Prezydent RP Andrzej Duda 4 stycznia 2022 roku podpisał ustawę z dnia 2 grudnia 2021 r. o zmianie ustawy o scalaniu i wymianie gruntów, ustawy o utracie mocy prawne niektórych ksiąg wieczystych oraz ustawy o drogach publicznych.
– Ustawa ma na celu usprawnienie i przyśpieszenie prowadzenia postępowań scaleniowych, a także ustala procedury postępowania w zakresie postępowania scaleniowego w przypadku obowiązywania na terytorium kraju lub jego części stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii lub stanu nadzwyczajnego – informuje Kancelaria Prezydenta RP.
Ustawa wprowadza rozwiązania prawne umożliwiające rezygnację z odczytywania postanowienia o wszczęciu postępowania scaleniowego na zebraniu uczestników scalenia, co przyczyni się do usprawnienia postępowań scaleniowych. Przewidywane rozwiązanie, jak podkreślono w uzasadnieniu do projektu ustawy, jest szczególnie oczekiwane w okresie stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ze względu na możliwość ograniczenia bezpośrednich kontaktów międzyludzkich. Wprowadza się również obowiązek zamieszczania postanowienia o wszczęciu postępowania scaleniowego oraz postanowienia organu wyższego stopnia w Biuletynie Informacji Publicznej na stronach podmiotowych urzędu obsługującego organ, który wydał postanowienie.
Zmiana ustawy z dnia 26 marca 1982 r. o scalaniu i wymianie gruntów dotyczy między innymi:
– doprecyzowania czynności związanych z określaniem przebiegu granic obszaru scalenia lub wymiany gruntów (tzw. granic zewnętrznych) wykonywanych po wszczęciu postępowania, przez odesłanie do przepisów prawa geodezyjnego i kartograficznego w zakresie określania przebiegu granic, tj. w szczególności wznowienia znaków granicznych, wyznaczenia punktów granicznych ujawnionych uprzednio w ewidencji gruntów i budynków lub ustalenia przebiegu granic działek ewidencyjnych,
– określenia sposobu zawiadamiania właścicieli gruntów przyległych do granic obszaru scalenia o miejscu i terminie wykonywania czynności, o których mowa powyżej, analogicznie jak w postępowaniu scaleniowym, tj. w formie obwieszczenia,
– wprowadzenia w postępowaniu scaleniowym i wymiennym możliwości zgłaszania przez uczestników scalenia lub wymiany, przed okazaniem projektu scalenia lub wymiany gruntów, propozycji co do sposobu wydzielenia gruntów w zamian za grunty dotychczas posiadane, w szczególności w zakresie ich lokalizacji. Wskazana zmiana zabezpiecza prawa uczestników scalenia lub wymiany,
– rozszerzenia składu komisji doradczej, o której mowa w art. 10 ustawy o scalaniu i wymianie gruntów, o przedstawiciela gminy oraz sołtysa lub członka rady sołeckiej wsi,
– uregulowania kwestii doręczeń decyzji wydawanych na podstawie przepisów ustawy o scalaniu i wymianie gruntów,
– wskazania starosty jako organ właściwy do występowania z wnioskiem do sądu właściwego do prowadzenia ksiąg wieczystych o dokonanie wpisów w księgach wieczystych w zakresie zmian wynikających z decyzji o zatwierdzeniu projektu scalenia lub wymiany gruntów oraz wykreślenia wzmianki, o której mowa w art. 21 ust. 1 tej ustawy,
– określenia katalogu dokumentów załączanych do wniosku starosty, tj. odpis ostatecznej decyzji o zatwierdzeniu projektu scalenia lub wymiany gruntów, wypisy i wyrysy z operatu ewidencyjnego, a gdy jest to niezbędne – inne dokumenty stanowiące podstawę do ujawnienia tych zmian, np. wykaz synchronizacyjny wymagany przez niektóre sądy. Na wniosek starosty właściwy sąd będzie zobowiązany do dokonania wpisów w księgach wieczystych, za które nie pobiera się opłat,
– wprowadzenia przepisów umożliwiających wykorzystanie środków komunikacji elektronicznej przy realizacji zadań związanych z przeprowadzaniem postępowań scaleniowych,
– wprowadzenia przepisów mających na celu usprawnienie procedury w zakresie ustalania stron postępowania w przypadku nieuregulowanego lub nieujawnionego stanu prawnego gruntów tworzących obszar scalenia. Regulacje te określają ponadto, co należy rozumieć pod pojęciem nieuregulowanego oraz nieujawnionego stanu prawnego gruntów tworzących obszar scalenia.
