Zwiększenie plonów roślin wynika z faktu poprawy warunków ich wzrostu, w tym zwiększenia efektywności pobrania i wykorzystania azotu. Nawozy naturalne wpływają nie tylko na poprawę pobierania azotu, ale również poprawiają jego zbilansowanie poprzez inne składniki pokarmowe.
Produkcyjne skutki stosowania nawozów naturalnych i organicznych dotyczą faktu, iż stanowią one ważne źródło składników mineralnych. Z wyłączeniem gnojówki i gnojowicy azot mineralny zawarty w tych nawozach ulega dość powolnemu uwolnieniu. W ramach działania nawozów naturalnych obserwuje się synergistyczne działanie formy amonowej i azotanowej (saletrzanej) azotu. Stosowanie tego typu nawozów dostarcza do gleby wielu cennych dla roślin makro- i mikroelementów oraz naturalnych biostymulatorów.
Dzięki stosowaniu nawozów naturalnych i organicznych możliwa jest kontrola warunków wzrostu korzeni roślin uprawnych, między innymi poprzez uwstecznienie toksycznych jonów glinu, jak również w efekcie zmniejszenia gęstości objętościowej gleby, co w znacznym stopniu stymuluje rozwój systemu korzeniowego.
Nawożenie organiczne wpływa również na kształtowanie właściwości fizycznych gleby, co przekłada się na zwiększenie ilości gleby, która wykorzystywana jest przez system korzeniowy roślin, jak również wzrost zawartości wody glebowej, co z kolei umożliwia efektywniejsze pobieranie składników pokarmowych przez rośliny. Nawozy naturalne i organiczne mogą również prowadzić do ograniczenia aktywności niektórych patogenów glebowych.
W uprawie roślin zachodzą ścisłe reakcje pomiędzy nawozami naturalnymi a nawozami mineralnymi. Nawóz naturalny może wpływać na wzrost plonu roślin proporcjonalnie do ilości wprowadzonego azotu nawozowego. Takie oddziaływanie charakterystyczne jest dla gleb zasobnych w składniki pokarmowe i uwidacznia się w sezonach wegetacyjnych o optymalnym przebiegu pogody, szczególnie przy aplikacji gnojowicy. Z kolei na glebach o niskiej zasobności w składniki pokarmowe, w tym między innymi w fosfor, potas czy magnez, plonotwórcze oddziaływanie nawozów naturalnych i mineralnych następuje jedynie w zakresie niskich dawek azotu.
