fbpx

Regulacja zaworów w silniku ciągnika

Odpowiedni luz w układzie rozrządu gwarantuje prawidłową pracę jednostki napędowej i dokładne zamykanie zaworów, skutkujące ich właściwym chłodzeniem. A trzeba pamiętać, że zawory są najbardziej obciążonymi cieplnie elementami silników. Niestety jednak zdarza się, że użytkownicy zapominają bardzo ważnej czynności.

Zadaniem układu rozrządu zaworowego jest sterowanie wlotem powietrza do cylindra i wylotem gazów spalinowych z cylindra na zewnątrz. Zawory są otwierane i zamykane w odpowiednim czasie, tak aby zapewnić prawidłowe napełnianie cylindra świeżym ładunkiem oraz oczyszczanie go z gazów spalinowych. Działanie zaworów wywiera istotny wpływ na działanie całego silnika ciągnika. Nagrzewanie się zaworów w czasie pracy silnika powoduje ich wydłużanie. Na skutek tego zawór może nie zamykać się całkowicie. Również zużycie gniazda zaworowego następuje szybciej niż krzywki na wałku rozrządu, co może przyczyniać się do utraty szczelności zaworu i spadku mocy silnika.

Baner Syngenta

Utrata szczelności grozi nadtapianiem gniazd zaworowych, a więc zużyciem przylgni zaworowej) oraz grzybka zaworu, ponieważ gorące spaliny, przepływając wokół niedomkniętego zaworu, powodują nadmierne grzanie się tych elementów.

Aby zapewnić szczelność zaworów, przewidziany jest konstrukcyjnie luz zaworowy, w postaci minimalnego odstępu między określonymi elementami w mechanizmie rozrządu. Ten odstęp w zależności od konstrukcji silnika, typu rozrządu, zastosowanych materiałów, zmniejsza się lub zwiększa w miarę wzrostu temperatury pracy silnika. Zbyt mały luz zaworowy (lub jego brak) może powodować niedomykanie się zaworów, natomiast luz nadmierny powoduje spadek mocy, zwiększa hałas pracy silnika, i przyczynia się do nadmiernego zużycia układu rozrządu. Luzy zaworowe są zawsze podawane w instrukcjach obsługi danego modelu silnika. Mierzy się je i reguluje zazwyczaj, gdy silnik jest zimny, chyba że instrukcja przewiduje inną możliwość. W razie braku odpowiednich danych można przyjąć bez większego ryzyka, że luz zaworu dolotowego powinien wynosić około 0,2 mm, a wylotowego – 0,3 mm w silniku rozgrzanym do temperatury pracy.

Dlaczego kasuje się luzy zaworowe? Dlatego, że zbyt duże luzy, oprócz tego, że powodują metaliczne stukanie jednostki napędowej, przyspieszają nie tylko zużycie zaworów, ale też dźwigienek oraz krzywek wałka lub wałków rozrządu. Z kolei, jeśli luzy są zbyt małe, zawory nie zamykają się prawidłowo, co skutkuje zwiększeniem ciśnienia w komorach spalania. Permanentne przyleganie popychaczy do gniazd zaworowych prędzej czy później skończy się przegrzaniem zaworów i ich uszkodzeniem. W celu ustalenia luzu zaworowego stosuje się różne metody regulacji. Powszechnie stosowana jest regulacja mechaniczna „ręczna”, typowo za pomocą śrub, czasem płytek lub wymiany innych elementów pośrednich – producent silnika podaje zalecane wartości luzu zaworowego (w setnych i dziesiątych częściach mm). Czasem stosuje się regulację automatyczną (właściwie – kasowanie nadmiernego luzu) za pomocą rozwiązań mechanicznych lub hydraulicznych. W niektórych rozwiązaniach występuje hybryda regulacji ręcznej i automatycznego kasowania (np. wstępnie ustala się luz ręcznie, „klasycznie”, ale w układzie występują popychacze hydrauliczne, kasujące luzy w czasie pracy).

 Podstawowym narzędziem do regulacji luzu zaworowego jest szczelinomierz

Luz zaworowy powinien być sprawdzany przy okresowych przeglądach silnika w terminach określonych przez producenta (zależnie od przebiegu lub okresu pracy silnika). Jeśli nie przewidziano automatycznej korekty, to w miarę potrzeby należy dokonać regulacji luzu zaworowego zgodnie z zaleceniami obsługi danego typu silnika. Należy przy tym szczególnie zwracać uwagę na możliwe różnice w wymaganiach dla luzu zaworów dolotowych i wylotowych, np. nie pomylić zaworów przy zwartej zabudowie głowicy silnika.

Z regulacją zaworów nie należy zwlekać aż będzie słychać tzw. klepanie zaworów, bo wówczas dochodzi do przeciążenia współpracujących elementów. Wówczas powstaje nadmierny luz zaworowy. Jeśli zawory nie „hałasują”, może to świadczyć o zmniejszaniu się luzu. W efekcie dochodzi do niedomykania się zaworów, aż do wypalenia.

Przed przystąpieniem do regulacji luzu zaworów należy dysponować: szczelinomierzem (kątomierzem), specjalnymi kluczami oraz uszczelką pod głowicę. Przed rozpoczęciem pracy należy zapoznać się z instrukcją obsługi danego silnika. Zawarte są w niej niezbędne informacje dotyczące warunków regulacji, wymaganych wartości luzu i usytuowania poszczególnych zaworów na głowicy. Bardzo ważną informacją jest kolejność, w jakiej powinny być regulowane luzy dla poszczególnych zaworów.

