W celu ograniczenia wylegania, oprócz podanych wcześniej metod agrotechnicznych, zaleca się stosowanie regulatorów wzrostu, zwanych też retardantami lub antywylegaczami. W jakich fazach rozwojowych zbóż stosować regulatory wzrostu?
Niektóre gatunki i odmiany zbóż, zwłaszcza z wysoką słomą, wykazują dużą skłonność do wylegania, co zwykle niekorzystnie wpływa na plony i jakość ziarna. Jak
Wyleganiu sprzyja zbyt gęsty i wczesny siew zbóż ozimych, dobre warunki glebowe, niezrównoważone nawożenie, zwłaszcza wysokie dawki azotu, porażenie przez niektóre choroby, a zwłaszcza silne wiatry połączone z ulewnym deszczem.
Substancje czynne ograniczające wzrost źdźbeł
W celu ograniczenia wylegania, oprócz podanych wcześniej metod agrotechnicznych, zaleca się stosowanie regulatorów wzrostu, zwanych też retardantami lub antywylegaczami.
Regulatory wzrostu to preparaty, których celem jest modyfikacja pokroju roślin uprawnych, głównie zbóż. Efektem ich działania jest skrócenie pędu i jego pogrubienie, a niekiedy także dodatkowa rozbudowa systemu korzeniowego.
Główną grupą chemiczną tych preparatów stanowią inhibitory syntezy giberelin, wytwarzanych na bazie kilku substancji czynnych: chlorku chloromekwatu (CCC), trineksapaku etylu (najwięcej preparatów), mepikwatu, proheksadionu wapnia i niektórych triazoli.
Do innej grupy chemicznej zaliczany jest etefon (generator etylenu, czyli fitohormonu wzrostu). W niektórych oferowanych na rynku preparatach znajdują się dwie substancje czynne, co powinno zwiększać ich skuteczność.
W jakiej fazie wegetacji zbóż stosować regulatory wzrostu
Najwcześniej (w fazie 3-4 liści, BBCH 23-24) zalecany jest CCC (mało skuteczny dla jęczmienia), który skraca dolne międzywęźla, stymuluje krzewienie zbóż oraz rozrost systemu korzeni przybyszowych.
Zalecany jest wczesną wiosną na późno wysiane jesienią pszenice, w tym przewódkowe. W podobny sposób oddziałuje trineksapak etylu (zalecany od fazy 5 liści do początkowych faz strzelania w żdźbło), zapobiegając nadmiernemu wydłużaniu międzywęźli.
Z kolei preparaty na bazie etefonu powinny być stosowane w okresie intensywnego wzrostu części nadziemnej (strzelania w źdźbło – faza I i II kolanka). Pozostałe substancje, zaleca się w późniejszym okresie fazy strzelania w źdźbło.
Niemniej podstawowym oraz najbardziej skutecznym terminem stosowania regulatorów wzrostu jest końcowa faza krzewienia oraz (dla większości preparatów) początkowe fazy strzelania w źdźbło.
Jak zwiększyć skuteczność regulatorów
Skuteczność działania regulatorów jest w znacznym stopniu uzależniona od przebiegu temperatur w okresie ich stosowania. Lepsze efekty uzyskuje się zwykle przy podziale zalecanej dawki na dwie, w stosunku 50 + 50 proc. bądź 66 + 34 proc., ewentualnie 34 + 66 proc.
Jeśli temperatury wiosną są stosunkowo niskie i mniejsze przyrosty źdźbła, to nie ma sensu dodatkowo ograniczać wzrostu, w wyniku stosowania regulatorów. Wystarczy wówczas aplikacja 1/3 zalecanej dawki, zaś drugą część, czyli 2/3, gdy warunki pogodowe się poprawią.
W przypadku odmiennego przebiegu temperatur, podział będzie odwrotny. W takich przypadkach może być też celowe stosowanie preparatów z dwóch grup chemicznych, np. CCC w fazie krzewienia oraz etefonu w fazie strzelania w źdźbło.
Na etykietach większości preparatów nie jest zalecany podział dawek, a jeśli tak to najczęściej w stosunku 50 + 50 proc.
