Jakość kiszonki zadawana zwierzętom uzależniona jest nie tylko od sposobu jej przygotowania ale również pobierania z silosu lub pryzmy. Prawidłowe odcięcie porcji kiszonki umożliwia pozostawienie najbardziej wyrównanej powierzchni czołowej ściany silosu. Czynność tę umożliwiają różnego rodzaju wybieraki.
Pozostawienie wyrównanej powierzchni czołowej silosu (pryzmy) zmniejsza ryzyko wnikania powietrza do paszy, które prowadzić może do zainicjowania wtórnej fermentacji, zagrzewania się kiszonki, rozwoju pleśni i bakterii. Dostępne na rynku wybieraki kiszonki są montowane bezpośrednio na trójpunktowym układzie zawieszenia lub w miejsce szufli na ładowaczu czołowym. Wybieraki montowane na ładowaczu poprzez możliwość wyższego podniesienia urządzenia umożliwiają wycinanie bloków kiszonki lub sianokiszonki z silosów (pryzm) o większej wysokości. Oferta wybieraków montowanych na ładowaczu czołowym jest stosunkowo szeroka. Najczęściej w sprzedaży dostępne są wybieraki szczękowe, wycinające, a także szuflowo-palcowe.
Wybieraki szczękowe
Wybieraki szczękowe jak sama nazwa mówi są wyposażone w ruchomą szczękę, której ruch wywołują dwa lub trzy siłowniki hydrauliczne. Na obwodzie przedniej ściany szczeki są zamontowane noże ukształtowane w postaci zębów. Noże w szczęce wycinającej są zwykle pojedyncze lub segmentowe (po kilka noży w segmencie). Są one montowane niezależnie, co ułatwia ich wymianę. Boczne krawędzie szczęki mają najczęściej jednolite gładkie ostrza. Przestrzeń roboczą od dołu zamykają ustawione poziomo widły, które są wbijane w ścianę silosu lub pryzmy. Po wbiciu wideł w kiszonkę szczęka z zębami zamyka się od góry hydraulicznie, odcinając blok paszy pozostawiając stosunkowo równą powierzchnię.
W innych rozwiązaniach wybieraków szczękowych zamiast poziomych wideł zamykających przestrzeń roboczą wybieraka w dolnej części narzędzia montowana jest łyżka stanowiąca płaszczyznę bez prześwitów. Takie rozwiązanie znajduje zastosowanie szczególnie przy opróżnianiu silosów z kiszonką z kukurydzy. Tego rodzaju dno zapobiega gubieniu drobno pociętej kukurydzy przede wszystkim podczas transportu.
Wybieraki szczękowe są narzędziami popularnymi przede wszystkim ze względu na prostą konstrukcję skutkującą wysoką niezawodnością. Ponadto dzięki pozostawianiu równej powierzchni zapobiegają psuciu się paszy.
Wybieraki wycinające
Wybieraki wycinające wycinają blok kiszonki za pomocą wykonujących noży ruch posuwisto-zwrotny. Są one napędzane za pomocą układu hydraulicznego. W niektórych konstrukcjach tego typu wybieraków zastosowano nóż pracujący w płaszczyźnie pionowej. Porusza się on po specjalnie wygiętej ramie z prowadnicą między krańcami ramy.
W częściej spotykanych rozwiązaniach noże pracują w płaszczyźnie poziomej. Współpracują one z nożami biernymi (na podobnej zasadzie jak w kosiarce listwowej). Noże te są umieszczone są na ramie wycinającej, która przesuwa się w dół. W ten sposób jest wycinany cały blok od razu z trzech stron.
W obu typach wybieraków dolną płaszczyznę stanowią widły wbijane w kiszonkę. Na nich też opiera się wycięty blok kiszonki przewożony do skarmiania. Wybieraki te niemal idealnie odcinają kiszonkę, jednak charakteryzują się relatywnie skomplikowaną budową i dosyć dużymi gabarytami.
Wybieraki szuflowo – palcowe
W konstrukcji wybieraków szuflowo-palcowych, zwanych też szarpakami zamiast szczęki jest ruchoma rama z zamontowanymi na niej widłami. W konstrukcjach tych dolną płaszczyznę stanowi szufla. Praca tego typu wybieraka polega na tym, że kiszonka lub sianokiszonka nie jest wycinana z silosu (pryzmy) ale jest wyszarpywana widłami. W wyniku tego ściana silosu pozostaje nierówna, co ułatwia wnikanie powietrza do wnętrza kiszonki.
Zainicjowane w ten sposób niekorzystne procesy prowadzą do strat. Wybieraki szuflowo palcowe mogą być stosowane tam, gdzie częstotliwość pobierania kiszonki jest duża. W takich przypadkach nie ma znaczenia zachowanie odpowiedniej gładkiej ściany pryzmy czy silosu, bo procesy gnilne nie zdążą zepsuć paszy.
Łyżki z frezem
Rozwiązaniem które pozostawia równą ścianę silosu (pryzmy) jest połączenie klasycznej szufli z opuszczanym na ramieniu hydraulicznie napędzanym obrotowym frezem. Podczas pobierania kiszonki łyżka spoczywa na podłożu natomiast ramię z rotorem automatycznie opuszcza się z regulowaną prędkością zagarniając do łyżki kiszonkę. Frez nie zacznie się opuszczać, dopóki nie nabierze pełnej prędkości obrotowej. Łyżka z frezem może być montowana na wysięgniku ładowarek samobieżnych jak również TUZ ciągników. Dostępna jest także wersja wybieraka z łyżką wyposażoną w mieszadło. W tej wersji przewidziano boczny wysyp paszy. Urządzenie jest alternatywą dla wozów paszowych.
