fbpx

Skąd się wzięły kombajny? I co z wspólnego z pierwszymi kombajnami ma Caterpillar? Krótka historia kombajnów

Przez znakomitą większość istnienia rolnictwa plony zbierano najpierw z pomocą sierpa, a później kosy. XIX wiek to już pierwsze kosiarki i żniwiarki a pierwsze jeszcze dość prymitywne kombajny to dopiero końcówka XIX w., zatem ich historia na tle całego istnienia rolnictwa trwa bardzo krótko, choć jest to bardzo intensywny rozwój.

Skąd w ogóle wzięła się idea kombajnu zbożowego? Po tym jak nastąpiło już odejście od cepa i pojawiły się pierwsze młocarnie, które pozwalały na omłot zebranego z pomocą czy to kosy, czy pierwszych kosiarek i żniwiarek zboża, zaczęto się zastanawiać nad połączeniem zbioru i omłotu w jednym procesie. Przyjrzymy się zatem w dużym skrócie, jak rozwijał się ten rynek.

Już w latach dwudziestych XIX wieku, gdy plony były jeszcze zbierane kosami, rozpoczęto poszukiwania nowych metod zbioru. Miało to miejsce w szczególności w Stanach Zjednoczonych i Australii, gdzie duże gospodarstwa często borykały się z brakiem siły roboczej, stosując tradycyjne techniki żniwne. I był to problem w znacznej części Kalifornii, gdzie w latach 80. XIX wieku zbudowano najwcześniejszych przodków dzisiejszych kombajnów.

Produkcję pierwszych kombajnów kalifornijskich zwykle przypisuje się firmie Daniela Besta, która rozpoczęła produkcję około 1885 r., niewiele wyprzedzając braci Holt, którzy podobno zbudowali swoje pierwsze kombajny w 1886 r.

Początkowo produkcja odbywała się na małą skalę, a większość kombajnów sprzedawano w Kalifornii i były one ważnymi produktami dla obu firm aż do początku XX wieku, kiedy rozpoczęto projekty rozwojowe ciągników gąsienicowych. W 1926 roku firmy Best i Holt połączyły się, tworząc firmę zajmującą się ciągnikami Caterpillar.

Pierwsze kombajny jakie obie firmy produkowały miały pewne cechy konstrukcyjne wspólne, zwłaszcza w kwestii napędu, który zapewniały konie lub muły, a których to potrzeba było nawet 40 zwierząt w przypadku największych maszyn.

Kombajny zostały opracowane zasadniczo jako młocarnia na kołach, z platformą do zbierania ziarna i hederem, który był montowany z boku, a zwierzęta pociągowe również napędzały układ omłotu za pośrednictwem mechanizmu napędu od koła.

Zapewnienie dużej liczby zwierząt potrzebnych do obsługi największych kombajnów prawdopodobnie powodowało problemy dla niektórych plantatorów zbóż, ale na szczęście silniki trakcyjne parowe zostały wprowadzone już około 1890 r. jako alternatywa zarówno przez Holta, jak i Besta, a także przez inne firmy, które rozpoczynały produkcję kombajnów.

Korzystanie z napędu parowego na bardzo suchym polu niesie ze sobą oczywiste ryzyko pożaru, ale mimo to było to popularne źródło napędu aż do około 1910 r., kiedy pojawiły się ciągniki napędzane benzyną, aby zapewnić większą siłę uciągu.

Traktory z silnikami benzynowymi były dostępne w Ameryce od 1889 r., ale niska moc wyjściowa i słaba niezawodność w okresie przed 1910 r. opóźniły ich pojawienie się w kombajnach zbożowych.

Niezawodność silników spalinowych poprawiła się w czasie I Wojny Światowej. Ciągniki i inny sprzęt były potrzebne do zwiększenia wydajności gospodarstw rolnych w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie i Wielkiej Brytanii, a to miało głównie zrekompensować utratę siły roboczej, gdy robotnicy rolni byli rekrutowani na pola bitew w Europie.

Mimo to na początku lat dwudziestych XX wieku popularność kombajnów, zwłaszcza  w Europie, nie była jeszcze zbyt wysoka, czego dowiodła porażka na tym rynku brytyjskich firm Clayton i Shuttleworth, które rozpoczęły budowę kombajnów w 1928 ale już w 1932 r., pod nowym właścicielem, firmą Marshall (jeden z czołowych producentów młocarni w UK) uznano, że produkcja kombajnu nie ma przyszłości i projekt zakończył się.

Jak wielki było to błąd pokazała niemiecka firma Claas. Jej pierwszym kombajnem była konstrukcja ciągana dostępna od 1930 roku do współpracy z ciągnikiem Lanz Bulldog. Claas początkowo był liderem we wprowadzaniu kombajnów przeznaczonych do mocowania na i wokół konkretnego modelu ciągnika.

Do kombajnów ciąganych dołączyły w 1953 roku pierwsze samobieżne kombajny Claas, co doprowadziło do powstania serii Dominator, która odniosła duży sukces po wprowadzeniu na rynek w 1971 roku.

Z kolei w przypadku firmy Massey-Harris, która później przekształciła się w Massey Ferguson produkcja samobieżnego kombajnu MH-21 rozpoczęła się w 1939 roku i firma miała ambitne plany na przyszłość, ale II wojna światowa je pokrzyżowała. Zasoby materiałowe były kierowane na produkcję wojenną, ale dzięki amerykańskiemu programowi produkcji żywności w czasie wojny, firmie udało się w 1944 r. przekonać amerykański rząd, że kombajny zbożowe znacznie usprawnia zbiór i zapewnią bezpieczeństwo żywnościowe, i dzięki temu możliwa była ich produkcja.

Lata powojenne to już skokowy wzrost produkcji kombajnów samobieżnych, zwłaszcza na zachodzie, gdyż pierwsze polskie samobieżne kombajny jakie wyjechały z fabryki w Płocku, czyli Vistule, to dopiero rok 1959.

Patrząc z perspektywy czasu, nieco ponad 130–letnia historia kombajnów jest bardzo małą częścią historii rolnictwa jako całości, ale dziś chyba nikt nie wyobraża sobie powrotu do kosy i młocarni, a nawet do pierwszych kombajnów ciągniętych jeszcze przez konie. Postęp jaki dokonał się na tym polu jest po prostu ogromny.

McHale - baner - kwiecień 2024
Syngenta baner Treso
Baner webinarium konopie
POZ 2024 - baner

ZOSTAW KOMENTARZ

Proszę wpisać swój komentarz!
Proszę podać swoje imię tutaj

Najpopularniejsze artykuły
NAJNOWSZE WIADOMOŚCI
[s4u_pp_featured_products per_row="2"]
INNE ARTYKUŁY AUTORA




ARTYKUŁY POWIĄZANE (TAG)

NAJNOWSZE KOMENTARZE

Newsletter

Zapisz się do Rolniczego Newslettera WRP.pl, aby otrzymywać informacje o tym co aktualnie najważniejsze w krajowym i zagranicznym rolnictwie.