Po uzyskaniu dostępu do klawiatury można przystąpić do sprawdzenia i ewentualnej regulacji luzu zaworowego. Najpierw należy sprawdzić luz, a dopiero w razie konieczności regulować. Pozwoli to na uniknięcie regulacji zaworów, które posiadają odpowiednie wartości luzu. Do sprawdzenia luzu, należy wybrać płytkę szczelinomierza o grubości odpowiadającej wymaganej wartości i próbować wsunąć ją między trzonek zaworu a dźwigienkę zaworową. Jeśli szczelina między tymi elementami jest wyraźnie większa od grubości płytki lub płytka wsuwa się bez wyczuwalnego oporu, to luz jest zbyt mały. Następnie, gdy nie można wsunąć płytki szczelinomierza, to wówczas luz jest za mały.

Aby dokonać zmiany luzu, należy odkręcić przeciwnakrętkę, a następnie obracając wkrętem regulacyjnym doprowadzić do takiej sytuacji, aby płytka szczelinomierza poruszała się w szczelinie pomiędzy zaworem a dźwigienką z bardzo małym oporem. Następnie trzymając klucz osadzony w gnieździe wkrętu regulacyjnego, należy dokręcić przeciwnakrętkę. Po zabezpieczeniu wkrętu należy ponownie sprawdzić, czy nie zmieniła się siła niezbędna do przesuwania płytki szczelinomierza.

Widok głowicy z zaworami silnika w ciągniku Ursus C360

Aby można było regulować luzy zaworowe w poszczególnych cylindrach silnika, podstawą jest ustalenie, jakie powinno być ustawienie wału korbowego. W przypadku silnika o parzystej liczbie cylindrów, polega ono na ustaleniu kolejności zapłonów w cylindrach i właściwości, że zawsze dwa tłoki poruszają się razem w górę i w dół, z tym, że cykle pracy tych cylindrów są przesunięte o 360° obrotu wału korbowego. Dzięki temu, obserwując zawory można stwierdzić, w którym z cylindrów kończy się wydech i zaczyna suw ssania. Pozwala to na ustalenie, kiedy tłok w innym cylindrze zajmie najwyższą pozycję między suwami sprężania a rozprężania, odpowiednią do regulacji zaworów. W ten sposób można przeprowadzić regulację zaworów np. w silniku o parzystej liczbie cylindrów, w silniku czterocylindrowym, gdy „mijają się” zawory czwartego cylindra (tłok pierwszego cylindra kończy sprężanie) reguluje się luzy: zaworów ssących cylindrów pierwszego i drugiego oraz zaworów wydechowych cylindrów pierwszego i trzeciego. Przy obrocie wałem korbowym o 360° („mijają się” zawory pierwszego cylindra) reguluje się luzy zaworów ssących cylindrów trzeciego i czwartego oraz zaworów wydechowych cylindrów drugiego i czwartego.

W silniku np. sześciocylindrowym o kolejności zapłonów 1-5-3-6-2-4 odpowiednie pary stanowią cylindry: pierwszy z szóstym, drugi z piątym, trzeci z czwartym.

W zasadzie regulacje zaworów – ze względu na ważność i dokładność wykonania zleca się autoryzowanym stacjom obsługi. W przypadku dysponowania ogólną wiedzą o zasadach regulacji zaworów w silnikach, można dokonać regulacji we własnym zakresie zgodnie z niżej podaną procedurą postępowania na przykładzie silnika Perkins w MF Ursus 4512.Przed przystąpieniem do tej regulacji należy wcześniej zdemontować maskę ciągnika, zbiornik paliwa i pokrywę głowicy: Następnie:

  1. Wykręcić korek zaślepiający otwór kontrolny z lewej strony silnika na obudowie koła zamachowego, a następnie obracać wałem korbowym w prawo, aż znak “TDC1” wybity na kole zamachowym znajdzie się naprzeciw kółka widocznego w otworze, a tłok pierwszego cylindra zajmie położenie w GMP po suwie sprężania (obydwa zawory pierwszego cylindra muszą być zamknięte; jeżeli tak nie jest, obrócić wał korbowy o jeden pełny obrót w prawo).
  1. Sprawdzić i w razie potrzeby wyregulować luzy zaworów pierwszego cylindra. Luz mierzyć szczelinomierzem pomiędzy końcówką trzonka zaworu a dźwigienką. Luz należy wyregulować tak, aby wynosił na gorącym silniku 0,25 mm, a przy zimnym silniku 0,30 mm. Luz reguluje się po poluzowaniu nakrętki kontrującej śrubę regulacyjną w dźwigience. Po wyregulowaniu dokręcić silnie kluczem płaskim nakrętkę kontrującą, przytrzymując wkrętakiem śrubę regulowaną, a następnie ponownie sprawdzić szczelinomierzem prawidłowość wykonania regulacji, gdyż zdarza się, że przy dokręcaniu przeciwnakrętki ustawiona wartość luzu może ulec zmianie.
  2. Wyregulować luz zaworów dla pozostałych cylindrów w kolejności: dla trzeciego cylindra, czwartego i drugiego cylindra, obracając za każdym razem o 180° wał korbowy.

Piotr Grudnik

McHale - baner
Danko baner marzec 2024
Webinarium konopie - baner
POZ 2024 - baner

ZOSTAW KOMENTARZ

Proszę wpisać swój komentarz!
Proszę podać swoje imię tutaj

Najpopularniejsze artykuły
NAJNOWSZE WIADOMOŚCI
[s4u_pp_featured_products per_row="2"]
INNE ARTYKUŁY AUTORA




ARTYKUŁY POWIĄZANE (TAG)

NAJNOWSZE KOMENTARZE

Newsletter

Zapisz się do Rolniczego Newslettera WRP.pl, aby otrzymywać informacje o tym co aktualnie najważniejsze w krajowym i zagranicznym rolnictwie.