i żywieniową. Ta ostatnia część (3-3,5 m) powinna być oddzielona od części legowiskowej stopniami. Powierzchnie legowiska należy dopasować do ilości sztuk trzymanych w stadzie, na jedno zwierze musi przypadać około 5 m2 legowiska, zużycie ściółki przy takim utrzymaniu kształtuje się w granicy 8 kg na sztukę w czasie doby. Zamiast ściółki stosowane są też podłogi rusztowe, ale te z kolei zwiększają punktowe obciążenie racic.
W oborach wolnostanowiskowych boksowych są indywidualne boksy odpowiadające ilości zwierząt. Boksy należy tak dopasować, żeby zwierzęta mogły się swobodnie poruszać. Podłoże może być ściółkowe lub bezściółkowe, gdzie ściółkę zastępuje się materacem z tworzyw sztucznych. W oborach wolnostanowiskowych boksowych zużycie ściółki wynosi do 1 kg na sztukę w ciągu doby. Przy kombiboksach karmienie odbywa się na stanowisku legowiskowym. Po obu stronach korytarza paszowego przylegają kombiboksy, ich wymiary należy dopasować do wielkości zwierząt: 110-120 cm*170-180 cm.
Na wymiary stanowiska trzeba zwrócić szczególną uwagę w oborach uwięzionych. Stanowiska za krótkie lub za wąskie obniżają kondycję zwierząt, ograniczają ruch, są niedopuszczalne ze względów zootechnicznych. Uwięź powinna umożliwić ruch krowy do przodu, swobodny ruch przy wstawaniu, kładzeniu się i cofaniu. Długość uwięzi musi zmuszać w czasie leżenia zwierzę do trzymania łba nad żłobem. Stanowisko rusztowe musi mieć zabezpieczenie przed uszkodzeniem wymion. Wyróżniamy dwa rodzaje stanowisk: długie i krótkie:
– krótkie 180-190 cm, stosowane najczęściej w oborach bezściółkowych, długość stanowiska powinna być tak dobrana, żeby tylne kończyny krowy były w odległości 10 cm od krawędzi. Zbyt krótkie stanowisko powoduje, że krowy stoją często w kanale gnojowym, co w efekcie grozi wieloma schorzeniami. Gdy zostanie zachowana prawidłowa odległość od krawędzi, odchody będą dostawać się na kanał gnojowy.
– długie 210-250 cm, takie stanowiska zaleca się jako porodowe lub zabiegowe. Przez to, że są większe są trudniejsze w utrzymaniu czystości, na zanieczyszczonym legowisku dochodzi do zabrudzenia i zapalenia wymienia.
Decydując się na konkretny typ obory należy zwrócić uwagę na wielkość stada, warunki ekonomiczne, dobrostan zwierząt oraz komfort i bezpieczeństwo pracy. Przy obsadzie 30 sztuk koszt wybudowania obory wolnostanowiskowej i uwięziowej jest podobny, różnica zaznacza się od 60 sztuk, na korzyść utrzymania wolnostanowiskowego. Obecnie w krajach unijnych zwraca się szczególną uwagę na warunki w jakich utrzymywane są zwierzęta, dlatego wielu rolników, po przyłączeniu Polski do krajów członkowskich, musiało zmodernizować swoje obory, również pod względem poprawienia dobrostanu.
Natalia Ławniczak
