Skok na SKOK-i

Spółdzielcze Kasy Oszczędnościowo Kredytowe (SKOK), są instytucjami skupiającymi już ponad 1,9 mln klientów. Portfel tych instytucji to wyłącznie klienci indywidualni, a kondycja ekonomiczna kas nieuwikłanych w nieprzejrzyste interesy finansowe sektora bankowego jest bardzo dobra. Ważne jest również to, że kapitał SKOK-ów, pochodzi w 100% z Polski. Choć Kasy prowadzą działalność parabankową, bankami nie są. Dzięki temu nie podlegają pod przepisy i kuratelę nadzoru bankowego. Kasy będąc spółdzielniami, posiadają strukturę zapewniającą elastyczność i bezpieczeństwo dla klientów. Należąc do SKOK-u, należy się do konkretnej kasy, a nie do całego systemu. Kasy powstały w 1992 roku bez udziału kapitału państwowego.

Co jest zatem powodem chęci objęcia SKOK-ów przepisami nadzoru bankowego?
Jak pisała w Gazecie Prawnej z 22 października 2009 r. Patrycja Modracka, nowe przepisy zawierają wiele zapisów, które zahamują rozwój Kas. Są one obecnie organizacjami skupiającymi wyłącznie osoby fizyczne, a większość ich portfela kredytowego stanowią pożyczki konsumenckie (ich średnia wielkość oscyluje na poziomie ok. 4 tys. zł), ale udzielają też pożyczek na zakup mieszkania lecz z ograniczonych czasem spłaty, co znacznie zmniejsza ich rynek. Większość klientów korzysta jednak z usług na poziomie podstawowym. ROR, lokaty, opłaty.

Spółdzielcze Kasy Oszczędnościowo – Kredytowe w latach 1992 – 2008

Faktem jest, że pozostawianie tak dużych podmiotów finansowych poza nadzorem bankowym może rodzić kontrowersje. Niemniej jednak liczby mówią same za siebie, a podobne do SKOK-ów instytucje, zwane także uniami kredytowymi, działają w 97 krajach, skupiając 185 miliony ludzi. Międzynarodowe Zasady Kas Spółdzielczych (International Credit Union Operating Principles) zostały zatwierdzone przez Komisję Członkowską Światowej Rady Związków Kredytowych 24 sierpnia 1984 r.
Polska Kasa Krajowa jest członkiem Światowej Rady Związków Kredytowych (WOCCU – World Council of Credit Unions, Inc.), od 2000 r. Grzegorz Bierecki, prezes Kasy Krajowej SKOK, pełni funkcję wiceprzewodniczącego WOCCU. Kasa Krajowa jest także członkiem Międzynarodowego Związku Spółdzielczego (ICA – International Co-operative Alliance).

Jak należy się spodziewać, to właśnie dobre wyniki finansowe są źródłem kolejnych prób włączenia SKOK-ów pod przepisy nadzoru bankowego. Jeśli zbilansować korzyści i potencjalne zagrożenia takiego posunięcia, należy położyć z jednej strony niewątpliwe podniesienie bezpieczeństwa konsumentów poprzez zabezpieczenie lokat z obowiązkowych rezerw funduszu gwarancyjnego. Z drugiej strony, istota funkcjonowania kas to rynek typowo detaliczny, więc nie grozi mu gwałtowna niewypłacalność, a co za tym idzie ryzyko upadłości. SKOK-i nie angażują się w ryzykowne operacje spekulacyjne i rynek papierów wartościowych, będące nomen omen przyczyną problemów banków o ugruntowanej pozycji rynkowej”. Czy zatem konieczne jest unifikowanie kas do poziomu banków?
Sygnał do ataku na SKOK-i dał Janusz Palikot (PO), który na swoim blogu napisał: “Wychodzi na to, że na kryzysie najbardziej zyskują SKOK-i, które dodatkowo chcą się odciąć wizerunkowo od banków. (…) Mój pomysł jest prosty. Wyjść z inicjatywą objęcia SKOK-ów nadzorem bankowym – ustawa leży w komisji, u posła Neumanna. Wymaga tylko zaostrzenia – argumentując to koniecznością nadzoru nad wszystkimi instytucjami finansowymi w kraju – zwłaszcza w dobie kryzysu” (sic!). De facto, poseł Neumann(PO) jest zatrudniony jako dyrektor lokalnego oddziału szwedzkiego banku Nordea w Starogardzie Gdańskim. -(…)Ale od siedmiu lat jestem na urlopie bezpłatnym. Poszedłem zgodnie z prawem na taki urlop, kiedy zostałem starostą starogardzkim. Potem zostałem wybrany posłem(…) – wyjaśnia.

O co więc chodzi posłowi Palikotowi i innym, którzy próbują manipulować przy sprawnie działającym SKOK-ach? Jak już zostało powiedziane, kasy z istoty swej struktury nie generują wysokiego ryzyka finansowego. Dlaczego, więc w projekcie nowelizacji przepisów dotyczących SKOK-ów nakazuje się osiągnięcie przez nie w rekordowo krótkim czasie (12 miesięcy) minimalnego wskaźnika utrzymywania kapitałów na poziomie 5 proc. Podczas gdy rekomendacje Bazylejskiego Komitetu Nadzoru Bankowego, powszechnie uznawane w europejskim sektorze finansowym, określają ten wskaźnik dla instytucji niskiego ryzyka (takich jak SKOK-i) na 4 proc. Dla porównania, podobny wymóg, jaki przyjęto przed laty dla banków spółdzielczych, osiągnęły one po 12 latach, nie miesiącach. Korzystały zresztą przy tym z pomocy państwowej(!).
Jakie skutki dla kas przyniosłoby wprowadzenie opisanych poziomów zabezpieczeń? Otóż jest niemal pewne, że Kasa Krajowa nie zdobyłaby tak pokaźnej sumy w inny sposób niż poprzez pozyskanie inwestora strategicznego, czyli zostając częścią większej instytucji finansowej. Jak nie trudno się domyślić, byłaby to instytucja/kapitał zagraniczny. “W ten sposób podmiot zewnętrzny mógłby dokonać przejęcia największej sieci parabankowej w Polsce i wyeliminowania najgroźniejszego konkurenta na rynku finansowym” – pisała 22 października w Gazecie Polskiej Patrycja Modracka.
Tak sformułowany niewinny wniosek, przekornie zabiegający o bezpieczeństwo członków kas, doprowadzi do sprzedaży jedynej instytucji finansowej o 100% polskim kapitale. Według nieoficjalnych ustaleń takim inwestorem chciałby zostać bank PEKAO SA, którym do niedawna kierował Jan Krzysztof Bielecki.

Niezależnie od tego, która z opcji politycznych jest mentorem SKOK-ów, jest jasne, że działalność gospodarcza generująca godziwy zysk zapewniający rozwój przedsiębiorstwa, będąca rodzimym kapitałem, oparta na uznanych w cywilizowanym świecie przepisach prawa międzynarodowego instytucja powinna być oczkiem w głowie każdej “ekipy trzymającej władzę”.

“