Podstawowy termin stosowania regulatory wzrostu przypada od końca krzewienia do pierwszego kolanka (BBCH 29-31). Ostatecznym terminem na korektę regulacji wylegania jest faza liścia flagowego. U pszenicy i jęczmienia ozimego może wpłynąć na redukcję długości dokłosia i poprawić elastyczność, natomiast w życie i pszenżycie redukcja dokłosia nie jest wskazana ze względu na jego udział w procesie asymilacji.
Wyleganie powoduje straty ilościowe i jakościowe w plonie ziarna, utrudnia mechaniczny zbiór i jednocześnie wpływa na wzrost kosztów z nim związanych. Wielkość strat zależy od stopnia wylegania i terminu wystąpienia tego niekorzystnego zjawiska. Pochylone źdźbła przed kwitnieniem, w sprzyjających warunkach atmosferycznych mają szansę się podnieść. Największe straty ok. 60 proc. powoduje wyleganie w okresie kwitnienia – dojrzałości mlecznej w wyniku zmniejszenia płodności kłosa, masy 1000 ziaren i wzrostu ilości pośladu. Przy wyleganiu w fazie dojrzałości pełnej notuje się niższe straty 5-10 proc., wówczas obniża się jakość konsumpcyjna ziarna w wyniku jego porośnięcia.
Zmniejszenie ryzyka trwałego wychylenia łanu można ograniczyć poprzez metody agrotechniczne: niższą normę wysiewu, opóźniony termin siewu, ograniczenie wiosennego nawożenie azotem. Metody te jednak nie są zgodne z dążeniami producentów, gdyż prowadzą do obniżki plonowania zbóż.
Jedną z metod prowadzących do ograniczenia wylegania jest hodowla odmian o krótkiej słomie, wykazujących zwiększoną wytrzymałość mechaniczną źdźbła. Ostatnio uprawia się już u nas wiele takich odmian np. krótkosłome odmiany pszenic czy pszenżyta. Źdźbła mają elastyczne ściany oraz łan niższy o około 25 cm od łanu tradycyjnego. W przypadku warunków sprzyjających wylegnięciu łanów krótkich, należałoby zastosować usztywniacze słomy. Wpływ regulatorów wzrostu na plony zbóż przy braku wylegania jest związany z lepszym rozkrzewieniem się roślin na skutek ich użycia oraz zwiększenia masy korzeni, co wiąże się z odpornością na suszę.
Wyleganie można ograniczyć poprzez stosowanie optymalnej technologii uprawy oraz dobór odmian wykazujących mniejszą skłonność do wylegania (tab.).
Stopień odporności na wyleganie wiąże się z porażeniem roślin chorobami podstawy źdźbła oraz z długością i sztywnością źdźbła. Konieczne jest stosowanie regulatora wzrostu u odmian mieszańcowych zbóż ze względu na duże i ciężkie kłosy, na glebach żyznych, nawożonych wysokimi dawkami azotu oraz gdy prognoza przewiduje ulewne deszcze.
W zarejestrowanych środkach zapobiegających wyleganiu substancjami czynnymi jest:
– chlorek chlorocholiny (CCC) powoduje ograniczenie wzrostu na długość i wzrost średnicy źdźbła. Wpływa na krzewistość produkcyjną oraz przyrost masy korzeni. Oprysk 10-12 dni przed kwitnieniem, powoduje opóźnienie procesu kwitnienia i może być szkodliwy. Optymalna temperatura działania wynosi 10-15oC.
– chlorek mepikwatu– skraca międzywęźla i powoduje zwiększenie liczby źdźbeł kłosonośnych. Można stosować już w temperaturze 5oC.
– etefon skraca i usztywnia głównie wyższe międzywęźla, przyspiesza proces dojrzewania. Temperatura działania etefonu to 15-20oC. Preparatów zawierających etefon nie należy stosować łącznie z herbicydami. Zabieg przeciwko chwastom lepiej wykonać wcześniej tzn. 10 dni przed lub 10 dni po zastosowaniu antywylegacza.
– trineksapak etylu nie redukuje masy rośliny i długości korzeni natomiast powoduje usztywnienie źdźbeł. Polecać go należy rolnikom zainteresowanym uzyskiem wysokiego plonu słomy, wykorzystaniem jej np. na cele energetyczne. Środek pobierany głównie przez liście i źdźbła zbóż, a następnie przemieszczany do tkanek merystematycznych zapobiegające nadmiernemu wydłużaniu się międzywęźli. Największa skuteczność uzyskuje w temperaturze 10-15oC.
