Komisarz ds. Rolnictwa UE Janusz Wojciechowski podczas konferencji prasowej w dniu 9 listopada 2022 r. w sprawie nawozów, dostępności i przystępności cenowej poinformował o decyzji Komisji Europejskiej w sprawie możliwości udzielenia pomocy finansowej firmom produkującym nawozy i gospodarstwom rolnym.
Poniżej prezentujemy sprawozdanie z tej konferencji.
Janusz Wojciechowski przekazując komunikat Komisji Europejskiej podkreślił, że jest on bardzo ważny dla rolników którzy bardzo mocno odczuwają wysokie ceny nawozów. Zwrócił uwagę na fakt, że w porównaniu między wrześniem 2021 a wrześniem 2022 wzrost ten wyniósł 149% w przypadku nawozów azotowych, 254% jeśli chodzi o cenę fosforytu, i 142% jeśli chodzi o cenę węglanu potasu. Wysokie ceny nawozów spowodowały wzrost kosztów produkcji rolnej – wg danych Eurostatu porównując II kw. 2021 r. do II kw. 2022 r. ten wzrost wyniósł ok. 40%, a wzrost cen produktów rolnych wyniósł ok. 25%, co dowodzi, że rolnicy nie byli w stanie skompensować sobie wysokich cen nawozów.
Tylko w trzech krajach wzrost cen środków produkcji został w pełni zrównoważony wzrostem cen produktów – są to Estonia, Rumunia i Czechy.
Komisarz Wojciechowski poinformował, że w ostatecznej wersji Komunikatu Komisji Do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów zatytułowanego “Zapewnienie dostępności i przystępności cenowej nawozów”, który został opublikowany 9 listopada 2022 r. zostały zaproponowane działania, które mają pomóc rolnictwu w perspektywie krótko-, średnio- i długoterminowej.
W perspektywie krótkoterminowej zostały opisane działania, których celem jest zapewnienie natychmiastowej dostępności i przystępności cenowej nawozów. Komisja podkreśliła, że sektor spożywczy jest sektorem wagi krytycznej. Producenci nawozów są kluczowym uczestnikiem branży spożywczej, dlatego należy ich traktować priorytetowo i dać im ciągły dostęp do gazu ziemnego, jeśli doszłoby do jego racjonowania.
Po drugie, Komisja przypomniała, że są narzędzia finansowe, które będą łagodzić bezpośrednie trudności – na przykład “Ramy kryzysowe dla pomocy publicznej” pozwalają udzielić wsparcia rolnikom oraz producentom nawozów. Otwieramy tę możliwość – powiedział komisarz Wojciechowski. Całkowita kwota pomocy publicznej w ramach tego programu przekracza 450 miliardów euro – trzykrotność rocznego budżetu Unii Europejskiej.
Zgodnie z ramami kryzysowymi można udzielać wsparcia dla firm producentów nawozów – maksymalna kwota pomocy to 150 mln. euro. Jeśli chodzi o indywidualne gospodarstwa rolne można udzielić wsparcia publicznego w maksymalnej kwocie 250 tys. euro.
W komunikacie jest bardzo konkretna propozycja dla państw członkowskich (zostanie ona zatwierdzona przez Komisję) aby instytucje publiczne dokonały zakupu nawozów i oferowały te nawozy rolnikom po niższej cenie.
Kolejna możliwość – Komisja weźmie pod uwagę możliwość wdrożenia nadzwyczajnych środków finansowanych z rezerwy kryzysowej WPR w 2023 r. Mamy tutaj do 450 mln. euro które będą udostępnione rolnikom, którzy najbardziej odczuli wysokie koszty produkcji. Państwa członkowskie podejmują tutaj decyzje.
W perspektywie średnio- i długoterminowej główne obszary działań Komisji to efektywność, zrównoważoność, odporność i przejrzystość. Jak powiedział Janusz Wojciechowski, poprawa sytuacji w tych obszarach przyniesie rolnikom korzyści ekonomiczne, skorzystają na tym również nasze ekosystemy i środowisko. WPR odgrywa kluczową rolę w tych obszarach i tutaj wchodzą w grę Plany Strategiczne, których 13 zostało do tej pory zatwierdzonych przez KE.
Podczas konferencji komisarz Wojciechowski położył duży nacisk na możliwość zmniejszenia uzależnienia rolników od nawozów mineralnych – takim narzędziem jest według niego np. rolnictwo precyzyjne. Komisarz wyraził rozczarowanie tym, że tylko w 6 Planach Strategicznych rolnictwo precyzyjne zostało określone jako ekoschemat, choć w 2024 r. można dzięki WPR finansować inwestycje w ten typ rolnictwa. Redukcja zużycia nawozów nie musi być trudna ani nie musi obniżać plonu – w Finlandii w okresie od roku 2010 do 2019 zredukowano zużycie nawozów o 1/4, ze 120 mpk na ha do 90, a zbiory również wzrosły o 25%. W Danii i Niemczech pomimo zredukowania zużycia nawozów doszło do wzrostu produkcji wzrostu produkcji.
Komisarz Wojciechowski przypomniał, że państwa członkowskie mają jeszcze szansę zgłaszać poprawki do swoich krajowych Planów Strategicznych, a Komisja zobowiązuje się w szybkim trybie poprzeć te zmiany.
